Yorqin jurnallarning muqovalaridagi fotosuratlar, instagram sahifalaridagi bir-biridan chiroyli portretlar, xuddi moda olamidagi modellar kabi go‘zal qizlarning suratlari va ko‘plab reklama bosma mahsulotlari maxsus jihozlangan xonalarda professionallar tomonidan  suratga olish natijasidir. 

Fotostudiyani noldan qanday ochish kerakligi haqidagi savol odatda fotografiya, dizayn bilan jiddiy shug‘ullanadigan va o‘zlarini yangi formatda sinab ko‘rmoqchi bo‘lgan insonlarda qiziqish uyg‘otadi. Navbatdagi biznes g‘oyada biz sizga uni foydali qilish uchun kerak bo‘lgan hamma narsani aytib beramiz va fotostudiya ochish jarayonini bosqichma-bosqich  tushuntirib beramiz.  

O‘z fotostudiyangizni ochishdan oldin bozorda mavjud bo‘lgan takliflarni tahlil qilish ortiqcha bo‘lmaydi. Fotostudiyalar xizmatlari reklama va shou-biznesda talabga ega, oilaviy fotosessiyalar ham bugungi kunda trendga chiqqan. Fotograflar suratga olish uchun g‘ayrioddiy, o‘ziga xos muhitni topishga harakat qilib, eski uslubdagi fotoalbomlar o‘rniga chiroyli zamonaviy foto kitoblarni loyihalashni boshladilar. Muhimi esa, bunga qiziqqan odamlar yaxshigina pul to‘lashga tayyor. 

Maxsus jurnallar uchun mahsulot suratlari, do‘konlar uchun bukletlar, restoran va kafelar uchun menyular ham buyurtmalarning barqaror oqimini ta’minlaydi. Ushbu bozorda raqobat kuchli bo‘lsada, nisbatan kichik va original taklif tufayli ajralib turish uchun ko‘plab imkoniyatlar mavjud.

Har qanday studiya - bu ijodkorlik uchun joy, shuning uchun ular bir-biridan tashqi dizayni, ixtisoslashuvi va ba’zi markali xususiyatlari bilan ajralib turadi. Ammo agar biz o‘z fotostudiyangizni biznes yo‘lida ochish haqida gapiradigan bo‘lsak, bu biznesning bir nechta turlari mavjudligini hisobga olishingiz kerak. 

**Fotostudiya taqdim etadigan xizmatlar**  

Suratga olish uchun professional mutaxassislar va xususiy mijozlarga soatlab ijaraga berishdan foyda olish maqsadida fotostudiya binolarini sotib olish (uzoq muddatli ijaraga olish), ta’mirlash va loyihalashi zarur. 

Shuningdek, sizda ishlaydigan fotograf bir vaqtning o‘zida bir qancha vazifalarni bajara oladigan bo‘lgani ma’qul. Tabiatda, dekorasiyada, marosimlar (to‘y, tug‘ilgan kun va boshqalar)da birdek yaxshi suratga olishi, yana fotosuratlarni qayta ishlash, chop etish, yetkazib berish xizmatlarini kompleks tashkil etishda ishtirok etgani ma’qul. Sizga yana mijozlarga ko‘proq xizmat ko‘rsatuvchi xodimlar talab qilinadi, masalan, stilistlar, vizajistlar bilan keng aloqalar talab qilinadi, ular ko‘pincha vaqtinchalik shartlarda ishlaydi va muayyan loyihani bajarish uchun jamoaga yig‘iladi. Buning natijasida buxgalteriya hisobi murakkablashadi va sizga malakali hisobchi kerak bo‘lishi shubhasiz. 

Faoliyat yo‘nalishi va ko‘lamiga ko‘ra, fotostudiyalar oddiy va interyer dizaynga ega fotozonaliklariga bo‘linadi. Oddiy fotostudiyalarda hujjatlar uchun surat, sodda portretlar uchun zarur bo‘lgan barcha kerakli jihozlar mavjud bo‘ladi: 

• maxsus yoritish moslamalari; 

• fon, teksturali devorlarni yaratish uchun qog‘oz yoki mato shakllari; 

• sikloramalar - vertikaldan gorizontalga silliq o‘tishga ega bo‘lgan tuzilmalar; 

• qo‘shimcha aksessuarlar, reflektorlar.  

Interyer fotografiya studiyalari bir nechta maxsus tematikada bezatilgan xonalar yoki ko‘chma dekorasiyalari bilan ommalashgan va mashhur bo‘ladi. 150-200 m2 maydonga ega bo‘lgan bitta katta xonada bir nechta turli xil foto zonalarni bezatish mumkin va umuman olganda ularning soni 3 dan 6 gacha qilinsa, ayniqsa mijozlar orasida mashhur bo‘ladi. Yana bir muhim jihat, fotosessiyadan oldin kiyinish xonasi va kiyimlarni ilish uchun maxsus joy ajratganingizga ishonch hosil qiling. 

**Mijozlarga taqdim etiladigan xizmatlar ro‘yxati** 

Fotostudiya taklif qilishi mumkin bo‘lgan xizmatlar ro‘yxati tanlangan formatga bog‘liqligi aniq. Tadbirkor (ya’ni siz), qoida tariqasida, birinchi navbatda, investitsiyalarni qoplashga e’tibor qaratadi va tezroq daromadga kirish uchun binosini ijaraga berishdan boshlaydi: 

• mahsulot kataloglari, reklama bukletlar, plakatlar, otkritkalarni buyurtma asosida tayyorlash; 

• oilaviy fotosessiyalar: bolalar, bo‘lg‘usi onalar uchun, LOVE STORY; 

• portfolio, ijtimoiy tarmoqlar uchun fotosuratlar. 

Malakali fotografning mavjudligiga qarab (ko‘pincha egasining o‘zi nomdor fotograf bo‘ladi) fotostudiyada xizmatlarining boshqa yo‘nalishlarini  ham rivojlantirish mumkin: 

• mahorat darslarini o‘tkazish (jihozlangan xona talab qilinadi); 

• fotosuratlarni badiiy qayta ishlash, fotokitoblarni loyihalash; 

• professional vizajist, stilist xizmatlarini ko‘rsatish; 

• joyida suratga olish (taqdimotlar, bayramlar, to‘ylar); 

• fotosuratlar uchun jonli hayvonot bog‘ini ijaraga olish (quyonlar, o‘rdaklar, ba’zan yirtqich jonivorlarni ham); 

• tadbirlarni bezash, marosimlardan reportajlar tayyorlash.  

Fotostudiyada dam olish joyi, bufet bo‘lishi maqsadga muvofiq, bu yerda suratga olish guruhi ish o‘rtasidagi tanaffuslarda dam olishi, tashrif buyuruvchilar esa kutishda qulay vaqt o‘tkazishlari mumkin. Ba’zi fotostudiyalar qo‘shimcha ravishda enaga hamda fotosessiya uchun qilingan bo‘yoqlarni yuvishga moslangan yuvinish xonasini ham taklif etishadi.

**Fotostudiya ochish bo‘yicha bosqichma-bosqich ko‘rsatmalar** 

**Biz o‘z brendimizni yaratamiz: nom, logotip, reklama** 

Fotostudiyangizni qanday nomlash kerak? Bu savol behuda emas. Nom jo‘shqin, chiroyli bo‘lishi kerak, targ‘ib qilinayotgan konsepsiyaga qarab ijobiy zaryad yoki intriga olib kelishi kerak. Agar siz reklamalarni ko‘rsangiz, nomlarning 90 foizi ingliz tilidagi so‘zlarni o‘z ichiga olganini va ko‘pchiligi o‘ziga xos ma’no aks etishini osongina payqashingiz mumkin.  

Nom o‘ylab topayotganda, quyidagilarni hisobga olishi kerak: 

• talaffuz qilish va eslab qolish oson bo‘lsin: og‘izdan og‘izga o‘tib, siz haqingizdagi ma’lumotni odamlarning o‘zi tarqatishi reklamaning tekin va eng foydali turidir; 

• faoliyatingiz doirasini nomingizdan ma’lum bo‘lsin; masalan «QWEEX.CAMPUS»,  «LEON STUDIO» va «Bananastudio» — bu yerda kim qanday yo‘nalishda ish qilishi nomidan anglash mumkin; 

• asosiy auditoriyangizning didini hisobga oling.
  
Fotostudiya haqida iloji boricha ko‘proq odamlar bilishi uchun nima qilish kerak?  

Transportda, professional doiralarda reklama yordamida ommaviy tadbirlarda (bepul bo‘lsa ham) ishtirok eting va albatta, ijtimoiy tarmoqlardan o‘zingizni faol ravishda targ‘ib qiling. Ko‘pgina amaliyotchilarning fikriga ko‘ra, bu foto xizmatlar sanoati uchun eng samarali reklama kanallaridan biridir. Saytingiz va sahifalaringizda qanchalik chiroyli rasmlar bo‘lsa, shuncha ko‘p mijozlar paydo bo‘ladi.

**Biznes-reja tuzamiz** 

Biznesni rejalashtirish sizga butun kelajakdagi loyihani vizual shaklda taqdim etish imkonini beradi. Reja zaruriy harakatlar ro‘yxatini, kelajakdagi daromadlar va investitsiyalar bo‘yicha nazariy moliyaviy hisobotni o‘z ichiga oladi va odatda 2 yil muddatga tuziladi. Hech kim chizmalar va hisob-kitoblarsiz uy qurishni boshlamaydi, hatto keks ham yaxshi retseptsiz pishirilmaydi. 

Biznes-reja «mavhum» bo‘lishi shart emas, unda murakkab atamalar va formulalar asosiy narsa emas. Bu asosli bo‘lishi va mumkin bo‘lgan xavflarni hisobga olgan holda yaqin kelajakda loyihaning rivojlanishi haqida aniq tasavvurga ega bo‘lishi kerak. Siz uni o‘zingiz tuzishingiz mumkin, lekin siz pulni ayamasangiz professional iqtisodchilardan hujjat buyurtma qilsangiz bo‘ladi. Quyida, misol sifatida, har doim individual tuzatishlar kiritilishi mumkin bo‘lgan fotografiya studiyasini ochish uchun taxminiy biznes-reja keltirilgan. 

**Biznesni ro‘yxatdan o‘tkazish** 

Fotostudiyaning ochilishini rasmiy ro‘yxatdan o‘tkazish muammo emas. Yakka tartibdagi tadbirkor sifatida ro‘yxatdan o‘tish eng qulaydir, davlat bojini to‘lash shart.  

Fotostudiya tekshiruvi uchun yong‘in bo‘limidan maxsus ruxsatnomalar olishingiz shart emas. Vaqti bilan tekshiruvchilar rejalashtirilgan audit tartibida korxonangizga kelishadi. Biroq, tekshirish uchun ariza va yong‘in xavfsizligi bo‘yicha xulosa olish uchun Favqulodda vaziyatlar vazirligining hududiy boshqarmasiga murojaat qilishingiz kerak. 

Agar siz bo‘sh joyni ijaraga olayotgan bo‘lsangiz, ushbu hujjatni egasidan tekshiring va nusxasini saqlang. Agar siz mustaqil ravishda qayta jihozlash va ta’mirlashni amalga oshirsangiz, ixtisoslashgan dizayn tashkilotidan texnik loyihaga buyurtma berishingiz kerak. Uning barcha nazorat qiluvchi organlar bilan kelishilganligiga ishonch hosil qiling va tasdiqlangan hujjatdan haqiqiy og‘ishlarga yo‘l qo‘ymang.

**Joy tanlaymiz**  

Studiya uchun xonani tanlashda, birinchi navbatda, shiftning balandligiga e’tibor berish kerak: u kamida 3 m bo‘lishi lozim,  shuning uchun odatiy kvartira mos kelmaydi. Studiyani tashkil qilish uchun taxminan 55 kvadrat metrlik xona talab qilinadi. Bundan 10-15 kvadrat metr kiyinish xonasi va ma’murning ish joyini egallaydi va 35-40 kv. m to‘g‘ridan-to‘g‘ri studiya bo‘ladi. Kichikroq ish maydoniga kerakli jihozlarni joylashtirish qiyin. 

Studiya shahar markazi va unga yaqin hududlarda joylashgan bo‘lishi kerak, bunday xonani ijaraga olish taxminan oyiga 600 $ ni tashkil qiladi.  Xususiy mijozlarga xizmat ko‘rsatish uchun qulay to‘xtash joyi bo‘lgan yerni topish yaxshiroqdir. 

**Xonalar va fotozonalarni tartibga keltirish**  

Talab nuqtai nazaridan, bugungi kunda fotozonalar, mavsumiy o‘rnatishlar bilan o‘z fotostudiyangizni ochish foydaliroq. Agar ular noyob bo‘lsa, tez-tez o‘zgarib tursa, sizning mijozlaringiz bir necha oy avvaldan navbatga turib, yozilib qo‘yishadi. Dizayn juda ko‘p pul talab qiladi, lekin tasavvurni ishga solib, bu ishni  arzonroqqa ham berish mumkin.  

Dekor qimmat bo‘lishi shart emas, mebel va boshqa qiziqarli narsalarni ko‘pincha bozorlardan, antikvariat do‘konlarda sotib olgan yaxshi.  

Fotozonalarning dekoratsiyasini yiliga kamida 3 marta yangilash tavsiya etiladi: bahor, kuz, qishda. Katta fotostudiyalar Yangi yil, Sevishganlar kuni uchun yangi bezaklarni taklif qiladi. Bu juda qimmatga tushishi mumkin,  lekin bu sizga reklama orqali fotosuratchilar va tashrif buyuruvchilarning e’tiborini jalb qilish imkonini beradi.

**Investitsion xarajatlar** 

Toshkent shahrida 80 kv.m. kattalikdagi fotostudiya ochish uchun o‘rtacha 12 000 $ kerak bo‘ladi. Binolarni ijaraga olish xarajatlari, hujjatlarni to‘g‘irlash, davlat bojidan tashqari, loyihani amalga oshirish uchun ba’zi uskunalarni sotib olish kerak bo‘ladi, masalan: maishiy texnika (choynak, stakan, mijozlar uchun qulay muhit yaratish vositalari).  

**Asosiy vositalar:** 

• Kamera: 1000 $ 

• Ob’yektiv: 1 500 $  

• Flash: 260 $ 

• Yoritish uskunalari: 2 700 $  

• Fond: 500 $ 

• Rekvizitlar: 500 $ 

• Maishiy texnika: 650 $ 

• Kompyuter: 2 000 $ 

Har bir holatda, fotostudiyani ochish qancha turadi degan savolga javob, siz nimani istayotganingizga qarab belgilanadi: xonani sotib olish/ijaraga olish, dekorga professionallarni jalb qilish/o‘z resurslarini ishlatish va boshqalar. Bunday holda, ushbu turdagi biznesga xos bo‘lgan xavflarni hisobga olish kerak. Avvalo, uning mavsumiyligi. Yozda mijozlar oqimi kamayadi va bu uzoq kutilgan Yangi yil bayramlari bilan qoplanadi. 

**Xulosa**  

Yaxshi o‘ylangan rivojlanish strategiyasi va faol marketing siyosati bilan fotostudiya ochish istiqbolli biznesdir. Muayyan turdagi xarajatlarni tejash imkoniyatiga ega bo‘lish uchun dekoratsiya ustalari, professional fotograflar, stilistlar bilan o‘zaro manfaatli hamkorlikni yo‘lga qo‘yish muhimdir.

Misol uchun, har doim yangi manzara sotib olish emas, balki ularni ijaraga olish, yaxshi obro‘ga ega taniqli mutaxassislar bilan ishlash. Bu investitsiya qilish uchun eng qimmat biznes turi emas, lekin u faollik va katta sabr-toqatni talab qiladi. 


Yorqin jurnallarning muqovalaridagi fotosuratlar, instagram sahifalaridagi bir-biridan chiroyli portretlar, xuddi moda olamidagi modellar kabi go‘zal qizlarning suratlari va ko‘plab reklama bosma mahsulotlari maxsus jihozlangan xonalarda professionallar tomonidan  suratga olish natijasidir. 

Ёрқин журналларнинг муқоваларидаги фотосуратлар, инстаграм саҳифаларидаги бир-биридан чиройли портретлар, худди мода оламидаги моделлар каби гўзал қизларнинг суратлари ва кўплаб реклама босма маҳсулотлари махсус жиҳозланган хоналарда профессионаллар томонидан  суратга олиш натижасидир. 

large_goya.jpg

medium_goya.jpg

small_goya.jpg

thumbnail_goya.jpg

goya.jpg

Biznes g‘oya: Fotostudiya tashkil etish 

Бизнес ғоя: Фотостудия ташкил этиш

Biznes G'oya

Бизнес Ғоя

Maqolalar

Мақолалар

Shaxsiy rivojlanish

Шахсий ривожланиш

Xususiy tibbiyot eng tez rivojlanayotgan va yuqori daromadli biznes sohasidir. Birinchidan, hozirda koʻpchilik oʻz sogʻligʻi uchun mablagʻni tejamaydi, salomatligi uchun har qanday pul toʻlashga tayyor. Ikkinchidan, shahar klinikalarida diagnostika muolajalari uchun qatʼiy kvotalar va navbatlar ularni bepul olishni juda qiyinlashtiradi. Bunday sharoitda MRT xonasi  tayyor biznesni boshlash uchun istiqbolli va foydali variant hisoblanadi.

**Xizmatlar bozorining dolzarbligi**

Magnit-rezonans tomografiya turli kasalliklarni tashxislar usuli hisoblanadi. Bu orqa miya va miya kasalliklarini, yaxshi yoki yomon xulqli oʻsmalarni ularning paydo boʻlishining dastlabki bosqichidayoq yuqori aniqlik bilan aniqlash imkonini beradi.

Tahliliy, marketing va iqtisodiy tadqiqotlar shuni koʻrsatadiki, MRT xonasini ochish isteʼmol talabi ortib borayotgan tez rivojlanayotgan sanoatga qoʻshilish uchun yaxshi imkoniyatdir. Bundan tashqari, boshida siz katta investitsiyalarga ega boʻlishingiz kerakligi sababli, bu sohada raqobat minimaldir.

Magnit-rezonans tomografiya usuli mamlakatimizning barcha shaharlari sogʻliqni saqlash tizimida keng qoʻllaniladi. Shu bilan birga, davlat shifoxonalari va poliklinikalari ixtiyoridagi uskunalar yuqori aniqlikdagi, obyektiv, ishonchli diagnostika muolajalarini bajarish boʻyicha isteʼmolchilarning talablarini hatto 30 foizga ham qondira olmaydi.

2020-yilning yozida turli ixtisoslikdagi shifokorlar oʻrtasida oʻtkazilgan soʻrovlarga koʻra, respondentlarning qariyb 85 foizi bunday tadqiqotlar natijalaridan kundalik amaliyotda foydalanish notoʻgʻri tashxislar sonini kamaytirishini, kasalliklar boshlanganidan soʻng darhol jarrohlik yoʻli bilan davolashni boshlashini taʼkidlamoqda. Ularning birinchi belgilari MRT xonasi uchun yaxshi ishlab chiqilgan biznes-reja sizga diagnostika xonasi ochilgan paytdan boshlab 2-3 yil ichida oʻzini oqlash va daromad olishni boshlash imkonini beradi.

**MRT tekshiruvi koʻplab kasalliklarni tashxislarning eng samarali usuli hisoblanadi.**

**Kompaniyaning taʼsis hujjatlari:**

• soliq roʻyxatidan oʻtkazilganligi toʻgʻrisidagi guvohnoma;

• Binoga egalik huquqini tasdiqlovchi hujjatlar — sotib olish shartnomasi yoki uzoq muddatli ijara;

• Tomograflarni, asbob-uskunalar uchun texnik pasportlarni roʻyxatdan oʻtkazish;

• Qurilmalarning laboratoriya sinovlari natijalari;

• Diagnostika uskunalarini ishlatish imkoniyati boʻyicha xulosalar;

• Taʼlim toʻgʻrisidagi hujjatlar, ish tajribasi, stajirovkalar, kompaniya xodimlarining tibbiy maʼlumotnomalari.

**Xona tanlash**

Tomograflar diagnostik testlar oʻtkaziladigan xonadan impulslarning chiqishiga toʻsqinlik qiluvchi oʻrnatilgan blokerga ega boʻlganligi sababli, tadbirkor binolarni qoʻshimcha himoya qilish haqida tashvishlanishga hojat yoʻq.

**MRT xonasi**

Bu fakt sizga MRT xonasi uchun ofis yoki alohida binoni ijaraga olish yoki tomografga ega boʻlmagan klinikani (xususiy yoki davlat) topishga va uning rahbariyati bilan boʻsh binolarni ijaraga berish boʻyicha shartnoma tuzishga imkon beradi.

**Uskunani tanlash**

Uskunani qidirish, tanlash, sotib olish nafaqat eng masʼuliyatli, balki biznesni boshlashning eng qimmat jihatidir. MRT xonasining biznes rejasi nafaqat magnit-rezonans mashinasini, balki tekshirilayotgan shaxsning tanasi haqida maʼlumot olishning boshqa usuliga asoslangan kompyuter tomografini ham sotib olishni oʻz ichiga olishi mumkin. KT uskunasi biroz arzonroq, ammo uni muqobil sifatida ishlatish mumkin, ammo u asosiy qurilma sifatida deyarli mos kelmaydi.

**Kerakli uskunalar roʻyxati quyidagilarni oʻz ichiga oladi:**

• shpris injektori;

• tasvirlarni chop etish uchun koʻp formatli lazerli kamera;

• shifokor-diagnostikaning avtomatlashtirilgan ish joyi uchun kompyuter, boshqa orgtexnika;

• dasturiy taʼminot, interkom tizimi;

• interventsion protseduralar uchun magnit boʻlmagan asboblar toʻplami.

Uskunani yetkazib beruvchi sifatida tadbirkor Germaniya, Buyuk Britaniya, Avstriya, Shvetsiya, AQSH, Yaponiyadan tibbiy asbob-uskunalar ishlab chiqaruvchilarni yoki nisbatan arzon narxlarda qurilmalarni yetkazib berishga tayyor boʻlgan Xitoydan kamroq taniqli kompaniyalarni tanlashi mumkin.

**Magnit rezonans apparati**

Tomografning narxi magnit maydon manbasining kuchiga bogʻliq. Bugungi kunda koʻpchilik xususiy klinikalarda 1-3 “Tesla” quvvatiga ega qurilmalar ishlaydi — quvvat qanchalik baland boʻlsa, tadqiqot shunchalik aniq amalga oshirilishi mumkin. 1 “Tesla” quvvatiga ega magnit-rezonans tomografning boshlangʻich narxi 131 200 dollardan; 1,5 “Tesla” quvvatiga ega — 262 400 dollardan; 3 “Tesla” quvvatiga ega — 393 600 million dollardan boshlanadi.

**Qanday mutaxassislar kerak?**

MRT xonasi loyihasi tadbirkor oʻz ishini biladigan va sevadigan malakali kadrlarni jalb qila olsagina muvaffaqiyatli boʻladi. Mutaxassislar yaxshi diagnostik boʻlishi, kompaniya tomonidan ishlatiladigan asbob-uskunalarni boshqarish qobiliyatiga ega boʻlishi kerak.

Xodimlar roʻyxatining asosiy lavozimlari rentgenologlar, tor mutaxassislik shifokorlari — nevrologlar, jarrohlar, onkologlardir. Siz bu ishlarni hamshira va maʼmursiz qilolmaysiz. Va agar birinchisi mijozlarga xizmat koʻrsatish vazifalarini bajarsa, ikkinchisi kompaniyaning yuzi boʻladi. Xususan, administrator mijoz bilan muloqotni tashkil qiladi, hisob-kitoblarni olib borib, bemorlarni kutib oladi va kuzatib boradi.

**MRT xonasida xodimlarni tanlashga alohida eʼtibor berilishi kerak.**

Barqaror va eng muhimi foydali ish uchun kompaniya boshqa xodimlarni talab qilishi mumkin:

Buxgalter (moliyaviy hujjatlarni yuritish va soliq idorasiga hisobot hujjatlarini taqdim etish bilan shugʻullanadi);

Menejer (kompaniyani bevosita boshqarish funksiyalarini amalga oshiradi);

Kotib (kadrlar ishini yuritishni olib boradi, kiruvchi yozishmalarni qabul qiladi, xatlarga, soʻrovlarga javob beradi);

Marketolog yoki PR menejeri (saytga, ijtimoiy tarmoqlardagi guruhlarga texnik xizmat koʻrsatishni amalga oshiradi);

ofis tozalovchi.

Xodimlarni qidirishda ish tajribasiga ega boʻlgan murojaat etuvchilarga eʼtibor berish tavsiya etiladi. Masalan, rentgenolog operator sifatida mos keladi, kichik tibbiy xodimlar esa operator yordamchisi sifatida koʻrib chiqilishi mumkin.

Dastlab, biznes egasi hujjat aylanishi va buxgalteriya hisobini boshqarishni oʻz zimmasiga oladi yoki uni tashqi manbalardan oladi.


Хусусий тиббиёт энг тез ривожланаётган ва юқори даромадли бизнес соҳасидир. Биринчидан, ҳозирда кўпчилик ўз соғлиғи учун маблағни тежамайди, саломатлиги учун ҳар қандай пул тўлашга тайёр. Иккинчидан, шаҳар клиникаларида диагностика муолажалари учун қатъий квоталар ва навбатлар уларни бепул олишни жуда қийинлаштиради. Бундай шароитда МРТ хонаси  тайёр бизнесни бошлаш учун истиқболли ва фойдали вариант ҳисобланади.

**Хизматлар бозорининг долзарблиги**

Магнит-резонанс томография турли касалликларни ташхислар усули ҳисобланади. Бу орқа мия ва мия касалликларини, яхши ёки ёмон хулқли ўсмаларни уларнинг пайдо бўлишининг дастлабки босқичидаёқ юқори аниқлик билан аниқлаш имконини беради.

Таҳлилий, маркетинг ва иқтисодий тадқиқотлар шуни кўрсатадики, МРТ хонасини очиш истеъмол талаби ортиб бораётган тез ривожланаётган саноатга қўшилиш учун яхши имкониятдир. Бундан ташқари, бошида сиз катта инвестицияларга эга бўлишингиз кераклиги сабабли, бу соҳада рақобат минималдир.

Магнит-резонанс томография усули мамлакатимизнинг барча шаҳарлари соғлиқни сақлаш тизимида кенг қўлланилади. Шу билан бирга, давлат шифохоналари ва поликлиникалари ихтиёридаги ускуналар юқори аниқликдаги, объектив, ишончли диагностика муолажаларини бажариш бўйича истеъмолчиларнинг талабларини ҳатто 30 фоизга ҳам қондира олмайди.

2020 йилнинг ёзида турли ихтисосликдаги шифокорлар ўртасида ўтказилган сўровларга кўра, респондентларнинг қарийб 85 фоизи бундай тадқиқотлар натижаларидан кундалик амалиётда фойдаланиш нотўғри ташхислар сонини камайтиришини, касалликлар бошланганидан сўнг дарҳол жарроҳлик йўли билан даволашни бошлашини таъкидламоқда. Уларнинг биринчи белгилари МРТ хонаси учун яхши ишлаб чиқилган бизнес-режа сизга диагностика хонаси очилган пайтдан бошлаб 2-3 йил ичида ўзини оқлаш ва даромад олишни бошлаш имконини беради.
 
**МРТ текшируви кўплаб касалликларни ташхисларнинг энг самарали усули ҳисобланади.**

**Компаниянинг таъсис ҳужжатлари:**

• солиқ рўйхатидан ўтказилганлиги тўғрисидаги гувоҳнома;

• Бинога эгалик ҳуқуқини тасдиқловчи ҳужжатлар — сотиб олиш шартномаси ёки узоқ муддатли ижара;

• Томографларни, асбоб-ускуналар учун техник паспортларни рўйхатдан ўтказиш;

• Қурилмаларнинг лаборатория синовлари натижалари;

• Диагностика ускуналарини ишлатиш имконияти бўйича хулосалар;

• Таълим тўғрисидаги ҳужжатлар, иш тажрибаси, стажировкалар, компания ходимларининг тиббий маълумотномалари.

**Хона танлаш**

Томографлар диагностик тестлар ўтказиладиган хонадан импульсларнинг чиқишига тўсқинлик қилувчи ўрнатилган блокерга эга бўлганлиги сабабли, тадбиркор биноларни қўшимча ҳимоя қилиш ҳақида ташвишланишга ҳожат йўқ.

**МРТ хонаси**

Бу факт сизга МРТ хонаси учун офис ёки алоҳида бинони ижарага олиш ёки томографга эга бўлмаган клиникани (хусусий ёки давлат) топишга ва унинг раҳбарияти билан бўш биноларни ижарага бериш бўйича шартнома тузишга имкон беради.

**Ускунани танлаш**

Ускунани қидириш, танлаш, сотиб олиш нафақат энг масъулиятли, балки бизнесни бошлашнинг энг қиммат жиҳатидир. МРТ хонасининг бизнес режаси нафақат магнит-резонанс машинасини, балки текширилаётган шахснинг танаси ҳақида маълумот олишнинг бошқа усулига асосланган компьютер томографини ҳам сотиб олишни ўз ичига олиши мумкин. КТ ускунаси бироз арзонроқ, аммо уни муқобил сифатида ишлатиш мумкин, аммо у асосий қурилма сифатида деярли мос келмайди.

**Керакли ускуналар рўйхати қуйидагиларни ўз ичига олади:**

• шприц инжектори;

• тасвирларни чоп этиш учун кўп форматли лазерли камера;

• шифокор-диагностиканинг автоматлаштирилган иш жойи учун компьютер, бошқа оргтехника;

• дастурий таъминот, интерком тизими;

• интервентцион процедуралар учун магнит бўлмаган асбоблар тўплами.

Ускунани етказиб берувчи сифатида тадбиркор Германия, Буюк Британия, Австрия, Швеция, АҚШ, Япониядан тиббий асбоб-ускуналар ишлаб чиқарувчиларни ёки нисбатан арзон нархларда қурилмаларни етказиб беришга тайёр бўлган Хитойдан камроқ таниқли компанияларни танлаши мумкин.

**Магнит резонанс аппарати**

Томографнинг нархи магнит майдон манбасининг кучига боғлиқ. Бугунги кунда кўпчилик хусусий клиникаларда 1-3 "Tesla" қувватига эга қурилмалар ишлайди — қувват қанчалик баланд бўлса, тадқиқот шунчалик аниқ амалга оширилиши мумкин. 1 "Tesla" қувватига эга магнит-резонанс томографнинг бошланғич нархи 131 200 доллардан; 1,5 "Tesla" қувватига эга — 262 400 доллардан; 3 "Tesla" қувватига эга — 393 600 миллион доллардан бошланади.

**Қандай мутахассислар керак?**

МРТ хонаси лойиҳаси тадбиркор ўз ишини биладиган ва севадиган малакали кадрларни жалб қила олсагина муваффақиятли бўлади. Мутахассислар яхши диагностик бўлиши, компания томонидан ишлатиладиган асбоб-ускуналарни бошқариш қобилиятига эга бўлиши керак.

Ходимлар рўйхатининг асосий лавозимлари рентгенологлар, тор мутахассислик шифокорлари — неврологлар, жарроҳлар, онкологлардир. Сиз бу ишларни ҳамшира ва маъмурсиз қилолмайсиз. Ва агар биринчиси мижозларга хизмат кўрсатиш вазифаларини бажарса, иккинчиси компаниянинг юзи бўлади. Хусусан, администратор мижоз билан мулоқотни ташкил қилади, ҳисоб-китобларни олиб бориб, беморларни кутиб олади ва кузатиб боради.

**МРТ хонасида ходимларни танлашга алоҳида эътибор берилиши керак.**

Барқарор ва энг муҳими фойдали иш учун компания бошқа ходимларни талаб қилиши мумкин:

Бухгалтер (молиявий ҳужжатларни юритиш ва солиқ идорасига ҳисобот ҳужжатларини тақдим этиш билан шуғулланади);

Менежер (компанияни бевосита бошқариш функцияларини амалга оширади);

Котиб (кадрлар ишини юритишни олиб боради, кирувчи ёзишмаларни қабул қилади, хатларга, сўровларга жавоб беради);

Маркетолог ёки PR менежери (сайтга, ижтимоий тармоқлардаги гуруҳларга техник хизмат кўрсатишни амалга оширади);

oфис тозаловчи.

Ходимларни қидиришда иш тажрибасига эга бўлган мурожаат этувчиларга эътибор бериш тавсия этилади. Масалан, рентгенолог оператор сифатида мос келади, кичик тиббий ходимлар эса оператор ёрдамчиси сифатида кўриб чиқилиши мумкин.

Дастлаб, бизнес эгаси ҳужжат айланиши ва бухгалтерия ҳисобини бошқаришни ўз зиммасига олади ёки уни ташқи манбалардан олади.


Xususiy tibbiyot eng tez rivojlanayotgan va yuqori daromadli biznes sohasidir. Birinchidan, hozirda koʻpchilik oʻz sogʻligʻi uchun mablagʻni tejamaydi, salomatligi uchun har qanday pul toʻlashga tayyor.

Хусусий тиббиёт энг тез ривожланаётган ва юқори даромадли бизнес соҳасидир. Биринчидан, ҳозирда кўпчилик ўз соғлиғи учун маблағни тежамайди, саломатлиги учун ҳар қандай пул тўлашга тайёр.

large_new sayt.jpg

medium_new sayt.jpg

small_new sayt.jpg

thumbnail_new sayt.jpg

new sayt.jpg

Biznes gʻoya: Tibbiy diagnostika MRT xonasi tashkil etish

Бизнес ғоя: Тиббий диагностика МРТ хонаси ташкил этиш

Biznes Rivoj tadbirkorlik, ishlab chiqarish, shaxsiy rivojlanish, marketing va reklama sohalari bo’yicha bilimingizni oshirish va rivojlanish uchun eng sifatli bilim manbaasidir

Бизнес Ривож тадбиркорлик, ишлаб чиқариш, шахсий ривожланиш, маркетинг ва реклама соҳалари бўйича билимингизни ошириш ва ривожланиш учун энг сифатли билим манбаасидир

"Murosa va mas’uliyat – muvaffaqiyatli biznesning asosiy tarkibiy qismlaridir"

«Муроса ва масъулият – муваффақиятли бизнеснинг асосий таркибий қисмларидир»

**Taraqqiyot ortidan boring**

Har yili hisoblash quvvati arzonlashmoqda va ma’lumotlarga kirish qulayroq bo‘lib bormoqda. Bugungi innovatsiya ertaga eskiradi, shuning uchun kompaniyalar bir vaqtning o‘zida mahsulot ishlab chiqarishni tezlashtirishi va mahsulot sifatini yaxshilashi kerak. Mahsulotning yuqori sifati juda muhim, chunki mijoz tobora bilimdon va talabchan bo‘lib bormoqda.

Innovatsiya mahsulotning yangiligi (texnik tushuncha) va foydalanuvchi uchun ajablanishdan iborat. Agar mijozingiz so‘ragan yangi xususiyatlarni ishlab chiqayotgan bo‘lsangiz, unda siz innovatsion emassiz. Buni ham qilish kerak, lekin bu sizni keyingi bosqichga olib chiqmaydi. Iste‘molchiga u hatto shubha qilmaydigan narsani berish va ertaga o‘zi biladigan muammosini hal qilish muhimroqdir. Bozor tadqiqotlari biznesni butunlay boshqarmasligi kerak.

Raqobatchilaringizga ergashmang. Musobaqa ortidan o‘rtamiyonalikning yomon doirasi paydo bo‘ladi. Siz ham, raqobatchilaringiz ham hali nima qilmaganligi haqida o‘ylab ko‘ring.

Innovatsiyalar qanday tug‘iladi? Asosan kombinatorika. Siz uchun mavjud bo‘lgan texnologiyalarni oling va muammolarni yangi usulda hal qilish uchun ularni yangi sohada qo‘llang. Yoki tor, aniq bir muammoni hal qilishdan boshlang va keyin uni boshqa sohalarda qanday qo‘llash mumkinligi haqida o‘ylang. Innovatsiyalar uchun potensial ko‘pincha ko‘plab o‘yinchilar o‘tlayotgan hududlarda yotadi, garchi bu qarama-qarshi bo‘lsa ham. Har bir tadbirkor butunlay yangi joy topishni orzu qiladi, lekin odatda bozor bo‘sh bo‘lishining yaxshi sababi bor.

Mutaxassisligingizni toping va unda yulduzga aylaning. Google qidiruvdir. Kompaniya uzoq vaqt davomida qidiruvni monetizatsiya qilmadi, lekin uni iloji boricha qulayroq qildi va foydalanuvchi ehtiyojlarini taxmin qildi. Biroq, Google top-menejerlari kompaniya qanday qilib pul topish mumkinligini umuman bilishmagan desak xato bo‘ladi – ular ertami-kechmi o‘z xizmatlarini reklama platformasiga aylantirishlariga ishonchlari komil edi.

Masshtabni kengaytirish muhim muvaffaqiyat - tez va global miqyosda kengayish qobiliyati uchun juda muhimdir. 21-asr boshidagi muvaffaqiyatli biznes platformalardir: musiqa, video, mehmonxonalarni bron qilish va boshqalar.

Platformangiz ochiq bo‘lsa, masshtablash tezroq ketadi. Siz tizimingizni tez kengaytirish, xarajatlarni kamaytirish va innovatsiyalar evaziga nazorat ulushini berasiz. Va ochiqlik olijanob ko‘rinadi, foydalanuvchilarni va eng yaxshi xodimlarni jalb qiladi. Biroq, ba’zi asosiy narsalar hali ham sir saqlanishi kerak: Google misolida, bu qidiruv algoritmlari.

Google investitsiya qilishda 70/20/10 qoidasiga amal qiladi. Resurslarning 70% asosiy biznesga, 20% birinchi muvaffaqiyatga erishgan yangi mahsulotlarga va 10% mutlaqo yangi, xavfli, ammo potensial yulduzli mahsulotlarga sarmoya qilinadi. Xavfli yangi mahsulotlarga haddan tashqari ko‘p sarmoya kiritish kam investitsiya qilish kabi xavflidir: millionlab dollarlik mahsulotlarni o‘ldirish qiyin, hatto kerak bo‘lsa ham. Resurs cheklovlarining mavjudligi esa ijodkorlikni rag‘batlantiradi.

Google dasturchilari ish vaqtining 20 foizida o‘z g‘oyalari ustida ishlashi yoki o‘zlari tanlagan boshqa xodimlarning loyihalariga qoʻshilishlari mumkin. Dastlabki bosqichda tabiiy tanlanish faollashdi: agar sizning hamkasblaringiz vaqtlarining 20 foizini loyihangizga sarflashga tayyor bo‘lsa, bu siz o‘ylab topgan g‘oya hech bo‘lmaganda kimdir uchun qiziqarli ekanligining birinchi ko‘rsatkichidir. "20% yondashuv" qiymati nafaqat yakuniy mahsulotlarda, balki o‘zlarining asosiy loyihalarida bitta jamoada bo‘lmagan xodimlarni o‘zaro o‘qitish va o‘zaro ta’sir qilishda hamdir.

Muvaffaqiyatsiz loyihalarni tezda yo‘q qilish kerakligi noto‘g‘ri ko‘rinadi, ammo ko‘plab muvaffaqiyatli innovatsiyalar o‘z salohiyatiga erishish uchun vaqt talab etadi. Birinchisini ikkinchisidan qanday ajratish mumkin? Javob: Doimiy ravishda prototipga o‘zgartirishlar va yaxshilanishlar kiriting, darhol fikr-mulohaza oling va unga amal qiling. Xatolar odatiy hol, ularni tuzatmaslik normal emas. Agar bir necha marta takrorlangandan so‘ng, mahsulot muvaffaqiyatga yaqinlashayotganini ko‘rmasangiz, bu boshi berk ko‘chadir.

**O‘z prinsiplaringizga ishoning**

Har qanday biznes-reja, ta’rifiga ko‘ra, noto‘g‘ri. Muvaffaqiyatli VC sizga raqamlarga emas, balki startaplar asoschilariga qarashini aytadi - raqamlar qiyin, odamlar muvaffaqiyatga erishadilar. Reja asos sifatida kerak, ammo u doimiy o‘zgarishlarni talab qiladi. Shuning uchun raqamlar yoki harakatlarni emas, balki qarorlar qabul qilinadigan yoki rad etiladigan tamoyillarni belgilash kerak.

**Google tamoyillari qanday?**

**• Rivojlanish uchun ustuvor mahsulotlarni tanlashda** katta muammoni yangi usulda hal qilishga yordam beradigan texnologik yutuqlarga e‘tibor qarating, texnologiyani zudlik bilan foyda olish uchun emas, balki masshtabni kengaytirish uchun optimallashtirish.

**• Menejerlar emas, texniklar boshqarishi kerak.** Eng yuqori darajada asosiy "yulduzlar" (va rahbariyatning kamida 50%!) mahsulotlar uchun javobgar bo‘lishi kerak. Yordamchi funksiyalar - moliya, savdo, yuridik - muhim, ammo hal qiluvchi bo‘lmasligi kerak.

**• Yakuniy foydalanuvchining manfaatlari har doim ustuvor.** Kompaniyaning mafkurasi - odamlarga birinchi darajali mahsulotga oson kirish imkonini bering, pul ham ergashadi. Kompaniyaning pullari asosan reklama beruvchilardan kelganiga qaramay, ular maqsadli auditoriya emas. Har qanday yechim, birinchi navbatda, mahsulotga kirish uchun hech narsa to‘lamaydigan oxirgi foydalanuvchi uchun qulaylik va qiymat nuqtai nazaridan ko‘rib chiqiladi.

Bir vaqtlar, Google AdWords'ning dastlabki kunlarida Larri Peyj turli xil qidiruv kalit so‘zlari bilan tajriba o‘tkazdi va AdWords ko‘rsatadigan reklamalar haqiqatan ham qidiruv mavzusiga tegishli emasligini yoqtirmasdi. Reklamachilar, albatta, pul olib kelishdi, lekin bu Google uchun yetarli emas edi - oxirgi iste’molchi o‘zlari uchun tegishli va qimmatli ma’lumotlarni olishlari kerak edi.

Juma kuni edi. Larri natijalarni chop etdi, nomaqbul e’lonlarni marker bilan chizdi va ularni ofis oshxonasi ro‘parasidagi doskaga "Bu reklama ahmoqona" degan yozuv bilan joylashtirdi. Dushanba kuni ertalab Larri dasturchilardan biridan xat oldi, u dam olish kunlari hamkasblari bilan birgalikda muammoni tahlil qildi va reklama xabarlarini tanlash texnologiyasini takomillashtirish yo‘llarini topdi.

**• Yovuz bo‘lmang, dunyoni yaxshiroq joyga aylantiring** – bu nafaqat Google shiorlaridan biri, balki har qanday yangi mahsulot yoki funksionallik uchun sinov. Kompaniyaning texnologiyasi katta hajmdagi shaxsiy foydalanuvchi ma’lumotlarini to‘plash imkonini berishini hisobga olsak, bu tamoyil ishonchni saqlash uchun juda muhimdir. Kompaniyaning haqiqiy, yashash madaniyati uning relsdan chiqib ketishiga yo‘l qo‘ymaydi, chunki bu relslar.

Google uchun eng qiyin qarorlardan biri Xitoy bozoriga kirish bo‘ldi, bu erda hukumatning Internetdagi ma’lumotlarga kirishiga jiddiy cheklovlar mavjud. SSSRda tug‘ilgan Sergey Brin totalitar tuzum bilan hamkorlikni qabul qilib bo‘lmaydi, deb hisoblardi. Erik va Larri Xitoy bozori katta salohiyatga ega ekanligini va har qanday holatda ham foydalanuvchiga umuman ma’lumot bermaslikdan ko‘ra qisman ma’lumot bergan ma’qul ekanini ta’kidladi. Natijada murosaga kelindi: Xitoyning Google xizmati ishga tushirildi, undagi qidiruv natijalari qonunga muvofiq filtrlandi, biroq bu qidiruv bo‘yicha ma’lum ma’lumotlar bloklangani haqida ogohlantirish paydo bo‘ldi. Xitoy razvedka idoralari xitoylik dissidentlarning pochta qutilariga kirish uchun Google serverlarini buzib kirishganida, kompaniya Xitoy hukumatiga ultimatum e’lon qilib, ochiq qarama-qarshilikka kirishdi va oxir-oqibat bu mamlakatdagi faoliyatini chekladi.

**Uchrashuvlar – yaxshi yoki yomonmi?**

Qaror qabul qilishning eng tezkor usuli bu armiya. Qo‘mondon “Yugur!” dedi, - va hamma sababsiz va bahslashmasdan yugurdi. Biroq, bu uslub "ijodiy aqllilar" jamoasi uchun mos emas. Xuddi shunday, sekin va samarasiz bo‘lgan an’anaviy byurokratik uslub yuqori texnologiyali kompaniya uchun mos emas. Qabul qilingan qarorlarni amalga oshirish jarayoni va o‘z vaqtida bajarilishi ham muhimdir.

Uchrashuvlar vaqtni behuda sarflashmi yoki boshqarishning samarali usulimi, bu sizga bog‘liq. Har qanday uchrashuvga ko‘pi bilan 8 kishini chaqiring. Yig‘ilishlarni o‘z vaqtida boshlash va tugatish, yakunida brifing va harakatlar rejasini tasdiqlash uchun vaqt qoldiring. Agar uchrashuvdan kutilgan natija namoyon bo‘lsa, uni erta yakunlang. Siz yig‘ilishda qatnashayotgan bo‘lsangiz - unda to‘laqonli ishtirok eting, smartfoningizga ko‘milgan holda o‘tirmang, bu holda multitasking ishlamaydi.

Yig‘ilishlarda bosh irg‘atish madaniyatini yo‘q qiling. Uchrashuvning barcha ishtirokchilarining "ha" deyishlari odatda samimiy rozilikni anglatmaydi. Konsensus hammani rozi qilish degani emas. Bu yig‘ilish ishtirokchilarining har birining fikrining eng past umumiy maxrajini topish emas, balki kompaniya uchun eng yaxshi yechim topish uchun birgalikda ishlashni anglatadi.

Haqiqiy konsensus bahs va munozarani o‘z ichiga oladi. Asoslangan fikrlarni, shu jumladan kichik xodimlarning fikrlarini rag‘batlantirish. Hissiyotlar yoki fikrlarga emas, balki ma’lumotlarga asoslanib qaror qabul qiling. Har bir muhokamada bahs cheksiz davom etmasligi uchun chegaralarni belgilovchi moderator bo‘lishi kerak.

Jim o'tiradigan odamlarga e’tibor bering: ular ko‘pchilik bilan jimgina rozi bo‘lmaydigan, lekin o‘z fikrini aytishdan qo‘rqadigan yoki juda kamtarona daholar bo‘lishi mumkin. Va agar ular haqiqatan ham aytadigan gaplari bo‘lmasa, ehtimol ularni uchrashuvga taklif qilish uchun vaqtlarini behuda sarflamasliklari kerak edi.

Xodimlar yig‘ilishlarda qiyin savollar berishlari va yomon xabarlar keltirishi xavfsiz bo‘lishi kerak. Ertaga xabar qilsangiz, faqat yaxshi xabar buzilmaydi, lekin yomon xabar yanada yomonlashishi mumkin.


**Тараққиёт ортидан боринг**

Ҳар йили ҳисоблаш қуввати арзонлашмоқда ва маълумотларга кириш қулайроқ бўлиб бормоқда. Бугунги инновация эртага эскиради, шунинг учун компаниялар бир вақтнинг ўзида маҳсулот ишлаб чиқаришни тезлаштириши ва маҳсулот сифатини яхшилаши керак. Маҳсулотнинг юқори сифати жуда муҳим, чунки мижоз тобора билимдон ва талабчан бўлиб бормоқда.

Инновация маҳсулотнинг янгилиги (техник тушунча) ва фойдаланувчи учун ажабланишдан иборат. Агар мижозингиз сўраган янги хусусиятларни ишлаб чиқаётган бўлсангиз, унда сиз инновацион эмассиз. Буни ҳам қилиш керак, лекин бу сизни кейинги босқичга олиб чиқмайди. Истеъмолчига у ҳатто шубҳа қилмайдиган нарсани бериш ва эртага ўзи биладиган муаммосини ҳал қилиш муҳимроқдир. Бозор тадқиқотлари бизнесни бутунлай бошқармаслиги керак.

Рақобатчиларингизга эргашманг. Мусобақа ортидан ўртамиёналикнинг ёмон доираси пайдо бўлади. Сиз ҳам, рақобатчиларингиз ҳам ҳали нима қилмаганлиги ҳақида ўйлаб кўринг.

Инновациялар қандай туғилади? Асосан комбинаторика. Сиз учун мавжуд бўлган технологияларни олинг ва муаммоларни янги усулда ҳал қилиш учун уларни янги соҳада қўлланг. Ёки тор, аниқ бир муаммони ҳал қилишдан бошланг ва кейин уни бошқа соҳаларда қандай қўллаш мумкинлиги ҳақида ўйланг. Инновациялар учун потенциал кўпинча кўплаб ўйинчилар ўтлаётган ҳудудларда ётади, гарчи бу қарама-қарши бўлса ҳам. Ҳар бир тадбиркор бутунлай янги жой топишни орзу қилади, лекин одатда бозор бўш бўлишининг яхши сабаби бор.

Мутахассислигингизни топинг ва унда юлдузга айланинг. Google қидирувдир. Компания узоқ вақт давомида қидирувни монетизация қилмади, лекин уни иложи борича қулайроқ қилди ва фойдаланувчи эҳтиёжларини тахмин қилди. Бироқ, Google топ-менежерлари компания қандай қилиб пул топиш мумкинлигини умуман билишмаган десак хато бўлади – улар эртами-кечми ўз хизматларини реклама платформасига айлантиришларига ишончлари комил эди.

Масштабни кенгайтириш муҳим муваффақият - тез ва глобал миқёсда кенгайиш қобилияти учун жуда муҳимдир. 21-аср бошидаги муваффақиятли бизнес платформалардир: мусиқа, видео, меҳмонхоналарни бронь қилиш ва бошқалар.

Платформангиз очиқ бўлса, масштаблаш тезроқ кетади. Сиз тизимингизни тез кенгайтириш, харажатларни камайтириш ва инновациялар эвазига назорат улушини берасиз. Ва очиқлик олижаноб кўринади, фойдаланувчиларни ва энг яхши ходимларни жалб қилади. Бироқ, баъзи асосий нарсалар ҳали ҳам сир сақланиши керак: Google мисолида, бу қидирув алгоритмлари.

Google инвестиция қилишда 70/20/10 қоидасига амал қилади. Ресурсларнинг 70% асосий бизнесга, 20% биринчи муваффақиятга эришган янги маҳсулотларга ва 10% мутлақо янги, хавфли, аммо потенциал юлдузли маҳсулотларга сармоя қилинади. Хавфли янги маҳсулотларга ҳаддан ташқари кўп сармоя киритиш кам инвестиция қилиш каби хавфлидир: миллионлаб долларлик маҳсулотларни ўлдириш қийин, ҳатто керак бўлса ҳам. Ресурс чекловларининг мавжудлиги эса ижодкорликни рағбатлантиради.

Google дастурчилари иш вақтининг 20 фоизида ўз ғоялари устида ишлаши ёки ўзлари танлаган бошқа ходимларнинг лойиҳаларига қўшилишлари мумкин. Дастлабки босқичда табиий танланиш фаоллашди: агар сизнинг ҳамкасбларингиз вақтларининг 20 фоизини лойиҳангизга сарфлашга тайёр бўлса, бу сиз ўйлаб топган ғоя ҳеч бўлмаганда кимдир учун қизиқарли эканлигининг биринчи кўрсаткичидир. "20% ёндашув" қиймати нафақат якуний маҳсулотларда, балки ўзларининг асосий лойиҳаларида битта жамоада бўлмаган ходимларни ўзаро ўқитиш ва ўзаро таъсир қилишда ҳамдир.

Муваффақиятсиз лойиҳаларни тезда йўқ қилиш кераклиги нотўғри кўринади, аммо кўплаб муваффақиятли инновациялар ўз салоҳиятига эришиш учун вақт талаб этади. Биринчисини иккинчисидан қандай ажратиш мумкин? Жавоб: Доимий равишда прототипга ўзгартиришлар ва яхшиланишлар киритинг, дарҳол фикр-мулоҳаза олинг ва унга амал қилинг. Хатолар одатий ҳол, уларни тузатмаслик нормаль эмас. Агар бир неча марта такрорлангандан сўнг, маҳсулот муваффақиятга яқинлашаётганини кўрмасангиз, бу боши берк кўчадир.

**Ўз принципларингизга ишонинг**

Ҳар қандай бизнес-режа, таърифига кўра, нотўғри. Муваффақиятли ВC сизга рақамларга эмас, балки стартаплар асосчиларига қарашини айтади - рақамлар қийин, одамлар муваффақиятга эришадилар. Режа асос сифатида керак, аммо у доимий ўзгаришларни талаб қилади. Шунинг учун рақамлар ёки ҳаракатларни эмас, балки қарорлар қабул қилинадиган ёки рад этиладиган тамойилларни белгилаш керак.

**Google тамойиллари қандай?**

**• Ривожланиш учун устувор маҳсулотларни танлашда катта** муаммони янги усулда ҳал қилишга ёрдам берадиган технологик ютуқларга эътибор қаратинг, технологияни зудлик билан фойда олиш учун эмас, балки масштабни кенгайтириш учун оптималлаштириш.

**• Менежерлар эмас, техниклар бошқариши керак.** Энг юқори даражада асосий "юлдузлар" (ва раҳбариятнинг камида 50%!) маҳсулотлар учун жавобгар бўлиши керак. Ёрдамчи функциялар - молия, савдо, юридик - муҳим, аммо ҳал қилувчи бўлмаслиги керак.

**• Якуний фойдаланувчининг манфаатлари ҳар доим устувор.** Компаниянинг мафкураси - одамларга биринчи даражали маҳсулотга осон кириш имконини беринг, пул ҳам эргашади. Компаниянинг пуллари асосан реклама берувчилардан келганига қарамай, улар мақсадли аудитория эмас. Ҳар қандай ечим, биринчи навбатда, маҳсулотга кириш учун ҳеч нарса тўламайдиган охирги фойдаланувчи учун қулайлик ва қиймат нуқтаи назаридан кўриб чиқилади.

Бир вақтлар, Google AdWords'нинг дастлабки кунларида Ларри Пейж турли хил қидирув калит сўзлари билан тажриба ўтказди ва AdWords кўрсатадиган рекламалар ҳақиқатан ҳам қидирув мавзусига тегишли эмаслигини ёқтирмасди. Рекламачилар, албатта, пул олиб келишди, лекин бу Google учун етарли эмас эди - охирги истеъмолчи ўзлари учун тегишли ва қимматли маълумотларни олишлари керак эди.

Жума куни эди. Ларри натижаларни чоп этди, номақбул эълонларни маркер билан чизди ва уларни офис ошхонаси рўпарасидаги доскага "Бу реклама аҳмоқона" деган ёзув билан жойлаштирди. Душанба куни эрталаб Ларри дастурчилардан биридан хат олди, у дам олиш кунлари ҳамкасблари билан биргаликда муаммони таҳлил қилди ва реклама хабарларини танлаш технологиясини такомиллаштириш йўлларини топди.

**• Ёвуз бўлманг, дунёни яхшироқ жойга айлантиринг** – бу нафақат Google шиорларидан бири, балки ҳар қандай янги маҳсулот ёки функционаллик учун синов. Компаниянинг технологияси катта ҳажмдаги шахсий фойдаланувчи маълумотларини тўплаш имконини беришини ҳисобга олсак, бу тамойил ишончни сақлаш учун жуда муҳимдир. Компаниянинг ҳақиқий, яшаш маданияти унинг рельсдан чиқиб кетишига йўл қўймайди, чунки бу рельслар.

Google учун энг қийин қарорлардан бири Хитой бозорига кириш бўлди, бу эрда ҳукуматнинг Интернетдаги маълумотларга киришига жиддий чекловлар мавжуд. СССРда туғилган Сергей Брин тоталитар тузум билан ҳамкорликни қабул қилиб бўлмайди, деб ҳисобларди. Эрик ва Ларри Хитой бозори катта салоҳиятга эга эканлигини ва ҳар қандай ҳолатда ҳам фойдаланувчига умуман маълумот бермасликдан кўра қисман маълумот берган маъқул эканини таъкидлади. Натижада муросага келинди: Хитойнинг Google хизмати ишга туширилди, ундаги қидирув натижалари қонунга мувофиқ фильтрланди, бироқ бу қидирув бўйича маълум маълумотлар блоклангани ҳақида огоҳлантириш пайдо бўлди. Хитой разведка идоралари хитойлик диссидентларнинг почта қутиларига кириш учун Google серверларини бузиб киришганида, компания Хитой ҳукуматига ультиматум эълон қилиб, очиқ қарама-қаршиликка киришди ва охир-оқибат бу мамлакатдаги фаолиятини чеклади.

**Учрашувлар – яхши ёки ёмонми?**

Қарор қабул қилишнинг энг тезкор усули бу армия. Қўмондон “Югур!” деди, - ва ҳамма сабабсиз ва баҳслашмасдан югурди. Бироқ, бу услуб "ижодий ақллилар" жамоаси учун мос эмас. Худди шундай, секин ва самарасиз бўлган анъанавий бюрократик услуб юқори технологияли компания учун мос эмас. Қабул қилинган қарорларни амалга ошириш жараёни ва ўз вақтида бажарилиши ҳам муҳимдир.

Учрашувлар вақтни беҳуда сарфлашми ёки бошқаришнинг самарали усулими, бу сизга боғлиқ. Ҳар қандай учрашувга кўпи билан 8 кишини чақиринг. Йиғилишларни ўз вақтида бошлаш ва тугатиш, якунида брифинг ва ҳаракатлар режасини тасдиқлаш учун вақт қолдиринг. Агар учрашувдан кутилган натижа намоён бўлса, уни эрта якунланг. Сиз йиғилишда қатнашаётган бўлсангиз - унда тўлақонли иштирок этинг, смартфонингизга кўмилган ҳолда ўтирманг, бу ҳолда мультитаскинг ишламайди.

Йиғилишларда бош ирғатиш маданиятини йўқ қилинг. Учрашувнинг барча иштирокчиларининг "ҳа" дейишлари одатда самимий розиликни англатмайди. Консенсус ҳаммани рози қилиш дегани эмас. Бу йиғилиш иштирокчиларининг ҳар бирининг фикрининг энг паст умумий махражини топиш эмас, балки компания учун энг яхши ечим топиш учун биргаликда ишлашни англатади.

Ҳақиқий консенсус баҳс ва мунозарани ўз ичига олади. Асосланган фикрларни, шу жумладан кичик ходимларнинг фикрларини рағбатлантириш. Ҳиссиётлар ёки фикрларга эмас, балки маълумотларга асосланиб қарор қабул қилинг. Ҳар бир муҳокамада баҳс чексиз давом этмаслиги учун чегараларни белгиловчи модератор бўлиши керак.

Жим ўтирадиган одамларга эътибор беринг: улар кўпчилик билан жимгина рози бўлмайдиган, лекин ўз фикрини айтишдан қўрқадиган ёки жуда камтарона даҳолар бўлиши мумкин. Ва агар улар ҳақиқатан ҳам айтадиган гаплари бўлмаса, эҳтимол уларни учрашувга таклиф қилиш учун вақтларини беҳуда сарфламасликлари керак эди.

Ходимлар йиғилишларда қийин саволлар беришлари ва ёмон хабарлар келтириши хавфсиз бўлиши керак. Эртага хабар қилсангиз, фақат яхши хабар бузилмайди, лекин ёмон хабар янада ёмонлашиши мумкин.


Har yili hisoblash quvvati arzonlashmoqda va ma’lumotlarga kirish qulayroq bo‘lib bormoqda.

Ҳар йили ҳисоблаш қуввати арзонлашмоқда ва маълумотларга кириш қулайроқ бўлиб бормоқда. 

large_maqola.jpg

medium_maqola.jpg

small_maqola.jpg

thumbnail_maqola.jpg

maqola.jpg

Google muvaffaqiyati retsepti

Google муваффақияти рецепти

Texnologiya

Технология

“Oʻzbekiston havo yoʻllari” Milliy aviakompaniyasi tashkil etilganiga 30 yil toʻldi. Shu munosabat bilan aviakompaniya barcha reyslarga 30 foiz chegirma eʼlon qildi.

Aksiya faqat 28-yanvar kuni Toshkent vaqti bilan soat 00.00 dan 23.59 gacha sotib olingan chiptalarga tegishli.

“Tashish muddati cheklanmagan (chiptalar eʼlon qilingan jadval davrida ruxsat etiladi). Chegirma ekonom-klass va biznes-klassning barcha turlariga taalluqlidir. Chegirmalarni birlashtirish (bolalar bundan mustasno) taqiqlanadi”, — deya tushuntirdi “Uzbekistan Airways” rasmiylari.

Chegirma Code Share reyslariga va tijorat shartnomalari boʻyicha eʼlon qilingan tariflarga tatbiq etilmaydi.

Chiptalarni rasmiy veb-saytda, “Oʻzbekiston havo yoʻllari” Savdo filialida yoki aviatashuvchining Oʻzbekistondagi agentlaridan xarid qilish mumkin.

Manba: uzsputniknews.ru

“Oʻzbekiston havo yoʻllari” Миллий авиакомпанияси ташкил этилганига 30 йил тўлди. Шу муносабат билан авиакомпания барча рейсларга 30 фоиз чегирма эълон қилди.

Акция фақат 28 январь куни Тошкент вақти билан соат 00.00 дан 23.59 гача сотиб олинган чипталарга тегишли.

«Ташиш муддати чекланмаган (чипталар эълон қилинган жадвал даврида рухсат этилади). Чегирма эконом-класс ва бизнес-класснинг барча турларига тааллуқлидир. Чегирмаларни бирлаштириш (болалар бундан мустасно) тақиқланади», — дея тушунтирди "Uzbekistan Airways" расмийлари.

Чегирма Code Share рейсларига ва тижорат шартномалари бўйича эълон қилинган тарифларга татбиқ этилмайди.

Чипталарни расмий веб-сайтда, “Oʻzbekiston havo yoʻllari” Савдо филиалида ёки авиаташувчининг Ўзбекистондаги агентларидан харид қилиш мумкин.

Манба: uzsputniknews.ru


“Oʻzbekiston havo yoʻllari” Milliy aviakompaniyasi tashkil etilganiga 30 yil toʻldi. 


“Oʻzbekiston havo yoʻllari” Миллий авиакомпанияси ташкил этилганига 30 йил тўлди.

large_n7.jpg

medium_n7.jpg

small_n7.jpg

thumbnail_n7.jpg

n7.jpg

“Oʻzbekiston havo yoʻllari” Milliy aviakompaniyasi 30 yilligi munosabati bilan barcha reyslarga chegirmalar eʼlon qiladi

“Oʻzbekiston havo yoʻllari” Миллий авиакомпанияси 30 йиллиги муносабати билан барча рейсларга чегирмалар эълон қилади

Янгиликлар Янгиликлар Янгиликлар

Yangiliklar

Янгиликлар

Qozogʻistonning KEGOC elektr tarmoqlarini boshqaruvchi kompaniyasi blekautga Oʻzbekistonda yuz bergan hodisa sabab boʻlganini maʼlum qildi. Qozogʻiston tomonining bildirishicha, hodisaga qisqa tutashuv sabab boʻlgan, natijada Sirdaryo IESdagi oltita energoblok birdaniga oʻchirilgan.

«2022-yil 25-yanvar kuni Oʻzbekistonda Nur-Sulton vaqti bilan soat 11:59da Sirdaryo IESda 6 ta energoblok qisqa tutashuv tufayli oʻchirilgan boʻlib, umumiy ishlab chiqarish quvvati 1500 MVt.dan ortiq yoʻqotilgan. Oʻzbekiston energetika tizimida yuzaga kelgan elektr quvvati taqchilligi Oʻzbekiston va Qirgʻiziston energetika tizimlari bilan parallel ishlashga ulangan Qozogʻiston energetika tizimidan elektr energiyasining olinishiga olib keldi. Natijada, 500 kV kuchlanishli «Qozogʻiston shimoli-sharqi-janubi» tranzitida quvvatning “koʻtarilishi” va uning ortiqcha yuklanishi sodir boʻldi», deyiladi kompaniya xabarida. 

Qayd etilishicha, Oʻzbekiston va Qirgʻizistonning energetika tizimlari toʻliq ishdan chiqqan, barcha elektr stansiyalari va isteʼmolchilar taʼminoti toʻxtatilgan. Oʻzbekiston energetika tizimida uzilgan yuklanish taxminan 9600 MVt (isteʼmolning 100 foizi), Qirgʻizistonda 2600 MVt (isteʼmolning 100 foizi)ni tashkil etgan. 

“Qayta tiklash doirasida Qozogʻiston yagona energetika tizimi Qirgʻiziston va Oʻzbekiston energetika tizimlariga ushbu mamlakatlar elektr stansiyalarini kuchlanish bilan taʼminlash orqali yordam koʻrsatdi, bu esa tiklash ishlarini boshlash imkonini berdi. Qirgʻiziston energetika tizimining normal rejimga qaytishi taxminan bir kun davom etdi”, deyiladi xabarda. 

Taʼkidlanishicha, sodir boʻlgan hodisa raqamli mayning bilan shugʻullanadigan isteʼmolchilar faoliyatiga aloqador emas.

Avvalroq, Oʻzbekistonda respublikadagi barcha hududlarda elektr energiyasi taʼminoti toʻliq tiklangani xabar berilgandi.

Energetika vazirligiga koʻra, mamlakatda barcha elektr stansiyalarning ish faoliyati tiklangan.

Manba: kun.uz

Қозоғистоннинг KEGOC электр тармоқларини бошқарувчи компанияси блэкаутга Ўзбекистонда юз берган ҳодиса сабаб бўлганини маълум қилди. Қозоғистон томонининг билдиришича, ҳодисага қисқа туташув сабаб бўлган, натижада Сирдарё ИЭСдаги олтита энергоблок бирданига ўчирилган.

«2022 йил 25 январь куни Ўзбекистонда Нур-Султон вақти билан соат 11:59да Сирдарё ИЭСда 6 та энергоблок қисқа туташув туфайли ўчирилган бўлиб, умумий ишлаб чиқариш қуввати 1500 МВт.дан ортиқ йўқотилган. Ўзбекистон энергетика тизимида юзага келган электр қуввати тақчиллиги Ўзбекистон ва Қирғизистон энергетика тизимлари билан параллель ишлашга уланган Қозоғистон энергетика тизимидан электр энергиясининг олинишига олиб келди. Натижада, 500 кВ кучланишли «Қозоғистон шимоли-шарқи-жануби» транзитида қувватнинг «кўтарилиши» ва унинг ортиқча юкланиши содир бўлди», дейилади компания хабарида. 

Қайд этилишича, Ўзбекистон ва Қирғизистоннинг энергетика тизимлари тўлиқ ишдан чиққан, барча электр станциялари ва истеъмолчилар таъминоти тўхтатилган. Ўзбекистон энергетика тизимида узилган юкланиш тахминан 9600 МВт (истеъмолнинг 100 фоизи), Қирғизистонда 2600 МВт (истеъмолнинг 100 фоизи)ни ташкил этган. 

«Қайта тиклаш доирасида Қозоғистон ягона энергетика тизими Қирғизистон ва Ўзбекистон энергетика тизимларига ушбу мамлакатлар электр станцияларини кучланиш билан таъминлаш орқали ёрдам кўрсатди, бу эса тиклаш ишларини бошлаш имконини берди. Қирғизистон энергетика тизимининг нормал режимга қайтиши тахминан бир кун давом этди», дейилади хабарда. 

Таъкидланишича, содир бўлган ҳодиса рақамли майнинг билан шуғулланадиган истеъмолчилар фаолиятига алоқадор эмас.

Аввалроқ, Ўзбекистонда республикадаги барча ҳудудларда электр энергияси таъминоти тўлиқ тиклангани хабар берилганди.

Энергетика вазирлигига кўра, мамлакатда барча электр станцияларнинг иш фаолияти тикланган.

Манба: kun.uz



Qozogʻistonning KEGOC elektr tarmoqlarini boshqaruvchi kompaniyasi blekautga Oʻzbekistonda yuz bergan hodisa sabab boʻlganini maʼlum qildi.

Қозоғистоннинг KEGOC электр тармоқларини бошқарувчи компанияси блэкаутга Ўзбекистонда юз берган ҳодиса сабаб бўлганини маълум қилди.

large_n6.jpg

medium_n6.jpg

small_n6.jpg

thumbnail_n6.jpg

n6.jpg

Qozogʻiston blekautga Oʻzbekistondagi IESda yuz bergan qisqa tutashuv sabab boʻlganini maʼlum qildi

Қозоғистон блэкаутга Ўзбекистондаги ИЭСда юз берган қисқа туташув сабаб бўлганини маълум қилди

Oʻzbekistonning barcha hududlarida elektr energiyasi taʼminoti toʻliq tiklandi, deb maʼlum qildi Energetika vazirligi matbuot xizmati.

Taʼkidlanishicha, Toʻraqoʻrgʻon issiqlik elektr stansiyasidan tashqari barcha elektr stansiyalarning ish faoliyati tiklangan.

“Kecha, 27- yanvar kuni soat 16:00 dan respublikamizning barcha hududlarida elektr energiyasi taʼminoti toʻliq tiklandi”, — deyilgan xabarda.

Vazirlik mamlakatda gaz taʼminoti hozircha toʻliq tiklanmaganini inobatga olgan holda, aholidan elektr energiyasi uzilishlarini oldini olish uchun ehtiyojdan tashqari elektr jihozlarini tarmoqqa ulamaslikni soʻramoqda.

Eslatib oʻtamiz, Markaziy Osiyo energetika halqasida sodir boʻlgan yirik avariya tufayli 25-yanvar kuni Oʻzbekiston, Qozogʻiston va Qirgʻizistonda bir necha soatga elektr taʼminoti butunlay uzilib qolgan edi.

Manba: m.sputniknews.ru

Ўзбекистоннинг барча ҳудудларида электр энергияси таъминоти тўлиқ тикланди, деб маълум қилди Энергетика вазирлиги матбуот хизмати.

Таъкидланишича, Тўрақўрғон иссиқлик электр станциясидан ташқари барча электр станцияларнинг иш фаолияти тикланган.

«Кеча, 27- январь куни соат 16:00 дан республикамизнинг барча ҳудудларида электр энергияси таъминоти тўлиқ тикланди», — дейилган хабарда.

Вазирлик мамлакатда газ таъминоти ҳозирча тўлиқ тикланмаганини инобатга олган ҳолда, аҳолидан электр энергияси узилишларини олдини олиш учун эҳтиёждан ташқари электр жиҳозларини тармоққа уламасликни сўрамоқда.

Эслатиб ўтамиз, Марказий Осиё энергетика ҳалқасида содир бўлган йирик авария туфайли 25 январь куни Ўзбекистон, Қозоғистон ва Қирғизистонда бир неча соатга электр таъминоти бутунлай узилиб қолган эди.

Манба: m.sputniknews.ru

Oʻzbekistonning barcha hududlarida elektr energiyasi taʼminoti toʻliq tiklandi, deb maʼlum qildi Energetika vazirligi matbuot xizmati.


Ўзбекистоннинг барча ҳудудларида электр энергияси таъминоти тўлиқ тикланди, деб маълум қилди Энергетика вазирлиги матбуот хизмати.


large_n5.jpg

medium_n5.jpg

small_n5.jpg

thumbnail_n5.jpg

n5.jpg

Oʻzbekistondagi blekaut ortda qoldi

Ўзбекистондаги блэкаут ортда қолди

“McDonaldʼs”ning choraklik daromadi xarajatlarning koʻtarilishi va foydaning pasayishi tufayli investorlar va tahlilchilar kutganidan past boʻldi, deb xabar beradi CNBC. Tez tamaddi qilish tarmogʻining aksiyalari 2 foizga kamaydi. Bu oxirgi sakkiz chorakdagi toʻrtinchi pasayish boʻldi.

Kompaniyaning daromadi kutilgan 6,03 milliard dollarga nisbatan 6,01 milliard dollar, sof daromadi 1,38 milliard dollarga nisbatan 1,64 milliard dollar, aksiya boshiga tushgan daromad esa kutilgan 2,34 dollarga nisbatan 2,23 dollarni tashkil etdi.

2021-yilning toʻrtinchi choragida tez ovqatlanish restoranlari tarmogʻining faoliyati va xarajatlari 14 foizga oshdi. Yuqori xarajatlar “McDonaldʼs” va uning koʻplab franchayzilarida ishchilarni ogʻir mehnat bozorida jalb qilish va ushlab turish uchun ish haqining oshishi bilan bogʻliq. Big Mac va McNuggets kabi menyuning asosiy mahsulotlari uchun ingrediyentlarning narxi ham oshdi.

AQSH bozorida “McDonaldʼs” savdosi 7,5 foizga oʻsdi va “StreetAccount” prognozini 6,9 foizga oshirdi. Yaponiya va Lotin Amerikasida sotuvlar “StreetAccount” tomonidan bashorat qilinganidek 9 foiz emas, balki 14,2 foizga oshdi. Buyuk Britaniya, Avstraliya va Fransiyada sotuvlar oʻsishi taxmin qilingan 16,5 foizga nisbatan 16,8 foizni tashkil etdi. Xitoyda koronavirus infeksiyasining yangi avj olishi tufayli sotuvlarda pasayish kuzatildi.

2021-yil davomida onlayn buyurtmalar hajmi 18 milliard dollardan oshdi va kompaniyaning dunyodagi umumiy savdosining qariyb 16 foizini tashkil etdi.

2022-yilgacha kompaniya kapital xarajatlarga 2,2 milliard dollardan 2,4 milliard dollargacha mablagʻ sarflashni rejalashtirmoqda. Ushbu mablagʻning yarmiga yaqini 1400 ta yangi restoran ochishga yoʻnaltiriladi, bu yil kompaniyaning umumiy sotuviga 1,5 foiz hissa qoʻshishi kutilmoqda. Kapital xarajatlarning taxminan 40 foizi AQSH biznesiga, asosan, restoranni modernizatsiya qilishga sarflanadi.

Manba: incrussia.ru

"McDonaldʼs"нинг чораклик даромади харажатларнинг кўтарилиши ва фойданинг пасайиши туфайли инвесторлар ва таҳлилчилар кутганидан паст бўлди, деб хабар беради CNBC. Тез тамадди қилиш тармоғининг акциялари 2 фоизга камайди. Бу охирги саккиз чоракдаги тўртинчи пасайиш бўлди.

Компаниянинг даромади кутилган 6,03 миллиард долларга нисбатан 6,01 миллиард доллар, соф даромади 1,38 миллиард долларга нисбатан 1,64 миллиард доллар, акция бошига тушган даромад эса кутилган 2,34 долларга нисбатан 2,23 долларни ташкил этди.

2021 йилнинг тўртинчи чорагида тез овқатланиш ресторанлари тармоғининг фаолияти ва харажатлари 14 фоизга ошди. Юқори харажатлар "McDonaldʼs" ва унинг кўплаб франчайзиларида ишчиларни оғир меҳнат бозорида жалб қилиш ва ушлаб туриш учун иш ҳақининг ошиши билан боғлиқ. Big Mac ва McNuggets каби менюнинг асосий маҳсулотлари учун ингредиентларнинг нархи ҳам ошди.

АҚШ бозорида "McDonaldʼs" савдоси 7,5 фоизга ўсди ва "StreetAccount" прогнозини 6,9 фоизга оширди. Япония ва Лотин Америкасида сотувлар "StreetAccount" томонидан башорат қилинганидек 9 фоиз эмас, балки 14,2 фоизга ошди. Буюк Британия, Австралия ва Францияда сотувлар ўсиши тахмин қилинган 16,5 фоизга нисбатан 16,8 фоизни ташкил этди. Хитойда коронавирус инфекциясининг янги авж олиши туфайли сотувларда пасайиш кузатилди.

2021 йил давомида онлайн буюртмалар ҳажми 18 миллиард доллардан ошди ва компаниянинг дунёдаги умумий савдосининг қарийб 16 фоизини ташкил этди.

2022 йилгача компания капитал харажатларга 2,2 миллиард доллардан 2,4 миллиард долларгача маблағ сарфлашни режалаштирмоқда. Ушбу маблағнинг ярмига яқини 1400 та янги ресторан очишга йўналтирилади, бу йил компаниянинг умумий сотувига 1,5 фоиз ҳисса қўшиши кутилмоқда. Капитал харажатларнинг тахминан 40 фоизи АҚШ бизнесига, асосан, ресторанни модернизация қилишга сарфланади.

Манба: incrussia.ru

“McDonaldʼs”ning choraklik daromadi xarajatlarning koʻtarilishi va foydaning pasayishi tufayli investorlar va tahlilchilar kutganidan past boʻldi, deb xabar beradi CNBC.

"McDonaldʼs"нинг чораклик даромади харажатларнинг кўтарилиши ва фойданинг пасайиши туфайли инвесторлар ва таҳлилчилар кутганидан паст бўлди, деб хабар беради CNBC.

large_n4.jpg

medium_n4.jpg

small_n4.jpg

thumbnail_n4.jpg

n4.jpg

“McDonaldʼs” aksiyalari kompaniyaning 2021-yilgi moliyaviy natijalari eʼlon qilinganidan keyin 2 foizga arzonlashdi

"McDonaldʼs" акциялари компаниянинг 2021 йилги молиявий натижалари эълон қилинганидан кейин 2 фоизга арзонлашди

Marketing yo`nalishi

Biznes loyihalarini samarali boshqarish

Samarali savdo sirlari

HR va xodimlar boshqaruvi yo`nalishi

Moliyaviy savodxonlik

Janubiy Koreyaning "Squid Game" (Kalmar o‘yini) teleseriali allaqachon Netflix'dagi eng mashhur loyiha deb nomlandi. Forbes Life asosiy rollarni o‘ynagan aktyorlarning hayoti va ijodi haqida hikoya qiladi.

Netflix'da atigi ikki hafta ichida Janubiy Koreyaning "Squid Game" seriali tomoshalar soni bo‘yicha barcha translyatsiya xizmatlari rekordini yangiladi va 90 dan ortiq mamlakatda eng ko‘p ko‘rilgan teleseriallar ro‘yxatida birinchi o‘rinni egalladi. Rejissor Xvan Dong Xyukning loyihasi g‘oyasi shundaki, unda 456 kambag‘al va qarzdor odamlar sirli va qo‘rqinchli o‘yinda ishtirok etadi. Uning qoidalari oddiy: olti kun davomida o‘yinchilar an’anaviy koreys bolalar o‘yinlarida raqobatlashadi. Biroq, mag‘lubiyatga uchraganlar o‘yindan chiqib ketishmaydi - ular darhol o‘ldiriladi. O‘ldirilgan har bir o‘yinchi uchun yakuniy yutuqlar oshadi va oxir-oqibat 38,5 million dollarga yetishi kerak.

![m3.jpg](https://biznesrivoj-images.s3.eu-north-1.amazonaws.com/m3_cd03b019e3.jpg)

Dastlab ko‘plab prodyuserlar foydasiz deb hisoblagan loyiha (Xvan Dong Xyuk 13 yildan ortiq suratga olish uchun sarmoyador topa olmadi) nafaqat Netflix'ning eng mashhur xorijiy serialiga aylandi, balki Ispaniyaning "Qog‘oz uyi" ni ortda qoldirdi.  Oqim vakillari barcha shoular orasida tomoshalar soni bo‘yicha yangi rekord o‘rnatdi. Hatto koreys provayderlari ham mahalliy tarmoqlar internet-trafik oqimini ushlab tura olmasligini aytishdi. Asosiy rollarni o‘ynagan aktyorlar ham bir zumda nafaqat mahalliy, balki jahon yulduzlariga aylanishdi. Forbes Life shou ularning hayotini qanday o‘zgartirgani bilan bo‘lishadi. 

**Li Jong-ja (Song Ki Xun, 456-raqamli o‘yinchi)**

Li Jong-chi #456 Song Ki Xun rolini o‘ynadi. Filmda u yutqazgan va patologik qimorboz erkak bo‘lib, fabrikadan ishdan bo‘shatilgan va ajrashganidan keyin onasi bilan yashaydi. 

Bir necha yillar davomida Jong-je model bo‘lib ishlagan va 1993 yilda Janubiy Koreya kinematografiyasida "Dinozavr o‘qituvchi" dramasida (teleserial) debyut qilgan. The Squid Game chiqmasidan oldin, Li Jong-jening Instagram sahifasi yo‘q edi - u profilni atigi bir hafta oldin ochgan, hozirda uning obunachilari soni 2,5 milliondan oshadi. Jimmi Fellonning kechki shousida aktyorning aytishicha, "Kalmar o‘yini" premerasidan so‘ng, unga nafaqat Janubiy Koreyada, balki butun dunyoda suratga tushish taklifi bilan ko‘plab qo‘ng‘iroqlar bo‘lgan.

**Oh Yeon-su (Oh Il Nam, 001-raqamli o‘yinchi)**

76 yoshli aktyor Oh Yeon-su "Kalmar o‘yini" filmida, saraton kasalligiga chalingan keksa odam, Oh Il ismli, 001-raqamli futbolchi. U o‘z karyerasi davomida o‘nlab koreys loyihalarida, jumladan, mahalliy xitlar, "Bahor yozi" dramalarida ishtirok etgan. “Bahor, yoz, kuz, qish va yana bahor”  shuningdek, "Buyuk malika Seondok" tarixiy serialida suratga tushgan. Serial davomida u o‘z rolida partnyeri Song Ki Xuni bir necha bor "kkanbu" (o‘yindagi sherik, aka)  deb atagan. Loyihaning premyerasidan so‘ng, Oh Yeon-su bilan Kkanbu Chicken bog‘lanishdi, ular fastfud restoranlarining katta tarmog‘ini reklama qilish taklifi bilan chiqishdi, lekin aktyor taklifni rad etdi.

![m2.jpg](https://biznesrivoj-images.s3.eu-north-1.amazonaws.com/m2_5f1b4f8530.jpg)

**Park Xe-su (Jo Sang Vu, 218-raqamli o‘yinchi)**

Jo Sang Vu - firibgarlikda ayblangan bankrot investor, u qarzlarni to‘lash uchun pul topish maqsadida keladi. Qahramonni mahalliy tomoshabinlarga "Qamoq donoligi va Moviy dengiz afsonasi" seriali bilan tanilgan janubiy koreyalik aktyor Park Xe-su o‘ynagan. The Squid Game muvaffaqiyatidan so‘ng, unga Netflix'ning “Qog‘oz Uy” loyihasining koreyscha moslashuvida Berlin rolini taklif qilishdi.

**Jung Xo-yun (Kang Sa Baek, 067-raqamli o‘yinchi)**

Jung Xoon uchun Kin Sa Baek ismli shimoliy koreyalik qochqinning roli uning kinodagi debyuti edi. 16 yoshidan u model bo‘lib ishlagan va Jacquemus, Burberry, Acne Studios va boshqa ko‘plab brendlar shoularida qatnashishga muvaffaq bo‘lgan.

Serial premyerasi boshlanganidan beri uch hafta o‘tgach, Jung Xo-yeonning striming xizmati Instagram'da 13 milliondan ortiq obunachiga ega. Taqqoslash uchun, u namoyishdan oldin 400 mingga yaqin obunachiga ega edi. Yangi muxlislari tufayli u platformadagi eng mashhur koreys aktrisasiga aylandi. Shuningdek, loyiha premyerasidan so‘ng, Louis Vuitton brendi Jung Xo-yeonni yangi reklama kampaniyasi uchun elchi bo‘lishga taklif qildi.

**Xo Sung Ta (Chan Dok Su, 101-raqamli o‘yinchi)**

Xo Sung Ta "The Squid Game" da o‘ynagan, 101-o‘yinchi, Chan Dok Su, gangster va a’zolar orasida yovuz. 37 yoshli erkakning aktyorlik karyerasi yaqinda boshlangan: bundan bir necha yil oldin Xo Seong Tae LG kompaniyasining Rossiya vakolatxonasida ishlagan, Busan milliy universitetida rus tilini o‘rgangan va televizorlarning bizning bozorga sotilishini nazorat qilgan. O‘tmishidan kelib chiqqan holda, aktyor, ayniqsa, Rossiyadan kelgan muxlislarni yaxshi ko‘radi: ular Instagram'da Xo Son Taening postlariga, ayniqsa, Baykal arog`ining rasmiga faol izoh berishadi.

**Anupam Tripati (Ali Abdul, 199-raqamli o‘yinchi)**

Koreya dramalarida Anupam Tripati singari pokistonlik yoki hindistonlik aktyorlarni uchratish kam uchraydi va ular tez-tez Ali Abdul kabi migrant ishchilarni o‘ynaydi (199-o‘yinchi, pokistonlik gastarbayter). Aktyor Hindistonda tug‘ilib o‘sgan va 2010 yilda Janubiy Koreyaga Milliy san’at universitetiga o‘qishga kelgan. Uning kino debyuti 2014 yilda "Otamga ibodat" to‘liq metrajli filmida bo‘lib o‘tdi, shundan so‘ng u bir necha bor ikkinchi darajali rollarda ekranlarga chiqdi. Ko‘rsatuvdan keyin 2,5 milliondan ortiq odam Instagram'da Anupamaga obuna bo‘lishdi, ko‘pchilik muxlislar aktyordan uning xarakterini aks ettiruvchi alohida videoni chiqarishni so‘rashadi. 

![m4.jpg](https://biznesrivoj-images.s3.eu-north-1.amazonaws.com/m4_6e5cb6f383.jpg)




Жанубий Кореянинг "Squid Game" (Калмар ўйини) телесериали аллақачон Netflix'даги энг машҳур лойиҳа деб номланди. Forbes Life асосий ролларни ўйнаган актёрларнинг ҳаёти ва ижоди ҳақида ҳикоя қилади.

Netflix'да атиги икки ҳафта ичида Жанубий Кореянинг "Squid Game" сериали томошалар сони бўйича барча трансляция хизматлари рекордини янгилади ва 90 дан ортиқ мамлакатда энг кўп кўрилган телесериаллар рўйхатида биринчи ўринни эгаллади. Режиссёр Хван Донг Хюкнинг лойиҳаси ғояси шундаки, унда 456 камбағал ва қарздор одамлар сирли ва қўрқинчли ўйинда иштирок этади. Унинг қоидалари оддий: олти кун давомида ўйинчилар анъанавий корейс болалар ўйинларида рақобатлашади. Бироқ, мағлубиятга учраганлар ўйиндан чиқиб кетишмайди - улар дарҳол ўлдирилади. Ўлдирилган ҳар бир ўйинчи учун якуний ютуқлар ошади ва охир-оқибат 38,5 миллион долларга етиши керак.

![m3.jpg](https://biznesrivoj-images.s3.eu-north-1.amazonaws.com/m3_cd03b019e3.jpg)

Дастлаб кўплаб продюсерлар фойдасиз деб ҳисоблаган лойиҳа (Хван Донг Хюк 13 йилдан ортиқ суратга олиш учун сармоядор топа олмади) нафақат Netflix'нинг энг машҳур хорижий сериалига айланди, балки Испаниянинг "Қоғоз уйи" ни ортда қолдирди.  Оқим вакиллари барча шоулар орасида томошалар сони бўйича янги рекорд ўрнатди. Ҳатто корейс провайдерлари ҳам маҳаллий тармоқлар интернет-трафик оқимини ушлаб тура олмаслигини айтишди. Асосий ролларни ўйнаган актёрлар ҳам бир зумда нафақат маҳаллий, балки жаҳон юлдузларига айланишди. Forbes Life шоу уларнинг ҳаётини қандай ўзгартиргани билан бўлишади. 

**Ли Жонг-жа (Сонг Ки Хун, 456-рақамли ўйинчи)**

Ли Жонг #456 Сонг Ки Хун ролини ўйнади. Фильмда у ютқазган ва патологик қиморбоз эркак бўлиб, фабрикадан ишдан бўшатилган ва ажрашганидан кейин онаси билан яшайди. 

Бир неча йиллар давомида Жонг-же модель бўлиб ишлаган ва 1993 йилда Жанубий Корея кинематографиясида "Динозавр ўқитувчи" драмасида (телесериал) дебют қилган. The Squid Game чиқмасидан олдин, Ли Жонг-женинг Instagram саҳифаси йўқ эди - у профильни атиги бир ҳафта олдин очган, ҳозирда унинг обуначилари сони 2,5 миллиондан ошади. Жимми Феллоннинг кечки шоусида актёрнинг айтишича, "Калмар ўйини" премьерасидан сўнг, унга нафақат Жанубий Кореяда, балки бутун дунёда суратга тушиш таклифи билан кўплаб қўнғироқлар бўлган.

**Ох Еон-су (Ох Ил Нам, 001-рақамли ўйинчи)**

76 ёшли актёр Ох Еон-су "Калмар ўйини" фильмида, саратон касаллигига чалинган кекса одам, Ох Ил исмли, 001-рақамли футболчи. У ўз карьераси давомида ўнлаб корейс лойиҳаларида, жумладан, маҳаллий хитлар, "Баҳор ёзи" драмаларида иштирок этган. “Баҳор, ёз, куз, қиш ва яна баҳор”  шунингдек, "Буюк малика Сеондок" тарихий сериалида суратга тушган. Сериал давомида у ўз ролида партнери Сонг Ки Хуни бир неча бор "кканбу" (ўйиндаги шерик, ака)  деб атаган. Лойиҳанинг премьерасидан сўнг, Оҳ Еон-су билан Kkanbu Chicken боғланишди, улар фастфуд ресторанларининг катта тармоғини реклама қилиш таклифи билан чиқишди, лекин актёр таклифни рад этди.

![m2.jpg](https://biznesrivoj-images.s3.eu-north-1.amazonaws.com/m2_5f1b4f8530.jpg)

**Парк Хе-су (Жо Санг Ву, 218-рақамли ўйинчи)**

Жо Санг Ву - фирибгарликда айбланган банкрот инвестор, у қарзларни тўлаш учун пул топиш мақсадида келади. Қаҳрамонни маҳаллий томошабинларга "Қамоқ донолиги ва Мовий денгиз афсонаси" сериали билан танилган жанубий кореялик актёр Парк Хе-су ўйнаган. The Squid Game муваффақиятидан сўнг, унга Netflix'нинг “Қоғоз Уй” лойиҳасининг корейсча мослашувида Берлин ролини таклиф қилишди.

**Жунг Хо-юн (Канг Са Баек, 067-рақамли ўйинчи)**

Жунг Хоон учун Кин Са Баек исмли шимолий кореялик қочқиннинг роли унинг кинодаги дебюти эди. 16 ёшидан у модель бўлиб ишлаган ва Jacquemus, Burberry, Acne Studios ва бошқа кўплаб брендлар шоуларида қатнашишга муваффақ бўлган.

Сериал премьераси бошланганидан бери уч ҳафта ўтгач, Жунг Хо-еоннинг стриминг хизмати Instagram'да 13 миллиондан ортиқ обуначига эга. Таққослаш учун, у намойишдан олдин 400 мингга яқин обуначига эга эди. Янги мухлислари туфайли у платформадаги энг машҳур корейс актрисасига айланди. Шунингдек, лойиҳа премьерасидан сўнг, Louis Vuitton бренди Жунг Хо-еонни янги реклама кампанияси учун элчи бўлишга таклиф қилди.

**Хо Сун Таe (Чан Док Су, 101-рақамли ўйинчи)**

Хо Сунг Тае "The Squid Game" да ўйнаган, 101-ўйинчи, Чан Док Су, гангстер ва аъзолар орасида ёвуз. 37 ёшли эркакнинг актёрлик карьераси яқинда бошланган: бундан бир неча йил олдин Хо Сун Tae LG компаниясининг Россия ваколатхонасида ишлаган, Бусан миллий университетида рус тилини ўрганган ва телевизорларнинг бизнинг бозорга сотилишини назорат қилган. Ўтмишидан келиб чиққан ҳолда, актёр, айниқса, Россиядан келган мухлисларни яхши кўради: улар Instagram'да Хо Сун Таенинг постларига, айниқса, Байкал ароғининг расмига фаол изоҳ беришади.

**Анупам Трипати (Али Абдул, 199-рақамли ўйинчи)**

Корея драмаларида Анупам Трипати cингари покистонлик ёки ҳиндистонлик актёрларни учратиш кам учрайди ва улар тез-тез Али Абдул каби мигрант ишчиларни ўйнайди (199-ўйинчи, покистонлик гастарбайтер). Актёр Ҳиндистонда туғилиб ўсган ва 2010 йилда Жанубий Кореяга Миллий санъат университетига ўқишга келган. Унинг кино дебюти 2014 йилда "Отамга ибодат" тўлиқ метражли фильмида бўлиб ўтди, шундан сўнг у бир неча бор иккинчи даражали ролларда экранларга чиқди. Кўрсатувдан кейин 2,5 миллиондан ортиқ одам Instagram'да Анупамага обуна бўлишди, кўпчилик мухлислар актёрдан унинг характерини акс эттирувчи алоҳида видеони чиқаришни сўрашади. 

![m4.jpg](https://biznesrivoj-images.s3.eu-north-1.amazonaws.com/m4_6e5cb6f383.jpg)

Janubiy Koreyaning "Squid Game" (Kalmar o‘yini) teleseriali allaqachon Netflix'dagi eng mashhur loyiha deb nomlandi. Forbes Life asosiy rollarni o‘ynagan aktyorlarning hayoti va ijodi haqida hikoya qiladi.

Жанубий Кореянинг "Squid Game" (Калмар ўйини) телесериали аллақачон Netflix'даги энг машҳур лойиҳа деб номланди. Forbes Life асосий ролларни ўйнаган актёрларнинг ҳаёти ва ижоди ҳақида ҳикоя қилади.

medium_m1.jpg

small_m1.jpg

thumbnail_m1.jpg

m1.jpg

Barcha rekordlarni egallagan shov-shuvli “Kalmar o‘yini” serialidan keyin uning aktyorlari hayoti qanday o‘zgardi?

Барча рекордларни эгаллаган шов-шувли “Калмар ўйини” сериалидан кейин унинг актёрлари ҳаёти қандай ўзгарди?

Tadbirlar

Тадбирлар

Zamonaviy sport yulduzlari nafaqat professional o‘yin orqali pul ishlashadi, balki biznesda ham muvaffaqiyatga erishadilar. Mutaxassislar o‘tgan yili 75 million dollar va undan ko‘proq daromad olishga muvaffaq bo‘lgan sportchilar reytingini tuzdilar. Sportchilarning daromadi nafaqat maosh, mukofot va bonuslardan iborat. To‘g‘ridan-to‘g‘ri kasbiy faoliyat bilan bog‘liq to‘lovlardan tashqari, ularga homiylik shartnomalari, reklama, o‘z bizneslari va sarmoyalari orqali olib kelinadi.

Shu bilan birga, turli mamlakatlar sportchilari, ligalari va federatsiyalarining daromadlari sezilarli darajada farq qiladi. Masalan, Premyer-liga klublarining daromadi RPL a’zolarining daromadlari bilan taqqoslanmaydi va Angliya futbol ligasi chempionati klublarining daromadi FNL'da o‘ynaydigan klublarning o‘xshash ko‘rsatkichidan ancha oshadi.

2020-yil ko‘rsatkich bo‘lmagan va deyarli barcha sport turlari bo‘yicha maoshlar pasaygan bo‘lsa-da, barcha cheklovlarga qaramay, moliyaviy g‘alabaga erishgan eng muvaffaqiyatli sportchilarni ajratib ko‘rsatish mutaxassislar uchun qiyin emas edi. **Shu bilan birga, 12 oy ichida eng ko‘p maosh oladigan sportchilar o‘ntaligida jami 10,5 milliard dollar ishlab topilgan,** shu bilan birga, sportdan tashqari ular birgalikda 512 million dollar ishlab topgan.

**Eng ko‘p maosh oladigan sportchilar reytingida birinchi o‘rinni aralash yakkakurash jangchisi Konor Makgregor egalladi.**

![m1.jpg](https://biznesrivoj-images.s3.eu-north-1.amazonaws.com/m1_77a464e226.jpg)

Uning sport mashg‘ulotlari 22 million, boshqa manbalar esa 158 million dollar olib kelgan. Jangchi bu miqdorni to‘g‘ri Proper No. Twelve viski brendini sotish orqali, shuningdek DraftKings, Dystopia video o‘yinlari orqali. O‘z tvitida Makgregor o‘zining "Manchester United" klubini sotib olish orzusi haqida gapirdi.

**Ikkinchi o‘rinni 34 yoshli futbolchi Lionel Messi egallab turibdi.** 

![m2.jpg](https://biznesrivoj-images.s3.eu-north-1.amazonaws.com/m2_83d463c931.jpg)

Uning sportdagi daromadi 97 million dollarni tashkil etgan bo‘lsa, sportdan tashqari daromad yana 33 million dollarni tashkil etdi.

Sportchi uchun qo‘shimcha mablag‘ Adidas bilan umrbod shartnoma tuzish, dizayner Janni Xilfigerning kiyimlar liniyasi reklamasi va boshqa kelishuvlardan kelib chiqadi.

**Portugaliyalik Krishtianu Ronaldu Facebook, Instagram va Twitter'da jami 500 million izdoshiga ega bo‘lgan dunyodagi birinchi odam.** 

![m3.jpg](https://biznesrivoj-images.s3.eu-north-1.amazonaws.com/m3_254caa0cf4.jpg)

Uning to‘rt yillik shartnomasi o‘rtacha 64 million dollar olib keladi.

Sportdan tashqari, yulduz bir yilda 50 million dollar ishlab topgan. U Nike bilan umrbod shartnoma tuzgan, shuningdek, mehmonxonalar, sport zallari, markali kiyimlar va aksessuarlar bilan shug‘ullanadigan CR7 biznesi mavjud.

**Amerikalik futbol yulduzi Dak Preskott kovboylar bilan to‘rt yillik 160 million dollarlik shartnoma imzolagani uchun 66 million dollar oldi.**

![m4.jpg](https://biznesrivoj-images.s3.eu-north-1.amazonaws.com/m4_7a4f689b8b.jpg)

Uning mavsumdagi daromadi 97,5 million dollarni, sportdan tashqari daromadi 10 million dollarni tashkil etdi. Sportchining 7/11, DirecTV'dan shartnomasi mavjud. 

Futbolchi, shuningdek, Walk-On sport bistrolari tarmog‘ining Texasdagi to‘rtta restoraniga sarmoya kiritayotganini e’lon qildi.

**Amerikalik basketbolchi Lebron Jeyms NBA'da rekord darajada daromad topdi.** 

![m5.jpg](https://biznesrivoj-images.s3.eu-north-1.amazonaws.com/m5_54a0dcf2f1.jpg)

U yaqinda Gollivuddagi debyutini " Samoviy Jem: Keyingi avlod" filmida o‘tkazdi.

Basketbol yulduzi PepsiCo bilan shartnoma tuzgan, Boston Red Sox, Liverpul, Roush Fenway Racing egalik qiladigan Fenway Sports Group aksiyalariga ega. Lebron'ning sportdagi daromadi 31,5 million dollarni, boshqa manbalardan olgan daromadi esa 65 million dollarni tashkil qiladi.

**Braziliyalik futbolchi Neymar ijtimoiy tarmoqlarda Ronaldu va Messidan keyin uchinchi eng mashhur sportchi sanaladi.** 

![m6.jpg](https://biznesrivoj-images.s3.eu-north-1.amazonaws.com/m6_67b5326896.jpg)

Uning sport karyerasi bir yilda 76 million dollar, sportdan tashqari daromadi esa 19 million dollar bo‘ldi.

Neymarning Puma brendi bilan faol shartnomasi bor, u hatto futbolchining bosh harflari tushirilgan King krossovkalarini ham chiqargan. Epic Games Neymar obrazini Fortnite blokbaster o‘yini bilan tanishtirdi.

**Tennis yulduzi Rojer Federer faqat Rolex, Credit Suisse, Uniqlo bilan homiylik shartnomalaridan 90 million dollar ishlab topdi.**

![m7.jpg](https://biznesrivoj-images.s3.eu-north-1.amazonaws.com/m7_9a885516a9.jpg)

Tizzasidan olgan jarohati uni vaqtinchalik o‘yindan chetlatdi va shu bois tennischi nufuzli xalqaro turnirlarda qatnasha olmadi.

**"Formula-1" uchuvchisi Lyuis Xemiltonning daromadi 70 million dollarga, qo‘shimcha daromadlari 12 million dollarga baholanmoqda.**

![m8.jpg](https://biznesrivoj-images.s3.eu-north-1.amazonaws.com/m8_fb5f47ac31.jpg)

Haydovchining g‘alabalari unga nafaqat bonuslarni, balki Tommy Hilfiger, Monster Energy, Puma bilan ham shartnomalarni tasdiqladi.

**Tampa Bay Buccaneers himoyachisi Tom Bredi uchun eng daromadli yil bo‘ldi.** 

![m9.jpg](https://biznesrivoj-images.s3.eu-north-1.amazonaws.com/m9_a856041132.jpg)

Sportdan tushgan daromad 45 million dollarni, yon bitimlar esa 31 million dollarni tashkil etdi.

Ikkinchisi orasida Kristofer Klos va Fanatics bilan tuzilgan shartnomalar bor. Futbolchi, shuningdek, onlayn spiker sifatida chiqishlari va reklama kampaniyalari uchun gonorar olgan. Bredi o‘zining "TB12" sport brendini ishga tushirdi va kino ishlab chiqarish kompaniyasi hamda NFT platformasini ochdi.

**Kevin Dyurant Amerikalik eng muvaffaqiyatli basketbolchi o‘ntalikni yopadi.** 

![m10.jpg](https://biznesrivoj-images.s3.eu-north-1.amazonaws.com/m10_6226af29a9.jpg)

Sportchi Bruklin Nets'da o‘ynab, 31 million dollar, tadbirkorlik uchun esa yana 44 million dollar ishlab topdi.

Dyurant o‘ttiz beshta korxonasi bilan to‘la huquqli media-magnat hisoblanadi. U, shuningdek, “Uzoqdagi ikki begona” filmining ijrochi prodyuseri. Shuningdek, basketbolchi Filadelfiya Ittifoqi - MLS jamoasiga egalik qiladi.


Замонавий спорт юлдузлари нафақат профессионал ўйин орқали пул ишлашади, балки бизнесда ҳам муваффақиятга эришадилар. Мутахассислар ўтган йили 75 миллион доллар ва ундан кўпроқ даромад олишга муваффақ бўлган спортчилар рейтингини туздилар. Спортчиларнинг даромади нафақат маош, мукофот ва бонуслардан иборат. Тўғридан-тўғри касбий фаолият билан боғлиқ тўловлардан ташқари, уларга ҳомийлик шартномалари, реклама, ўз бизнеслари ва сармоялари орқали олиб келинади.

Шу билан бирга, турли мамлакатлар спортчилари, лигалари ва федерацияларининг даромадлари сезиларли даражада фарқ қилади. Масалан, Премер-лига клубларининг даромади RPL аъзоларининг даромадлари билан таққосланмайди ва Англия футбол лигаси чемпионати клубларининг даромади FNL'да ўйнайдиган клубларнинг ўхшаш кўрсаткичидан анча ошади.

2020 йил кўрсаткич бўлмаган ва деярли барча спорт турлари бўйича маошлар пасайган бўлса-да, барча чекловларга қарамай, молиявий ғалабага эришган энг муваффақиятли спортчиларни ажратиб кўрсатиш мутахассислар учун қийин эмас эди. **Шу билан бирга, 12 ой ичида энг кўп маош оладиган спортчилар ўнталигида жами 10,5 миллиард доллар ишлаб топилган,** шу билан бирга, спортдан ташқари улар биргаликда 512 миллион доллар ишлаб топган.

**Энг кўп маош оладиган спортчилар рейтингида биринчи ўринни аралаш яккакураш жангчиси Конор Макгрегор эгаллади.**

![m1.jpg](https://biznesrivoj-images.s3.eu-north-1.amazonaws.com/m1_77a464e226.jpg)

Унинг спорт машғулотлари 22 миллион, бошқа манбалар эса 158 миллион доллар олиб келган. Жангчи бу миқдорни тўғри Proper No. Twelve виски брендини сотиш орқали, шунингдек DraftKings, Dystopia видео ўйинлари орқали. Ўз твитида Макгрегор ўзининг "Manchester United" клубини сотиб олиш орзуси ҳақида гапирди.

**Иккинчи ўринни 34 ёшли футболчи Лионел Месси эгаллаб турибди.** 

![m2.jpg](https://biznesrivoj-images.s3.eu-north-1.amazonaws.com/m2_83d463c931.jpg)

Унинг спортдаги даромади 97 миллион долларни ташкил этган бўлса, спортдан ташқари даромад яна 33 миллион долларни ташкил этди.

Спортчи учун қўшимча маблағ Adidas билан умрбод шартнома тузиш, дизайнер Janni Xilfiger'нинг кийимлар линияси рекламаси ва бошқа келишувлардан келиб чиқади.

**Португалиялик Криштиану Роналду Facebook, Instagram ва Twitter'да жами 500 миллион издошига эга бўлган дунёдаги биринчи одам.** 

![m3.jpg](https://biznesrivoj-images.s3.eu-north-1.amazonaws.com/m3_254caa0cf4.jpg)

Унинг тўрт йиллик шартномаси ўртача 64 миллион доллар олиб келади.

Спортдан ташқари, юлдуз бир йилда 50 миллион доллар ишлаб топган. У Nike билан умрбод шартнома тузган, шунингдек, меҳмонхоналар, спорт заллари, маркали кийимлар ва аксессуарлар билан шуғулланадиган CR7 бизнеси мавжуд.

**Америкалик футбол юлдузи Дак Прескот ковбойлар билан тўрт йиллик 160 миллион долларлик шартнома имзолагани учун 66 миллион доллар олди.**

![m4.jpg](https://biznesrivoj-images.s3.eu-north-1.amazonaws.com/m4_7a4f689b8b.jpg)

Унинг мавсумдаги даромади 97,5 миллион долларни, спортдан ташқари даромади 10 миллион долларни ташкил этди. Спортчининг 7/11, DirecTV'дан шартномаси мавжуд. Футболчи, шунингдек, Walk-On спорт бистролари тармоғининг Техасдаги тўртта ресторанига сармоя киритаётганини эълон қилди.

**Америкалик баскетболчи Леброн Жеймс NBA'да рекорд даражада даромад топди.** 

![m5.jpg](https://biznesrivoj-images.s3.eu-north-1.amazonaws.com/m5_54a0dcf2f1.jpg)

У яқинда Голливуддаги дебютини "Самовий Жем: Кейинги авлод" фильмида ўтказди.

Баскетбол юлдузи PepsiCo билан шартнома тузган, Boston Red Sox, Liverpul, Roush Fenway Racing эгалик қиладиган Fenway Sports Group акцияларига эга. Леброннинг спортдаги даромади 31,5 миллион долларни, бошқа манбалардан олган даромади эса 65 миллион долларни ташкил қилади.

**Бразилиялик футболчи Неймар ижтимоий тармоқларда Роналду ва Мессидан кейин учинчи энг машҳур спортчи саналади.** 

![m6.jpg](https://biznesrivoj-images.s3.eu-north-1.amazonaws.com/m6_67b5326896.jpg)

Унинг спорт карьераси бир йилда 76 миллион доллар, спортдан ташқари даромади эса 19 миллион доллар бўлди.

Неймарнинг Puma бренди билан фаол шартномаси бор, у ҳатто футболчининг бош ҳарфлари туширилган Кинг кроссовкаларини ҳам чиқарган. Epic Games Неймар образини Fortnite блокбастер ўйини билан таништирди.

**Теннис юлдузи Рожер Федерер фақат Rolex, Credit Suisse, Uniqlo билан ҳомийлик шартномаларидан 90 миллион доллар ишлаб топди.**

![m7.jpg](https://biznesrivoj-images.s3.eu-north-1.amazonaws.com/m7_9a885516a9.jpg)

Тиззасидан олган жароҳати уни вақтинчалик ўйиндан четлатди ва шу боис теннисчи нуфузли халқаро турнирларда қатнаша олмади.

**"Формула-1" учувчиси Люис Хэмилтоннинг даромади 70 миллион долларга, қўшимча даромадлари 12 миллион долларга баҳоланмоқда.**

![m8.jpg](https://biznesrivoj-images.s3.eu-north-1.amazonaws.com/m8_fb5f47ac31.jpg)

Ҳайдовчининг ғалабалари унга нафақат бонусларни, балки Tommy Hilfiger, Monster Energy, Puma билан ҳам шартномаларни тасдиқлади.

**Tampa Bay Buccaneers ҳимоячиси Том Бреди учун энг даромадли йил бўлди. Спортдан тушган даромад 45 миллион долларни, ён битимлар эса 31 миллион долларни ташкил этди.**

![m9.jpg](https://biznesrivoj-images.s3.eu-north-1.amazonaws.com/m9_a856041132.jpg)

Иккинчиси орасида Kristofer Klos вa Fanatics билан тузилган шартномалар бор. Футболчи, шунингдек, онлайн спикер сифатида чиқишлари ва реклама кампаниялари учун гонорар олган. Бреди ўзининг "ТB12" спорт брендини ишга туширди ва кино ишлаб чиқариш компанияси ҳамда NFT платформасини очди.

**Кевин Дюрант Америкалик энг муваффақиятли баскетболчи ўнталикни ёпади. Спортчи Бруклин Nets'да ўйнаб, 31 миллион доллар, тадбиркорлик учун эса яна 44 миллион доллар ишлаб топди.**

![m10.jpg](https://biznesrivoj-images.s3.eu-north-1.amazonaws.com/m10_6226af29a9.jpg)

Дюрант ўттиз бешта корхонаси билан тўла ҳуқуқли медиа-магнат ҳисобланади. У, шунингдек, “Узоқдаги икки  бегона” фильмининг ижрочи продюсери. Шунингдек, баскетболчи Филаделфия Иттифоқи - MLS жамоасига эгалик қилади.


Zamonaviy sport yulduzlari nafaqat professional o‘yin orqali pul ishlashadi, balki biznesda ham muvaffaqiyatga erishadilar. Mutaxassislar o‘tgan yili 75 million dollar va undan ko‘proq daromad olishga muvaffaq bo‘lgan sportchilar reytingini tuzdilar. 

Замонавий спорт юлдузлари нафақат профессионал ўйин орқали пул ишлашади, балки бизнесда ҳам муваффақиятга эришадилар. Мутахассислар ўтган йили 75 миллион доллар ва ундан кўпроқ даромад олишга муваффақ бўлган спортчилар рейтингини туздилар. 

Dunyodagi eng ko‘p maosh oluvchi sportchilar o‘ntaligi: ular kim va nima uchun bunday katta maosh olishadi

Дунёдаги энг кўп маош олувчи спортчилар ўнталиги: улар ким ва нима учун бундай катта маош олишади

Albert Eynshteyn trubkasiga tamaki yigʻish uchun koʻchada sigaret qoldiqlarini yigʻgan. 

Benjamin Franklin “havo hammomlari” deb nomlangan narsalarni yaxshi koʻrardi — bu jarayon davomida u shunchaki deraza oldida yalangʻoch oʻtirardi. Koʻpgina muvaffaqiyatli hikoyalar aql va gʻayrioddiy xatti-harakatlar oʻrtasida qiziqarli aloqaga ega. Ushbu elementlar haqiqatan ham oʻzaro bogʻliqmi? Ekssentrik tadbirkorlarning gʻayrioddiy sevimli mashgʻulotlari va ehtiroslari haqida hikoya.

**Mark Sukerberg**

“Tadbirkorlik nafaqat kompaniyalarni, balki oʻzgarishlarni yaratishni anglatadi.”

Mark Sukerberg doʻstlari bilan kollej yotoqxonasida Facebookʼni ochganida 20 yoshda edi. Hozirda u dunyodagi eng boy kishilardan biri va 71 milliard dollarlik kapitalga egalik qilmoqda.

Sukerberg ekssentrik xulq-atvori, gʻayrioddiy sevimli mashgʻulotlari va har kuni kiyadigan kulrang futbolka va jinsi shimlar bilan tanilgan. Uning soʻzlariga koʻra, bu unga mayda-chuyda narsalar bilan chalgʻimaslikka va kompaniyaning rivojlanishiga eʼtibor qaratishga yordam beradi.

Bir necha yil oldin Sukerberg oʻzining Facebookʼdagi sahifasida kelasi yil uchun faqat oʻzi soʻygan hayvon goʻshtini isteʼmol qilishini eʼlon qildi. 

“Men har doim oziq-ovqatlarimiz qayerdan kelishini tushunishimiz kerakligiga ishonganman”, deb xulosa qildi milliarder.

Sukerberg taʼkidlashicha, u koʻp vaqtini Facebookʼda ishlashga sarflaydi va shu sababli har yili yangi narsalarni sinab koʻrishga intiladi. Masalan, xitoy tilini oʻrganishni.

Qiziqarli fakt: Facebook logotipi koʻk rangga ega, chunki Sukerberg qizil-yashil ranglarni koʻrlikka moyilligi bor deb hisoblaydi. 

**Elon Mask**

“Men Marsda oʻlishni xohlardim. Ammo baxtsiz hodisa paytida emas.”

Elon Mask investor va muhandis, shuningdek “SpaceX” kompaniyasining bosh direktori va “Tesla Motors” asoschilaridan biri. U tez-tez ekssentrik narsalarni qiladigan eng mehnatkash tadbirkorlardan biri sifatida tanilgan.

Milliarder Jeyms Bond haqidagi hikoyalarga shunchalik berilib ketganki, u “Meni sevgan josus” filmidan Lotus Esprit avtomobilini 997 ming dollarga sotib olgan. Syujetga koʻra, mashina suv osti kemasiga aylantiriladi, ammo Mask olgan versiyada bunday qobiliyat yoʻq edi. “Men uni “Tesla”ning elektr quvvat agregati bilan yangilab, avtomobilni haqiqatdan oʻzgartirishga majbur qilaman”, dedi u.

Qiziqarli fakt: Temir odamni oʻynashdan oldin kichik Robert Dauni Toni Stark oʻzini qanday tutishi kerakligi haqidagi fikrlarini eshitish uchun Mask bilan uchrashuv tashkil qildi.

**Richard Brenson**

“Koʻngil ochish — bu muvaffaqiyatli korxonaning eng muhim va kam baholangan tarkibiy qismlaridan biridir. Agar siz koʻngilxushlik qilmasangiz, unda, ehtimol, oxirigacha va boshqasini sinab koʻrishga arziydi.”

400 dan ortiq kompaniyalardan iborat “Virgin Group” asoschisi Richard Charlz Niikolas Brenson oʻzining turmush tarzi bilan mashhur. Bir kuni u dunyo rekordini yangilash uchun Atlantika okeanidan havo balonida oʻtayotganda deyarli vafot etdi. Bu haqida tadbirkor oʻzining “Pastga qaramang” nomli hujjatli filmida aytib oʻtdi.

Brenson shuningdek, kaytsyorfingni yaxshi koʻradi.

Oʻzining “Virgin yoʻli: yetakchilik toʻgʻrisida hamma bilganlarim” kitobida  marketing harakatlari va jahon rekordlarini yangilashga intilishi uning biznes uslubining asosini tashkil etadi deb yozadi.

Qiziqarli fakt: Brenson Virjiniya orollarida orolga egalik qiladi.

**Yosiro Nakamatsu**

“Men Stiv Jobs va Leonardo Da Vinchi fazilatlarini birlashtiraman.”

Yaponiyalik sarmoyador Yosiro Nakamatsu patentdagi tarixga qaraganda koʻproq patentga ega. U oʻzining floppi-diski, hojatxonadagi oʻrindiq filtrini va hattoki oʻzini himoya qilish uchun parikni ixtiro qildi, bu uning 3557 ixtirosidan bir nechtasini nomlash uchun.

Nakamatsu soʻzlariga koʻra, u shoʻngʻish paytida eng yaxshi gʻoyalarini taklif qiladi va ularni maxsus suv oʻtkazmaydigan moslama yordamida yozib oladi. “Doktor NakaMas ixtirolari haqidagi afsona” kitobida tadbirkor kislorod yetishmasligi unga gʻoya beradi deb yozgan.

Qiziqarli fakt: har kecha Nakamatsu oʻzining 24 karatli oltindan yasalgan “Sokin xonasi” da dam olishni afzal koʻradi. U har doim “Oltin tasavvurga zararli boʻlgan radio toʻlqinlari va televizion signallarni toʻsib qoʻyadi”, — deydi:

**Stiv Jobs**

“Bu dunyoni oʻzgartira deb oʻylash uchun aqldan ozganlargina bu dunyoni haqiqatdan ham oʻzgartira oladi.”

Stiven Pol Jobs — 2011-yilda vafot etgan Apple kompaniyasining asoschisi va sobiq bosh direktori. 2014-yilda CNBC Jobsni soʻnggi 25 yil ichida eng nufuzli rahbarlardan biri deb topdi. U noutbuklarning kelajagini oʻzgartirdi va smartfon va musiqiy inqilobni boshladi.

Jobs daho edi, lekin u ham aqldan ozgan edi. Masalan, u stressni yoʻqotish uchun hojatxonada oyoqlarini hoʻllagan. Va bir muncha vaqt, u hatto choʻmilishni ham toʻxtatdi, chunki diyetada goʻsht yetishmasligi tanani yoqimsiz hiddan qutqarishiga amin edi.

Jobs talabchan va tezkor, chinakam mukammalparast edi. Agar u kichik xatoga yoʻl qoʻysa, darhol odamni ishdan boʻshatishi mumkin. Uning sobiq xodimlaridan biri Maykl Devi tan olishicha: “Agar u biror narsani yoqtirmasa va uning fikrini filtrlamasa, buni aniq aytardi”.

Qiziqarli fakt: Jobs shu qadar koʻp sabzi yeb qoʻyganki, bir vaqtning oʻzida uning terisi bir oz toʻq sariq rangga aylangan.

**Jeff Bezos**

“Sizning brendingiz — atrofingizda boʻlmaganingizda boshqalar siz haqingizda nima deyishidir.”

Amerikalik tadbirkor va Amazon asoschisi Jeff Bezos dunyodagi eng nufuzli bosh direktorlardan biri hisoblanadi. Bezos sayyoramizning eng boy odamlari roʻyxatida (ilgari Bill Geytsga tegishli boʻlgan) 132,2 milliard dollarlik boylik bilan va, albatta, u oʻzining gʻayrioddiy biznes usullarini qoʻllaydi.

Masalan, Amazon Bezos oʻzining barcha yozuvlarini oʻz xodimlari bilan birgalikda oʻqish orqali uchrashuvlarni boshlashni yoqtiradi. “Bu yangi boshlanuvchilar uchun gʻayrioddiy tajriba. Ular shunchaki indamay oʻtirishga va koʻplab rahbarlar bilan oʻqish zalini tashkil qilishga odatlanmaganlar”, — deydi tadbirkor.

Qiziqarli fakt: Bezos hech qachon yigʻilishlarni ertalab tayinlamaydi va “ikki pissa qoidasiga” sodiq qoladi. Unga koʻra, yigʻilishda barchani boqish uchun ikkita pissa yetarli boʻlishi kerak.

**Bill Geyts**

“Hayot adolatsiz, oʻrganing.”

Microsoft asoschisi Uilyam Genri Geyts III Jeff Bezos uning oʻrnini egallashidan oldin sayyoradagi eng boy odamlardan biri boʻlgan. Geyts har doim ongiga hujum qilishda yonida rangli qalamlarni olib yurar va oʻspirinlik chogʻida u “Dunyo kitobi” ensiklopediyasining har bir nashrini oʻqirdi.

Geyts har bir detalni nazorat qilishni yaxshi koʻradi va uning odatlari bu haqda soʻzlaydi. U ishchilarning qachon kelganini va ishdan ketganini kuzatib turishi uchun xodimlarining davlat raqamlarini yodlab olardi. Biroq, Microsoft kengayganidan soʻng, u bundan voz kechdi.

Qiziqarli fakt: Geyts noyob kitoblarni toʻplaydi va bir vaqtlar Leonardo da Vinchining inshosi boʻlgan qoʻlyozma uchun 30,8 million dollar sarflagan.

**Roman Abramovich**

Roman Abramovich — rossiyalik milliarder va xayriyachi. Uning tadbirkorlik mahorati armiyada boʻlganidayoq rivojlana boshladi. Abramovich yetkazib berish haydovchilari bilan shartnoma tuzdi: ular unga yonilgʻining bir qismini berishdi, keyin u boshqa haydovchilarga chegirma bilan sotdi.

Uning armiyadagi doʻstlaridan biri Nikolay Panteleimonov shunday deb eslaydi: “Tadbirkorlik toʻgʻrisida gap ketganda, u hamma uchun bosh va yelka edi. U havodan pul ishlab topishi mumkin edi.”

Milliarderning sportga ishtiyoqi baland, shuning uchun 2003-yilda u “Chelsi” futbol klubini sotib oldi va qarzlarini toʻlashga yordam berdi.

Qiziqarli fakt: Abramovich dunyodagi ikkinchi eng katta yaxtaga ega, u oʻzining raketaga qarshi mudofaa tizimiga ega.

**Genri Ford**

“Ford Motor Company” asoschisi Genri Ford birinchi arzon avtomobilni ishlab chiqardi. U vaqt va pulni kamaytirib, avtoulovlarning ommaviy ishlab chiqarilishini kengaytirishni xohladi. Ushbu qarash Qoʻshma Shtatlarda oʻrta sinfni shakllantirishga yordam berdi.

Ford oʻzining ekssentrikligi bilan mashhur boʻlgan barcha zamonlarning eng nufuzli odamlaridan biridir. Va uning eng yashirin fazilatlaridan biri, ehtimol uning antisemit ekanligidadir.

Hammasi Ford mahalliy “Dearborn Independent” gazetasini sotib olganidan boshlandi. 1918-yilda u oʻz gʻoyalarini nashr etishni boshladi. U oʻzining yahudiylarning fitna nazariyasini va yahudiylar dunyodagi barcha yovuzliklarning manbai ekanligini taʼkidladi. Keyinchalik Ford oʻzining eslatmalarini Xalqaro yahudiylarning toʻrt jildiga toʻpladi. U 16 tilga tarjima qilingan.

Qiziqarli fakt: Ford Sadberi, Massachusets va Michigan shtatidagi Grinfild Villij (Greenfield Village) kabi shaharlarni AQSHning dastlabki tarixi uchun sayohat markazlariga aylantirish umidida tarixiy binolarni yigʻdi.

**Larri Ellison**

“Agar siz yangilik qilsangiz, hamma sizni aqldan ozgan deb oʻylashiga tayyor boʻlishingiz kerak.”

“Forbes” maʼlumotlariga koʻra, “Oracle Corporation” kompaniyasining asoschisi va bosh direktori Larri Ellison hozirda dunyodagi eng boy odamlar roʻyxatidan oʻninchi oʻrinda turadi.

Ellison oʻzining jasur va gʻayrioddiy, shuningdek, gʻalati xarakteri bilan tanilgan. Misol uchun, daraxt San-Fransisko koʻrfaziga qarashini toʻsib, yaqin atrofdagi uchastkada oʻsganida, u uni kesishni talab qildi. Qoʻshnilar buni qilishdan bosh tortishdi, shundan keyin Ellison uylarini sotib olishni va daraxt bilan oʻz-oʻzidan shugʻullanishni taklif qildi. Taklif rad etildi va ish sudga oʻtdi.

Ellison shuningdek, yaxtalarning, ayniqsa yaxtalar poygalarining ishqibozidir. 1998-yilda u Avstraliyadagi poygada oltita dengizchining hayotiga zomin boʻlgan boʻron tufayli deyarli “oʻldirildi”. Dahshatli voqea unga “hayot qanday goʻzal, nozik va qisqa” ekanligini eslatdi.

Qiziqarli fakt: Ellison oʻz faoliyatini 1970-yilda Markaziy razvedka boshqarmasi uchun maʼlumotlar bazalarini yaratishda boshlagan.


Альберт Эйнштейн трубкасига тамаки йиғиш учун кўчада сигарет қолдиқларини йиғган. 

Бенжамин Франклин «ҳаво ҳаммомлари» деб номланган нарсаларни яхши кўрарди — бу жараён давомида у шунчаки дераза олдида яланғоч ўтирарди. Кўпгина муваффақиятли ҳикоялар ақл ва ғайриоддий хатти-ҳаракатлар ўртасида қизиқарли алоқага эга. Ушбу элементлар ҳақиқатан ҳам ўзаро боғлиқми? Эксцентрик тадбиркорларнинг ғайриоддий севимли машғулотлари ва эҳтирослари ҳақида ҳикоя.

**Марк Цукерберг**

«Тадбиркорлик нафақат компанияларни, балки ўзгаришларни яратишни англатади.»

Марк Цукерберг дўстлари билан коллеж ётоқхонасида Facebook'ни очганида 20 ёшда эди. Ҳозирда у дунёдаги энг бой кишилардан бири ва 71 миллиард долларлик капиталга эгалик қилмоқда.

Цукерберг эксцентрик хулқ-атвори, ғайриоддий севимли машғулотлари ва ҳар куни киядиган кулранг футболка ва жинси шимлар билан танилган. Унинг сўзларига кўра, бу унга майда-чуйда нарсалар билан чалғимасликка ва компаниянинг ривожланишига эътибор қаратишга ёрдам беради.

Бир неча йил олдин Цукерберг ўзининг Facebook'даги саҳифасида келаси йил учун фақат ўзи сўйган ҳайвон гўштини истеъмол қилишини эълон қилди. «Мен ҳар доим озиқ-овқатларимиз қаердан келишини тушунишимиз кераклигига ишонганман», деб хулоса қилди миллиардер.

Цукерберг таъкидлашича, у кўп вақтини Facebook'да ишлашга сарфлайди ва шу сабабли ҳар йили янги нарсаларни синаб кўришга интилади. Масалан, хитой тилини ўрганишни.

Қизиқарли факт: Facebook логотипи кўк рангга эга, чунки Цукерберг қизил-яшил рангларни кўрликка мойиллиги бор деб ҳисоблайди. 

**Элон Маск**

"Мен Марсда ўлишни хоҳлардим. Аммо бахтсиз ҳодиса пайтида эмас."

Элон Маск инвестор ва муҳандис, шунингдек "SpaceX" компаниясининг бош директори ва "Tesla Motors" асосчиларидан бири. У тез-тез эксцентрик нарсаларни қиладиган энг меҳнаткаш тадбиркорлардан бири сифатида танилган.

Миллиардер Жеймс Бонд ҳақидаги ҳикояларга шунчалик берилиб кетганки, у «Мени севган жосус» фильмидан Lotus Esprit автомобилини 997 минг долларга сотиб олган. Сюжетга кўра, машина сув ости кемасига айлантирилади, аммо Маск олган версияда бундай қобилият йўқ эди. «Мен уни "Tesla"нинг электр қувват агрегати билан янгилаб, автомобилни ҳақиқатдан ўзгартиришга мажбур қиламан», деди у.

Қизиқарли факт: Темир одамни ўйнашдан олдин кичик Роберт Дауни Тони Старк ўзини қандай тутиши кераклиги ҳақидаги фикрларини эшитиш учун Маск билан учрашув ташкил қилди.

**Ричард Брэнсон**

"Кўнгил очиш — бу муваффақиятли корхонанинг энг муҳим ва кам баҳоланган таркибий қисмларидан биридир. Агар сиз кўнгилхушлик қилмасангиз, унда, эҳтимол, охиригача ва бошқасини синаб кўришга арзийди."

400 дан ортиқ компаниялардан иборат "Virgin Group" асосчиси Ричард Чарльз Нииколас Брэнсон ўзининг турмуш тарзи билан машҳур. Бир куни у дунё рекордини янгилаш учун Атлантика океанидан ҳаво балонида ўтаётганда деярли вафот этди. Бу ҳақида тадбиркор ўзининг «Пастга қараманг» номли ҳужжатли фильмида айтиб ўтди.

Брэнсон шунингдек, кайтсёрфингни яхши кўради.

Ўзининг “Virgin йўли: етакчилик тўғрисида ҳамма билганларим" китобида  маркетинг ҳаракатлари ва жаҳон рекордларини янгилашга интилиши унинг бизнес услубининг асосини ташкил этади деб ёзади.

Қизиқарли факт: Брэнсон Виржиния оролларида оролга эгалик қилади.

**Ёсиро Накамацу**

«Мен Стив Жобс ва Леонардо Да Винчи фазилатларини бирлаштираман.»

Япониялик сармоядор Ёсиро Накамацу патентдаги тарихга қараганда кўпроқ патентга эга. У ўзининг флоппи-диски, ҳожатхонадаги ўриндиқ фильтрини ва ҳаттоки ўзини ҳимоя қилиш учун парикни ихтиро қилди, бу унинг 3557 ихтиросидан бир нечтасини номлаш учун.

Накамацу сўзларига кўра, у шўнғиш пайтида энг яхши ғояларини таклиф қилади ва уларни махсус сув ўтказмайдиган мослама ёрдамида ёзиб олади. «Доктор НакаМац ихтиролари ҳақидаги афсона» китобида тадбиркор кислород етишмаслиги унга ғоя беради деб ёзган.

Қизиқарли факт: ҳар кеча Накамацу ўзининг 24 каратли олтиндан ясалган «Сокин хонаси» да дам олишни афзал кўради. У ҳар доим «Олтин тасаввурга зарарли бўлган радио тўлқинлари ва телевизион сигналларни тўсиб қўяди», - дейди:

**Стив Жобс**

«Бу дунёни ўзгартира деб ўйлаш учун ақлдан озганларгина бу дунёни ҳақиқатдан ҳам ўзгартира олади.»

Стивен Пол Жобс — 2011 йилда вафот этган Apple компаниясининг асосчиси ва собиқ бош директори. 2014 йилда CNBC Жобсни сўнгги 25 йил ичида энг нуфузли раҳбарлардан бири деб топди. У ноутбукларнинг келажагини ўзгартирди ва смартфон ва мусиқий инқилобни бошлади.

Жобс даҳо эди, лекин у ҳам ақлдан озган эди. Масалан, у стрессни йўқотиш учун ҳожатхонада оёқларини ҳўллаган. Ва бир мунча вақт, у ҳатто чўмилишни ҳам тўхтатди, чунки диетада гўшт етишмаслиги танани ёқимсиз ҳиддан қутқаришига амин эди.

Жобс талабчан ва тезкор, чинакам мукаммалпараст эди. Агар у кичик хатога йўл қўйса, дарҳол одамни ишдан бўшатиши мумкин. Унинг собиқ ходимларидан бири Майкл Деви тан олишича: «Агар у бирор нарсани ёқтирмаса ва унинг фикрини фильтрламаса, буни аниқ айтарди».

Қизиқарли факт: Жобс шу қадар кўп сабзи еб қўйганки, бир вақтнинг ўзида унинг териси бир оз тўқ сариқ рангга айланган.

**Жефф Безос**

«Сизнинг брендингиз — атрофингизда бўлмаганингизда бошқалар сиз ҳақингизда нима дейишидир.»

Америкалик тадбиркор ва Amazon асосчиси Жефф Безос дунёдаги энг нуфузли бош директорлардан бири ҳисобланади. Безос сайёрамизнинг энг бой одамлари рўйхатида (илгари Билл Гейтсга тегишли бўлган) 132,2 миллиард долларлик бойлик билан ва, албатта, у ўзининг ғайриоддий бизнес усулларини қўллайди.

Масалан, Amazon Безос ўзининг барча ёзувларини ўз ходимлари билан биргаликда ўқиш орқали учрашувларни бошлашни ёқтиради. "Бу янги бошланувчилар учун ғайриоддий тажриба. Улар шунчаки индамай ўтиришга ва кўплаб раҳбарлар билан ўқиш залини ташкил қилишга одатланмаганлар", - дейди тадбиркор.

Қизиқарли факт: Безос ҳеч қачон йиғилишларни эрталаб тайинламайди ва «икки пицца қоидасига» содиқ қолади. Унга кўра, йиғилишда барчани боқиш учун иккита пицца етарли бўлиши керак.

**Билл Гейтс**

«Ҳаёт адолатсиз, ўрганинг.»

Microsoft асосчиси Уильям Генри Гейтс III Жефф Безос унинг ўрнини эгаллашидан олдин сайёрадаги энг бой одамлардан бири бўлган. Гейтс ҳар доим онгига ҳужум қилишда ёнида рангли қаламларни олиб юрар ва ўспиринлик чоғида у «Дунё китоби» энциклопедиясининг ҳар бир нашрини ўқирди.

Гейтс ҳар бир детални назорат қилишни яхши кўради ва унинг одатлари бу ҳақда сўзлайди. У ишчиларнинг қачон келганини ва ишдан кетганини кузатиб туриши учун ходимларининг давлат рақамларини ёдлаб оларди. Бироқ, Microsoft кенгайганидан сўнг, у бундан воз кечди.

Қизиқарли факт: Гейтс ноёб китобларни тўплайди ва бир вақтлар Леонардо да Винчининг иншоси бўлган қўлёзма учун 30,8 миллион доллар сарфлаган.

**Роман Абрамович**

Роман Абрамович — россиялик миллиардер ва хайриячи. Унинг тадбиркорлик маҳорати армияда бўлганидаёқ ривожлана бошлади. Абрамович етказиб бериш ҳайдовчилари билан шартнома тузди: улар унга ёнилғининг бир қисмини беришди, кейин у бошқа ҳайдовчиларга чегирма билан сотди.

Унинг армиядаги дўстларидан бири Николай Пантелеимонов шундай деб эслайди: "Тадбиркорлик тўғрисида гап кетганда, у ҳамма учун бош ва елка эди. У ҳаводан пул ишлаб топиши мумкин эди."

Миллиардернинг спортга иштиёқи баланд, шунинг учун 2003 йилда у «Челси» футбол клубини сотиб олди ва қарзларини тўлашга ёрдам берди.

Қизиқарли факт: Абрамович дунёдаги иккинчи энг катта яхтага эга, у ўзининг ракетага қарши мудофаа тизимига эга.

**Генри Форд**

"Ford Motor Company" асосчиси Генри Форд биринчи арзон автомобилни ишлаб чиқарди. У вақт ва пулни камайтириб, автоуловларнинг оммавий ишлаб чиқарилишини кенгайтиришни хоҳлади. Ушбу қараш Қўшма Штатларда ўрта синфни шакллантиришга ёрдам берди.

Форд ўзининг эксцентриклиги билан машҳур бўлган барча замонларнинг энг нуфузли одамларидан биридир. Ва унинг энг яширин фазилатларидан бири, эҳтимол унинг антисемит эканлигидадир.

Ҳаммаси Форд маҳаллий “Dearborn Independent” газетасини сотиб олганидан бошланди. 1918 йилда у ўз ғояларини нашр этишни бошлади. У ўзининг яҳудийларнинг фитна назариясини ва яҳудийлар дунёдаги барча ёвузликларнинг манбаи эканлигини таъкидлади.

Кейинчалик Форд ўзининг эслатмаларини Халқаро яҳудийларнинг тўрт жилдига тўплади. У 16 тилга таржима қилинган.

Қизиқарли факт: Форд Садбери, Массачусетс ва Мичиган штатидаги Гринфилд Виллиж (Greenfield Village) каби шаҳарларни АҚШнинг дастлабки тарихи учун саёҳат марказларига айлантириш умидида тарихий биноларни йиғди.

**Ларри Эллисон**

«Агар сиз янгилик қилсангиз, ҳамма сизни ақлдан озган деб ўйлашига тайёр бўлишингиз керак.»

"Forbes" маълумотларига кўра, "Oracle Corporation" компаниясининг асосчиси ва бош директори Ларри Эллисон ҳозирда дунёдаги энг бой одамлар рўйхатидан ўнинчи ўринда туради.

Эллисон ўзининг жасур ва ғайриоддий, шунингдек, ғалати характери билан танилган. Мисол учун, дарахт Сан-Франциско кўрфазига қарашини тўсиб, яқин атрофдаги участкада ўсганида, у уни кесишни талаб қилди. Қўшнилар буни қилишдан бош тортишди, шундан кейин Эллисон уйларини сотиб олишни ва дарахт билан ўз-ўзидан шуғулланишни таклиф қилди. Таклиф рад этилди ва иш судга ўтди.

Эллисон шунингдек, яхталарнинг, айниқса яхталар пойгаларининг ишқибозидир. 1998 йилда у Австралиядаги пойгада олтита денгизчининг ҳаётига зомин бўлган бўрон туфайли деярли "ўлдирилди". Даҳшатли воқеа унга «ҳаёт қандай гўзал, нозик ва қисқа» эканлигини эслатди.

Қизиқарли факт: Эллисон ўз фаолиятини 1970 йилда Марказий разведка бошқармаси учун маълумотлар базаларини яратишда бошлаган.



Albert Eynshteyn trubkasiga tamaki yigʻish uchun koʻchada sigaret qoldiqlarini yigʻgan. Benjamin Franklin “havo hammomlari” deb nomlangan narsalarni yaxshi koʻrardi — bu jarayon davomida u shunchaki deraza oldida yalangʻoch oʻtirardi. Koʻpgina muvaffaqiyatli hikoyalar aql va gʻayrioddiy xatti-harakatlar oʻrtasida qiziqarli aloqaga ega. Ushbu elementlar haqiqatan ham oʻzaro bogʻliqmi? Ekssentrik tadbirkorlarning gʻayrioddiy sevimli mashgʻulotlari va ehtiroslari haqida hikoya.

Mark Sukerberg
“Tadbirkorlik nafaqat kompaniyalarni, balki oʻzgarishlarni yaratishni anglatadi.”


Альберт Эйнштейн трубкасига тамаки йиғиш учун кўчада сигарет қолдиқларини йиғган. Бенжамин Франклин «ҳаво ҳаммомлари» деб номланган нарсаларни яхши кўрарди — бу жараён давомида у шунчаки дераза олдида яланғоч ўтирарди. Кўпгина муваффақиятли ҳикоялар ақл ва ғайриоддий хатти-ҳаракатлар ўртасида қизиқарли алоқага эга. Ушбу элементлар ҳақиқатан ҳам ўзаро боғлиқми? Эксцентрик тадбиркорларнинг ғайриоддий севимли машғулотлари ва эҳтирослари ҳақида ҳикоя.

Марк Цукерберг
«Тадбиркорлик нафақат компанияларни, балки ўзгаришларни яратишни англатади.»




medium_maqola1.png

small_maqola1.png

thumbnail_maqola1.png

maqola1.png

Mashhur biznesmenlarning gʻayrioddiy odatlari

Машҳур бизнесменларнинг ғайриоддий одатлари

Qayta ishlangan pishloq biznesi oʻrtacha boshlangʻich kapitali boʻlgan yangi boshlangʻich tadbirkor uchun juda mos keladi.
Ushbu foydali va talab qilinadigan mahsulotning mashhurligi va yuqori talabidan tashqari, ishlab chiqarish jarayoni ham, arzon narxlardagi uskunalar ajralib turadi. Siz biznes gʻoyani amalga oshirishdan oldin tayyor boʻlishingiz kerak boʻlgan birdan-bir kamchilik bu bozorda yuqori raqobatdir, ammo bu holatda ham sizda yaxshi texnolog va puxta marketing siyosati boʻlsa, siz buni yengishingiz mumkin.

**Binolar va hujjatlar**

Seminarni ochish uchun sizga umumiy maydoni 140-150 kv.m boʻlgan xona kerak. Shu bilan birga, yarmi xomashyo va tayyor mahsulotlar uchun omborlar, maishiy boʻlimlarga ketadi. Ishlab chiqarish maydoni yaxshi yoritilgan boʻlishi kerak (60 foizgacha tabiiy yorugʻlik), shift balandligi kamida 3,5 metr boʻlishi kerak.

Saqlash joyida haroratni 2-4 ° C darajasida ushlab turish juda muhimdir. Umuman olganda, roʻyxatdan oʻtish uchun oʻt oʻchiruvchilar, sanitariya-epidemiologiya stansiyalari va mehnatni muhofaza qilish xizmatlaridan ruxsat olish kerak. Ilgari oziq-ovqat mahsulotlarini ishlab chiqaradigan tayyor kommunikatsiyalar bilan binolarni ijaraga olish juda yaxshi. Keyin xizmatlar bilan muvofiqlashtirish va ruxsat olish, loyihani tasdiqlash ancha tezlashadi. Loyihaviy hujjatlarni ishlab chiqish 1 kvadrat uchun 60-65 dollarga baholanmoqda.

**Uskunalar**

Uskunalar roʻyxati toʻgʻridan-toʻgʻri ishlab chiqarilgan pishloqning turlari va miqdoriga bogʻliq. Ikkinchisi shirin, shoʻr, mayda, kolbasa, makaron va qaymoqli boʻlib, ular plastik idishlarda, qutilarda yoki plyonkalarda, folga naychalarida ishlab chiqariladi, tabiiy qattiq pishloqdan yoki maxsus kukunlardan ishlab chiqariladi.

Rossiya ishlab chiqarishining standart universal liniyasining narxi 25 ming dollarni tashkil qiladi. Asosiy birliklar: kuchli goʻsht maydalagich, eritish idishi, vakuumli shpris, qaychi, toʻldirish mashinasi, ish stoli, termal tutun kamerasi (kolbasa pishloq uchun), sovitish moslamasi.
Kamroq tez-tez qayta ishlangan pishloq termo-kesgichda, maydalagich, goʻsht maydalagich va mikser quriladigan oziq-ovqat protsessori kabi maxsus ixcham apparatda tayyorlanadi. Termo-toʻsar bir nechta tayyor dasturlarga ega. Uning narxi 32000 dollar.

Chiziqning ayrim birliklarini alohida sotib olish mumkin. Masalan, sovitish kamerasining narxi 3000 dollar, qirqish mashinasi — 1800-2000 dollar, vakuumli shpris — 4700 dollar.

**Xomashyo**

Qayta ishlangan pishloqning asosiy komponenti turli xil sabablarga koʻra rad qilingan (asosan tashqi koʻrinishi, shakli va notekisligi tufayli) sotishga yaroqsiz qattiq tabiiy pishloqlardir. Qoʻshimcha tarkibiy qismlar erituvchi tuzlar (kaliy, natriy, limon kislotasi) va ziravorlar, ziravorlar, shirin navlar uchun shakar, sut mahsulotlari (sariyogʻ, sut, tvorog), xushboʻy moddalar va boshqa xushboʻy qoʻshimchalar. Kolbasa pishlogʻining asosini oz miqdordagi yogʻ va rennetli pishloqlar tarkibiga kimion va qalampir qoʻshiladi.

Mahsulotlarning narxini pasaytirish uchun koʻplab qayta ishlangan pishloq ishlab chiqaruvchilari asosiy tarkibiy qism sifatida yogʻsiz sut kukuni, oʻsimlik yogʻlari, stabilizatorlar, aromatizatorlar va kislotalik regulyatorlarini qoʻshib pishloq kukunidan foydalanadilar. Tabiiyki, shu tarzda olingan pishloq klassik usul yordamida tayyorlangan mahsulotlarning taʼmi va sifati jihatidan pastroqdir. Ishlab chiqaruvchining foydasi aniq — pishloq kukuni sotib olish 1 kg uchun 6,25 dollarni tashkil qiladi. Ushbu miqdordan siz 4 kilogrammgacha qayta ishlangan pishloqni tayyorlashingiz mumkin.

Kukunli pishloqlar pishloq eritadigan zavodda 7-10 daqiqada ishlab chiqariladi.

**Ishlab chiqarish texnologiyasi**

Klassik va qimmatroq texnologiya boʻyicha qayta ishlangan pishloqlarni ishlab chiqarishning texnologik jarayoni pishloqlarni tayyorlash bilan boshlanadi, ular qadoqlash va parafindan tozalanadi, yuviladi va kerak boʻlsa, zardobga solinadi. Keyin pishloq maydalash uchun yuboriladi, u qoʻshiladi va retsept boʻyicha boshqa qoʻshimchalar bilan aralashtiriladi.

Yarim soatdan ikki soatgacha pishib yetish jarayonida, tuzlar pishloq massasiga yaxshilab kirib borishi kerak. Shundan soʻng, aralash 20 daqiqa davomida bugʻ generatori va aralashtirgich bilan jihozlangan erituvchi qozonga oʻrnatiladi. Va 70-90 daraja haroratda, eritish jarayoni sodir boʻladi.
60 gradusgacha sovitilgan massa plomba va qadoqlash moslamasiga kiradi. Keyinchalik sovitish sovutish mashinasida yoki tabiiy sharoitda 8-9 darajadan yuqori boʻlmagan haroratda amalga oshiriladi.
 
**Xodimlar**

Texnolog retseptlar va lazzat turlarini ishlab chiqish uchun javobgardir. Mahsulotlarning sifati uning tasavvuriga va malakasiga bogʻliq boʻladi. Shuningdek, liniyani saqlab turish uchun 2 nafar xodim, buxgalter, xomashyo sotib olish boʻyicha menejer (yetkazib beruvchilar sut mahsulotlari ishlab chiqaradigan kompaniyalar va pishloq ishlab chiqaruvchilar) va bir nechta savdo menejerlari kerak.



Қайта ишланган пишлоқ бизнеси ўртача бошланғич капитали бўлган янги бошланғич тадбиркор учун жуда мос келади.
Ушбу фойдали ва талаб қилинадиган маҳсулотнинг машҳурлиги ва юқори талабидан ташқари, ишлаб чиқариш жараёни ҳам, арзон нархлардаги ускуналар ажралиб туради. Сиз бизнес ғояни амалга оширишдан олдин тайёр бўлишингиз керак бўлган бирдан-бир камчилик бу бозорда юқори рақобатдир, аммо бу ҳолатда ҳам сизда яхши технолог ва пухта маркетинг сиёсати бўлса, сиз буни енгишингиз мумкин.

**Бинолар ва ҳужжатлар**

Семинарни очиш учун сизга умумий майдони 140-150 кв.м бўлган хона керак. Шу билан бирга, ярми хомашё ва тайёр маҳсулотлар учун омборлар, маиший бўлимларга кетади. Ишлаб чиқариш майдони яхши ёритилган бўлиши керак (60 фоизгача табиий ёруғлик), шифт баландлиги камида 3,5 метр бўлиши керак.

Сақлаш жойида ҳароратни 2-4 ° C даражасида ушлаб туриш жуда муҳимдир. Умуман олганда, рўйхатдан ўтиш учун ўт ўчирувчилар, санитария-эпидемиология станциялари ва меҳнатни муҳофаза қилиш хизматларидан рухсат олиш керак. Илгари озиқ-овқат маҳсулотларини ишлаб чиқарадиган тайёр коммуникациялар билан биноларни ижарага олиш жуда яхши. Кейин хизматлар билан мувофиқлаштириш ва рухсат олиш, лойиҳани тасдиқлаш анча тезлашади. Лойиҳавий ҳужжатларни ишлаб чиқиш 1 квадрат учун 60-65 долларга баҳоланмоқда.

**Ускуналар**

Ускуналар рўйхати тўғридан-тўғри ишлаб чиқарилган пишлоқнинг турлари ва миқдорига боғлиқ. Иккинчиси ширин, шўр, майда, колбаса, макарон ва қаймоқли бўлиб, улар пластик идишларда, қутиларда ёки плёнкаларда, фольга найчаларида ишлаб чиқарилади, табиий қаттиқ пишлоқдан ёки махсус кукунлардан ишлаб чиқарилади.

Россия ишлаб чиқаришининг стандарт универсал линиясининг нархи 25 минг долларни ташкил қилади. Асосий бирликлар: кучли гўшт майдалагич, эритиш идиши, вакуумли шприц, қайчи, тўлдириш машинаси, иш столи, термал тутун камераси (колбаса пишлоқ учун), совитиш мосламаси.

Камроқ тез-тез қайта ишланган пишлоқ термо-кесгичда, майдалагич, гўшт майдалагич ва миксер қуриладиган озиқ-овқат процессори каби махсус ихчам аппаратда тайёрланади. Термо-тўсар бир нечта тайёр дастурларга эга. Унинг нархи 32000 доллар.
Чизиқнинг айрим бирликларини алоҳида сотиб олиш мумкин. Масалан, совитиш камерасининг нархи 3000 доллар, қирқиш машинаси — 1800-2000 доллар, вакуумли шприц — 4700 доллар.

**Хомашё**

Қайта ишланган пишлоқнинг асосий компоненти турли хил сабабларга кўра рад қилинган (асосан ташқи кўриниши, шакли ва нотекислиги туфайли) сотишга яроқсиз қаттиқ табиий пишлоқлардир. Қўшимча таркибий қисмлар эритувчи тузлар (калий, натрий, лимон кислотаси) ва зираворлар, зираворлар, ширин навлар учун шакар, сут маҳсулотлари (сариёғ, сут, творог), хушбўй моддалар ва бошқа хушбўй қўшимчалар. Колбаса пишлоғининг асосини оз миқдордаги ёғ ва реннетли пишлоқлар таркибига кимион ва қалампир қўшилади.

Маҳсулотларнинг нархини пасайтириш учун кўплаб қайта ишланган пишлоқ ишлаб чиқарувчилари асосий таркибий қисм сифатида ёғсиз сут кукуни, ўсимлик ёғлари, стабилизаторлар, ароматизаторлар ва кислоталик регуляторларини қўшиб пишлоқ кукунидан фойдаланадилар. Табиийки, шу тарзда олинган пишлоқ классик усул ёрдамида тайёрланган маҳсулотларнинг таъми ва сифати жиҳатидан пастроқдир. Ишлаб чиқарувчининг фойдаси аниқ — пишлоқ кукуни сотиб олиш 1 кг учун 6,25 долларни ташкил қилади. Ушбу миқдордан сиз 4 килограммгача қайта ишланган пишлоқни тайёрлашингиз мумкин.
Кукунли пишлоқлар пишлоқ эритадиган заводда 7-10 дақиқада ишлаб чиқарилади.

**Ишлаб чиқариш технологияси**

Классик ва қимматроқ технология бўйича қайта ишланган пишлоқларни ишлаб чиқаришнинг технологик жараёни пишлоқларни тайёрлаш билан бошланади, улар қадоқлаш ва парафиндан тозаланади, ювилади ва керак бўлса, зардобга солинади. Кейин пишлоқ майдалаш учун юборилади, у қўшилади ва рецепт бўйича бошқа қўшимчалар билан аралаштирилади.

Ярим соатдан икки соатгача пишиб етиш жараёнида, тузлар пишлоқ массасига яхшилаб кириб бориши керак. Шундан сўнг, аралаш 20 дақиқа давомида буғ генератори ва аралаштиргич билан жиҳозланган эритувчи қозонга ўрнатилади. Ва 70-90 даража ҳароратда, эритиш жараёни содир бўлади.

60 градусгача совитилган масса пломба ва қадоқлаш мосламасига киради. Кейинчалик совитиш совутиш машинасида ёки табиий шароитда 8-9 даражадан юқори бўлмаган ҳароратда амалга оширилади.

**Ходимлар**

Технолог рецептлар ва лаззат турларини ишлаб чиқиш учун жавобгардир. Маҳсулотларнинг сифати унинг тасаввурига ва малакасига боғлиқ бўлади. Шунингдек, линияни сақлаб туриш учун 2 нафар ходим, бухгалтер, хомашё сотиб олиш бўйича менежер (етказиб берувчилар сут маҳсулотлари ишлаб чиқарадиган компаниялар ва пишлоқ ишлаб чиқарувчилар) ва бир нечта савдо менежерлари керак.




Qayta ishlangan pishloq biznesi oʻrtacha boshlangʻich kapitali boʻlgan yangi boshlangʻich tadbirkor uchun juda mos keladi.

Ushbu foydali va talab qilinadigan mahsulotning mashhurligi va yuqori talabidan tashqari, ishlab chiqarish jarayoni ham, arzon narxlardagi uskunalar ajralib turadi. Siz biznes gʻoyani amalga oshirishdan oldin tayyor boʻlishingiz kerak boʻlgan birdan-bir kamchilik bu bozorda yuqori raqobatdir, ammo bu holatda ham sizda yaxshi texnolog va puxta marketing siyosati boʻlsa, siz buni yengishingiz mumkin.


Қайта ишланган пишлоқ бизнеси ўртача бошланғич капитали бўлган янги бошланғич тадбиркор учун жуда мос келади.

Ушбу фойдали ва талаб қилинадиган маҳсулотнинг машҳурлиги ва юқори талабидан ташқари, ишлаб чиқариш жараёни ҳам, арзон нархлардаги ускуналар ажралиб туради. Сиз бизнес ғояни амалга оширишдан олдин тайёр бўлишингиз керак бўлган бирдан-бир камчилик бу бозорда юқори рақобатдир, аммо бу ҳолатда ҳам сизда яхши технолог ва пухта маркетинг сиёсати бўлса, сиз буни енгишингиз мумкин.


medium_goya.png

small_goya.png

thumbnail_goya.png

goya.png

Biznes gʻoya: pishloq ishlab chiqarish

Бизнес ғоя: пишлоқ ишлаб чиқариш

“Starbucks” tarixdagi eng yirik kofe brendini yaratib, bir stakan qahvani yuqori sifatli mahsulotga aylantirib, uni dunyo boʻylab millionlab odamlarni qahva madaniyati bilan tanishtirdi. Lekin qanday qilib biznes bunchalik tez va katta oʻsishga muvaffaq boʻldi? Kompaniyaning butun strategiyasi xulq-atvor fanlari va psixologiyasini qoʻllashga asoslangan.

**1. Irratsional baholash: “Starbucks” effekti**

“Starbucks” qimmat ekanligini hammamiz bilamiz. Lekin, aslida, qahva narxini “McDonaldʼs”dagidan 5-6 baravar yuqori belgilash qarori toʻgʻri boʻlib chiqdi.

Iqtisodiyotda irratsional baholash kabi hodisa mavjud. Biz kontekstli belgilarga va ular bizni qanday his qilishiga asoslanib mahsulotni qadrlaymiz.

Masalan, professor Robert Chaldinining “Taʼsir psixologiyasi” kitobida zargar yordamchisi oʻz doʻkonidagi har bir firuza (biryuza) buyumining narxini tasodifan ikki barobarga oshirganligi haqida hikoya qiladi. Shu paytgacha firuzani sotish mumkin emas edi. Narx ikki baravar oshirilgandan soʻng, tovarlar bir necha kun ichida sotildi.

Nega?

Qimmatbaho buyumni koʻrganimizda, biz avtomatik ravishda uni arzon narsaga qaraganda qimmatroq va sifatliroq deb hisoblaymiz. Ayniqsa, ular toʻgʻridan-toʻgʻri raqobatlashsa.

Bu “Starbucks” strategiyasining bir qismi edi. Kompaniya yuqori darajadagi mijozlarga xizmat koʻrsatish, yaxshi stollar, yaxshi musiqa va samimiy baristalarni qoʻshib, ilgari arzon mahsulot uchun yuqori narx oldi.

Narxlarga bu taʼsir shunchalik muhim ediki, tadqiqotchilar buni “Starbucks effekti” deb atashgan. 1990-yilda qahvaning atigi 3 foizi yuqori narxda sotilgan boʻlsa, 2000-yilga kelib, “Starbucks” shiddatli chogʻida bu ulush 40 foizga oʻsdi.

“Starbucks” kundalik kofe qimmat boʻlishi mumkin degan taxminni oʻrnatishga muvaffaq boʻldi va kompaniyaning muvaffaqiyati bozorni oʻzgartirdi.

**2. Oʻtkazib yuborilgan imkoniyatlardan qoʻrqish mijozlarning qaytib kelishini davom ettiradi**

Koʻpchilik FOMO (Fear Of Missing Out ) nima ekanligini biladi — muhim narsani oʻtkazib yuborish qoʻrquvi. Biz yoʻqotishni yomon koʻramiz. Yoʻqotishning psixologik ogʻrigʻi biror narsaga ega boʻlish zavqidan ikki baravar kuchliroqdir.

Ushbu hodisaning ilmiy nomi — yoʻqotishdan voz kechish. “Starbucks” buni juda kuchli deb biladi.

Kompaniya Unicorn Frappuccino yoki mavsumiy qovoqdan ziravorlangan latte kabi cheklangan miqdordagi ichimliklar ishlab chiqarish uchun juda koʻp vaqt va pul sarflaydi.

Ushbu “Starbucks” ichimliklar shunchalik sevilganki, ular bayram mavsumining boshlanishini bildiruvchi bayram stakanlari kabi madaniy hodisaga aylangan. Agar siz yangi ichimlikni sinab koʻrmagan boʻlsangiz va qizil “Starbucks” “koʻzoynak”larini koʻrmagan boʻlsangiz, FOMO effekti darhol boshlanadi.

Bu xaridorlarni doʻkonga jalb qiladi va oʻzlarini eksklyuziv va oʻziga xos narsaning bir qismi kabi his qiladi.

**3. “Starbucks” bir narsaga odatlanishni oson yaratadi**

Buning sababi faqat kofeinda emas, balki foydalanuvchi tajribasida — u xuddi kofein kabi tasir qiladi. Bu, ayniqsa, “Starbucks” ilovasiga tegishli. Bu qahva olish bilan bogʻliq ikkita eng katta muammolarni bartaraf qiladi: toʻlovni kutish va buyurtma uchun navbatda turish.

Ilova oldindan buyurtma berish funksiyasi bilan nafaqat vaqtni tejaydi, balki sevimli ichimliklaringizni ham tejaydi. Bu xaridorlarni ertalabki qatnovda ichimlik ichishga koʻproq odatlantiradi.

**4. Kichik tafsilotlar tajribani yanada shaxsiy qiladi**

Baristalar har doim ham mijozning ismini toʻgʻri tushuna olmasligi mumkin, lekin ular uni stakanga yozganda, ular yanada shaxsiy tajriba yaratadilar.

Va bu odamlarga yoqadi.

Kokteyl effekti shuni koʻrsatadiki, ongimiz ismimiz kabi tegishli maʼlumotlarning koʻlamini boʻrttirishga moyildir. Stakanlardagi nomlar kabi kichik narsalar “Starbucks”ni “McDonaldʼs” yoki “Dunkinʼ Donuts”dan ajratib turadi — xaridorni oʻziga xos his qiladi va yuqori darajadagi tajriba yaratadi.

**5. IKEA effekti: oʻz baristangiz**

“Starbucks”ning eng hiyla-nayranglaridan biri bu odamlarni ichimliklarni moslashtirishga undashdir. Siz yarim qahva, qoʻshimcha muz buyurtma qilishingiz mumkin, aralashtirmang — nima boʻlishidan qatʼiy nazar.

Psixologiya bizga mahsulotni yaratishda ishtirok etganda odamlarga koʻproq yoqishini aytadi. Bu “IKEA effekti” deb ataladi. Tadqiqotchilar ishtirokchilarni ikki guruhga boʻlishdi – biriga tayyor mebellar berildi, ikkinchisiga esa aynan shunday yigʻish taklif qilindi.

Ishtirokchilardan narsalarni baholash soʻralganda, mebel yigʻgan odamlar buning uchun koʻproq narsani taklif qilishdi. Ular oʻzlarining ijodlarini sevib qolishga muvaffaq boʻlishdi.

Hech shubha yoʻqki, “Starbucks” daromadining katta qismi ushbu psixologik tamoyillarni mijozlar tajribasiga qoʻllashdan keladi. Darhaqiqat, kompaniya 30 000 dan ortiq muvaffaqiyatli doʻkonlarni ochishga muvaffaq boʻldi.

**Ushbu tamoyillarni biznesingizga qanday qoʻllaysiz? Oʻzingizga quyidagi savollarni bering.**

• Bizning narxlarimiz mijozlar tanlov qiladigan muhit va kontekstni qanday aks ettiradi?

• Bizning mijozlar tajribamizda xariddan voz kechishga taʼsir qilishi mumkin boʻlgan ikkilanish bormi?

• Bizning tajribamizda mijozlarni oʻzgacha his qilishlari uchun shaxsiylashtirishni qoʻshish imkoniyati bormi?

• IKEA effekti: mahsulotda ishtirok etish xaridorlarni mahsulotni sotib olish yoki sotishda koʻproq ishtirok etishini his qiladimi?


"Starbucks" тарихдаги энг йирик кофе брендини яратиб, бир стакан қаҳвани юқори сифатли маҳсулотга айлантириб, уни дунё бўйлаб миллионлаб одамларни қаҳва маданияти билан таништирди. Лекин қандай қилиб бизнес бунчалик тез ва катта ўсишга муваффақ бўлди? Компаниянинг бутун стратегияси хулқ-атвор фанлари ва психологиясини қўллашга асосланган.

**1. Иррационал баҳолаш: "Starbucks" эффекти**

"Starbucks" қиммат эканлигини ҳаммамиз биламиз. Лекин, аслида, қаҳва нархини "McDonaldʼs"дагидан 5-6 баравар юқори белгилаш қарори тўғри бўлиб чиқди.

Иқтисодиётда иррационал баҳолаш каби ҳодиса мавжуд. Биз контекстли белгиларга ва улар бизни қандай ҳис қилишига асосланиб маҳсулотни қадрлаймиз.

Масалан, профессор Роберт Чалдинининг «Таъсир психологияси» китобида заргар ёрдамчиси ўз дўконидаги ҳар бир фируза (бирюза) буюмининг нархини тасодифан икки баробарга оширганлиги ҳақида ҳикоя қилади. Шу пайтгача фирузани сотиш мумкин эмас эди. Нарх икки баравар оширилгандан сўнг, товарлар бир неча кун ичида сотилди. 

Нега?

Қимматбаҳо буюмни кўрганимизда, биз автоматик равишда уни арзон нарсага қараганда қимматроқ ва сифатлироқ деб ҳисоблаймиз. Айниқса, улар тўғридан-тўғри рақобатлашса.

Бу "Starbucks" стратегиясининг бир қисми эди. Компания юқори даражадаги мижозларга хизмат кўрсатиш, яхши столлар, яхши мусиқа ва самимий баристаларни қўшиб, илгари арзон маҳсулот учун юқори нарх олди.

Нархларга бу таъсир шунчалик муҳим эдики, тадқиқотчилар буни “Starbucks эффекти" деб аташган. 1990 йилда қаҳванинг атиги 3 фоизи юқори нархда сотилган бўлса, 2000 йилга келиб, "Starbucks" шиддатли чоғида бу улуш 40 фоизга ўсди.

"Starbucks" кундалик кофе қиммат бўлиши мумкин деган тахминни ўрнатишга муваффақ бўлди ва компаниянинг муваффақияти бозорни ўзгартирди.

**2. Ўтказиб юборилган имкониятлардан қўрқиш мижозларнинг қайтиб келишини давом эттиради**

Кўпчилик FOMO (Fear Of Missing Out ) нима эканлигини билади — муҳим нарсани ўтказиб юбориш қўрқуви. Биз йўқотишни ёмон кўрамиз. Йўқотишнинг психологик оғриғи бирор нарсага эга бўлиш завқидан икки баравар кучлироқдир.

Ушбу ҳодисанинг илмий номи — йўқотишдан воз кечиш. "Starbucks" буни жуда кучли деб билади.

Компания Unicorn Frappuccino ёки мавсумий қовоқдан зираворланган латте каби чекланган миқдордаги ичимликлар ишлаб чиқариш учун жуда кўп вақт ва пул сарфлайди.

Ушбу "Starbucks" ичимликлар шунчалик севилганки, улар байрам мавсумининг бошланишини билдирувчи байрам стаканлари каби маданий ҳодисага айланган. Агар сиз янги ичимликни синаб кўрмаган бўлсангиз ва қизил "Starbucks" "кўзойнак"ларини кўрмаган бўлсангиз, FOMO эффекти дарҳол бошланади.

Бу харидорларни дўконга жалб қилади ва ўзларини эксклюзив ва ўзига хос нарсанинг бир қисми каби ҳис қилади.

**3. "Starbucks" бир нарсага одатланишни осон яратади**

Бунинг сабаби фақат кофеинда эмас, балки фойдаланувчи тажрибасида - у худди кофеин каби тасир қилади. Бу, айниқса, "Starbucks" иловасига тегишли. Бу қаҳва олиш билан боғлиқ иккита энг катта муаммоларни бартараф қилади: тўловни кутиш ва буюртма учун навбатда туриш.

Илова олдиндан буюртма бериш функцияси билан нафақат вақтни тежайди, балки севимли ичимликларингизни ҳам тежайди. Бу харидорларни эрталабки қатновда ичимлик ичишга кўпроқ одатлантиради.

**4. Кичик тафсилотлар тажрибани янада шахсий қилади**

Баристалар ҳар доим ҳам мижознинг исмини тўғри тушуна олмаслиги мумкин, лекин улар уни стаканга ёзганда, улар янада шахсий тажриба яратадилар.

Ва бу одамларга ёқади.

Коктейль эффекти шуни кўрсатадики, онгимиз исмимиз каби тегишли маълумотларнинг кўламини бўрттиришга мойилдир. Стаканлардаги номлар каби кичик нарсалар "Starbucks"ни "McDonaldʼs" ёки "Dunkin’ Donuts"дан ажратиб туради — харидорни ўзига хос ҳис қилади ва юқори даражадаги тажриба яратади.

**5. IKEA эффекти: ўз баристангиз**

"Starbucks"нинг энг ҳийла-найрангларидан бири бу одамларни ичимликларни мослаштиришга ундашдир. Сиз ярим қаҳва, қўшимча муз буюртма қилишингиз мумкин, аралаштирманг — нима бўлишидан қатъий назар.

Психология бизга маҳсулотни яратишда иштирок этганда одамларга кўпроқ ёқишини айтади. Бу "IKEA эффекти" деб аталади. Тадқиқотчилар иштирокчиларни икки гуруҳга бўлишди – бирига тайёр мебеллар берилди, иккинчисига эса айнан шундай йиғиш таклиф қилинди.

Иштирокчилардан нарсаларни баҳолаш сўралганда, мебель йиғган одамлар бунинг учун кўпроқ нарсани таклиф қилишди. Улар ўзларининг ижодларини севиб қолишга муваффақ бўлишди.

Ҳеч шубҳа йўқки, "Starbucks" даромадининг катта қисми ушбу психологик тамойилларни мижозлар тажрибасига қўллашдан келади. Дарҳақиқат, компания 30 000 дан ортиқ муваффақиятли дўконларни очишга муваффақ бўлди.

**Ушбу тамойилларни бизнесингизга қандай қўллайсиз? Ўзингизга қуйидаги саволларни беринг.**

• Бизнинг нархларимиз мижозлар танлов қиладиган муҳит ва контекстни қандай акс эттиради?

• Бизнинг мижозлар тажрибамизда хариддан воз кечишга таъсир қилиши мумкин бўлган иккиланиш борми?

• Бизнинг тажрибамизда мижозларни ўзгача ҳис қилишлари учун шахсийлаштиришни қўшиш имконияти борми?

• IKEA эффекти: маҳсулотда иштирок этиш харидорларни маҳсулотни сотиб олиш ёки сотишда кўпроқ иштирок этишини ҳис қиладими?


“Starbucks” tarixdagi eng yirik kofe brendini yaratib, bir stakan qahvani yuqori sifatli mahsulotga aylantirib, uni dunyo boʻylab millionlab odamlarni qahva madaniyati bilan tanishtirdi. Lekin qanday qilib biznes bunchalik tez va katta oʻsishga muvaffaq boʻldi? Kompaniyaning butun strategiyasi xulq-atvor fanlari va psixologiyasini qoʻllashga asoslangan.

"Starbucks" тарихдаги энг йирик кофе брендини яратиб, бир стакан қаҳвани юқори сифатли маҳсулотга айлантириб, уни дунё бўйлаб миллионлаб одамларни қаҳва маданияти билан таништирди. Лекин қандай қилиб бизнес бунчалик тез ва катта ўсишга муваффақ бўлди? Компаниянинг бутун стратегияси хулқ-атвор фанлари ва психологиясини қўллашга асосланган.

medium_maqol1.jpg

small_maqol1.jpg

thumbnail_maqol1.jpg

maqol1.jpg

“Starbucks”ni muvaffaqiyatli qilgan besh psixologik hiyla

"Starbucks"ни муваффақиятли қилган беш психологик ҳийла

Kichkina oziq-ovqat doʻkonini ochish uchun siz xonani ijaraga olishingiz, u yerda taʼmirlashni amalga oshirishingiz va uskunalar sotib olishingiz kerak. Ushbu maqolada sizga har bir element haqida koʻproq maʼlumot beramiz.

Ijara

Oziq-ovqat doʻkonining xonalari yorugʻ, toza va kommunal xizmatlar bilan taʼminlangan boʻlishi lozim. Metro toʻxtash joyi, jamoat transporti yoki yoʻl tutashgan joylar yaqinida turar-joy hududida xonani ijaraga olish yaxshiroqdir.

Buning uchun sizga 20&nbsp;m&sup2; hajmdagi binolar mos keladi, ammo agar byudjet imkoni boʻlsa, 50&nbsp;m&sup2;ni&nbsp;olish yaxshiroqdir.

Oziq-ovqat doʻkoni uchun joy tanlashda, raqobatchilarga qarash kerak: agar yaqin atrofda shunga oʻxshash doʻkonlar yoki tarmoq supermarketlari boʻlsa, binolar ishlamaydi. Bundan tashqari siz katta taʼmirlashni talab qiladigan xonani olmaysiz: uni tartibga solish qiyin va qimmatga tushadi.

Toshkent shahrida ushbu formatga mos binolarni ijaraga olish oyiga 2000 dollar atrofida turadi. Shahar atrofida siz 14 000 000 soʻm atrofidagi mablagʻga ijaraga olishingiz mumkin. Viloyatlarda binolar ijarasi narxi bundan ancha arzon boʻlishi mumkin.

<img alt="" src="https://biznesrivoj-vds-uploads.s3.eu-north-1.amazonaws.com/ckeditor_images/04-25-2021-12-14-27-1232.jpg" style="height:500px; width:880px" />

Taʼmirlash

Oziq-ovqat doʻkonida siz kosmetik taʼmirlashni amalga oshirishingiz, polga plitkalar qoʻyishingiz va yoritishni yangilashingiz kerak &mdash; bu taxminan 3 8750 dollarni tashkil qiladi.

Agar binolar yaroqsiz boʻlsa va siz elektr energiyasini yetkazib berishingiz yoki ekstraktor qopqogʻini yasashingiz kerak boʻlsa, taʼmirlash qiymati bir necha barobar koʻtariladi. Shu sababli zudlik bilan tayyor santexnika, konditsionerlik tizimi va elektr simlari boʻlgan xonani tanlash muhimdir.

Taʼmirlash qiymati narxiga doʻkon nomi yozilgan taxtacha yasattirish qiymati ham qoʻshilishi kerak.

Uskunalar

Uskunani yangi yoki ishlatilgan holda sotib olish mumkin. Agar ishlatilganini sotib olsangiz, unga kafolat berishingiz kerak yoki sotib olishdan oldin mutaxassis texnik koʻrikdan oʻtkazadi. Doʻkon quyidagilarni talab qiladi:

<img alt="" src="https://biznesrivoj-vds-uploads.s3.eu-north-1.amazonaws.com/ckeditor_images/04-25-2021-12-15-09-1232.jpg" style="font-size:22px; height:500px; width:880px" />

<ul>
	<li>sovutgichli&nbsp;vitrinalar;</li>
	<li>vitrinalar, muzlatgichlar va&nbsp;sovutgichlar, agar muzlatilgan mahsulotlar sotilsa;</li>
	<li>ichimliklar uchun muzlatgichlar;</li>
	<li>maxsus saqlash sharoitlarini talab qilmaydigan mahsulotlar uchun stendlar;</li>
	<li>hisoblagichlar;</li>
	<li>kassa uskunalari;</li>
	<li>isteʼmolchilar burchagi.</li>
</ul>

Tovarlarni sotib olish

Oziq-ovqat doʻkoni bitta oyna boʻlishi yoki maʼlum narsalarni sotishi mumkin. Masalan, qishloq xoʻjaligi mahsulotlari yoki mahalliy manbalardan olingan mahsulotlar.

Qanday boʻlmasin, oʻrtacha doʻkonlar har oyda tovar sotib olishga 40 000 000 dan 70 000 000 soʻmgacha pul sarflaydilar.

Haddan tashqari koʻp tovarlarni sotib olmang: zaxiralar bir oylik oborotdan oshmasligi kerak, ular tez buziladigan mahsulotlar boʻlsa. Agar buzilib ketadigan boʻlsa, bu saqlash muddatiga bogʻliq.

<img alt="" src="https://biznesrivoj-vds-uploads.s3.eu-north-1.amazonaws.com/ckeditor_images/04-25-2021-12-15-28-1232.jpg" style="height:500px; width:880px" />

Yetkazib beruvchilar bilan shartnoma va tovarlarning buyurtmasi oldindan tuziladi. Doʻkon ochilishidan ikki hafta oldin vitrinalar tuzilishi kerak. Tez buziladigan tovarlarni doʻkonga ochilish kuni yoki bir kun oldin olib kelish lozim.

Doimiy xarajatlar uchun&nbsp;50 million soʻm

Har oy ikkita sotuvchisi bor kichik&nbsp;oziq-ovqat doʻkoni egasi ijara haqi, kommunal xizmatlar va Internet, soliqlarni toʻlaydi va ishchilarga ish haqini beradi.

Bu yerda asosiy doimiy xarajatlar:

Maʼmuriy va biznes xarajatlari binolarni saqlash, reklama xarajatlari, sotish uchun bonuslar va foizlar, buxgalteriya hisobini yuritish, yetkazib berish va saqlash xizmatlarini oʻz ichiga oladi.

<img alt="" src="https://biznesrivoj-vds-uploads.s3.eu-north-1.amazonaws.com/ckeditor_images/04-25-2021-12-20-18-1232.jpg" style="height:500px; width:880px" />

Oʻzgaruvchan xarajatlar uchun&nbsp;30 million soʻm

Oziq-ovqat doʻkonining asosiy oʻzgaruvchan xarajatlari tovarlarni sotib olishdir, chunki bu aniq chastotada boʻlmaydi, lekin kerak boʻlganda juda zarur.

Kichkina doʻkon uchun biz oyiga 30 million&nbsp;soʻm garovga qoʻydik, ammo baʼzi bir oylarda bu miqdor koʻproq, baʼzilarida esa kamroq boʻladi.

Vaqti-vaqti bilan qoʻshimcha xarajatlar kelib chiqishi mumkin, masalan:

<ul>
	<li>doʻkon atrofini tozalash;</li>
	<li>bayram uchun doʻkonni bezatish;</li>
	<li>onlayn toʻlov xizmati.</li>
</ul>

Mavsumiy tadbirlar uchun siz 700 000 dan &ndash; 1,5 million&nbsp;soʻmgacha boshqa oʻzgaruvchan xarajatlar uchun esa taxminan 5 million&nbsp;soʻm sarflashingiz mumkin.

<img alt="" src="https://biznesrivoj-vds-uploads.s3.eu-north-1.amazonaws.com/ckeditor_images/04-25-2021-12-16-10-1232.jpg" style="height:500px; width:880px" />

Biznes qancha vaqtda oʻzini oqlaydi?

Oziq-ovqat doʻkoni daromadlarini hisoblash uchun siz moliyaviy modelni tuzishingiz yoki&nbsp;zararsizlanish&nbsp;nuqtasini hisoblashingiz kerak.

Biz taxminan hisoblab chiqdik: barcha xarajatlarni qoʻshdik, bozor uchun oʻrtacha kunlik daromadni taxmin qildik va sof foydani hisobladik. Operatsion xarajatlar sarmoyadan kam boʻlishi muhimdir, chunki barcha tovarlar birdaniga sotilmaydi. Odatda ular 30 foizga kamayadi, ammo barcha xarajatlar emas, yaʼni tovarlarga sarflanadigan xarajatlar &mdash; bu koʻrsatkich oziq-ovqat doʻkonlari tomonidan operatsion xarajatlarni hisoblab chiqishda oʻrtacha olinadi.

Кичкина озиқ-овқат дўконини очиш учун сиз хонани ижарага олишингиз, у ерда таъмирлашни амалга оширишингиз ва ускуналар сотиб олишингиз керак. Ушбу мақолада сизга ҳар бир элемент ҳақида кўпроқ маълумот берамиз.

Ижара

Озиқ-овқат дўконининг хоналари ёруғ, тоза ва коммунал хизматлар билан таъминланган бўлиши лозим. Метро тўхташ жойи, жамоат транспорти ёки йўл туташган жойлар яқинида турар-жой ҳудудида хонани ижарага олиш яхшироқдир.

Бунинг учун сизга 20&nbsp;м&sup2; ҳажмдаги бинолар мос келади, аммо агар бюджет имкони бўлса, 50&nbsp;м&sup2;ни&nbsp;олиш яхшироқдир.

Озиқ-овқат дўкони учун жой танлашда, рақобатчиларга қараш керак: агар яқин атрофда шунга ўхшаш дўконлар ёки тармоқ супермаркетлари бўлса, бинолар ишламайди. Бундан ташқари сиз катта таъмирлашни талаб қиладиган хонани олмайсиз: уни тартибга солиш қийин ва қимматга тушади.

Тошкент шаҳрида ушбу форматга мос биноларни ижарага олиш ойига 2000 доллар атрофида туради. Шаҳар атрофида сиз 14 000 000 сўм атрофидаги маблағга ижарага олишингиз мумкин. Вилоятларда бинолар ижараси нархи бундан анча арзон бўлиши мумкин.

<img alt="" src="https://biznesrivoj.uz/backend/web/uploads/ckeditor_images/04-25-2021-12-14-27-1232.jpg" style="height:500px; width:880px" />

Таъмирлаш

Озиқ-овқат дўконида сиз косметик таъмирлашни амалга оширишингиз, полга плиткалар қўйишингиз ва ёритишни янгилашингиз керак &mdash; бу тахминан 3 8750 долларни ташкил қилади.

Агар бинолар яроқсиз бўлса ва сиз электр энергиясини етказиб беришингиз ёки экстрактор қопқоғини ясашингиз керак бўлса, таъмирлаш қиймати бир неча баробар кўтарилади. Шу сабабли зудлик билан тайёр сантехника, кондиционерлик тизими ва электр симлари бўлган хонани танлаш муҳимдир.

Таъмирлаш қиймати нархига дўкон номи ёзилган тахтача ясаттириш қиймати ҳам қўшилиши керак.

Ускуналар

Ускунани янги ёки ишлатилган ҳолда сотиб олиш мумкин. Агар ишлатилганини сотиб олсангиз, унга кафолат беришингиз керак ёки сотиб олишдан олдин мутахассис техник кўрикдан ўтказади. Дўкон қуйидагиларни талаб қилади:

<img alt="" src="https://biznesrivoj.uz/backend/web/uploads/ckeditor_images/04-25-2021-12-15-09-1232.jpg" style="font-size:22px; height:500px; width:880px" />

<ul>
	<li>совутгичли&nbsp;витриналар;</li>
	<li>витриналар, музлатгичлар ва&nbsp;совутгичлар, агар музлатилган маҳсулотлар сотилса;</li>
	<li>ичимликлар учун музлатгичлар;</li>
	<li>махсус сақлаш шароитларини талаб қилмайдиган маҳсулотлар учун стендлар;</li>
	<li>ҳисоблагичлар;</li>
	<li>касса ускуналари;</li>
	<li>истеъмолчилар бурчаги.</li>
</ul>

Товарларни сотиб олиш

Озиқ-овқат дўкони битта ойна бўлиши ёки маълум нарсаларни сотиши мумкин. Масалан, қишлоқ хўжалиги маҳсулотлари ёки маҳаллий манбалардан олинган маҳсулотлар.

Қандай бўлмасин, ўртача дўконлар ҳар ойда товар сотиб олишга 40 000 000 дан 70 000 000 сўмгача пул сарфлайдилар.

Ҳаддан ташқари кўп товарларни сотиб олманг: захиралар бир ойлик оборотдан ошмаслиги керак, улар тез бузиладиган маҳсулотлар бўлса. Агар бузилиб кетадиган бўлса, бу сақлаш муддатига боғлиқ.

<img alt="" src="https://biznesrivoj.uz/backend/web/uploads/ckeditor_images/04-25-2021-12-15-28-1232.jpg" style="height:500px; width:880px" />

Етказиб берувчилар билан шартнома ва товарларнинг буюртмаси олдиндан тузилади. Дўкон очилишидан икки ҳафта олдин витриналар тузилиши керак. Тез бузиладиган товарларни дўконга очилиш куни ёки бир кун олдин олиб келиш лозим.

Доимий харажатлар учун&nbsp;50 миллион сўм

Ҳар ой иккита сотувчиси бор кичик&nbsp;озиқ-овқат дўкони эгаси ижара ҳақи, коммунал хизматлар ва Интернет, солиқларни тўлайди ва ишчиларга иш ҳақини беради.

Бу ерда асосий доимий харажатлар:

Маъмурий ва бизнес харажатлари биноларни сақлаш, реклама харажатлари, сотиш учун бонуслар ва фоизлар, бухгалтерия ҳисобини юритиш, етказиб бериш ва сақлаш хизматларини ўз ичига олади.

<img alt="" src="https://biznesrivoj.uz/backend/web/uploads/ckeditor_images/04-25-2021-12-20-18-1232.jpg" style="height:500px; width:880px" />

Ўзгарувчан харажатлар учун&nbsp;30 миллион сўм

Озиқ-овқат дўконининг асосий ўзгарувчан харажатлари товарларни сотиб олишдир, чунки бу аниқ частотада бўлмайди, лекин керак бўлганда жуда зарур.

Кичкина дўкон учун биз ойига 30 миллион&nbsp;сўм гаровга қўйдик, аммо баъзи бир ойларда бу миқдор кўпроқ, баъзиларида эса камроқ бўлади.

Вақти-вақти билан қўшимча харажатлар келиб чиқиши мумкин, масалан:

<ul>
	<li>дўкон атрофини тозалаш;</li>
	<li>байрам учун дўконни безатиш;</li>
	<li>онлайн тўлов хизмати.</li>
</ul>

Мавсумий тадбирлар учун сиз 700 000 дан &ndash; 1,5 миллион&nbsp;сўмгача бошқа ўзгарувчан харажатлар учун эса тахминан 5 миллион&nbsp;сўм сарфлашингиз мумкин.

<img alt="" src="https://biznesrivoj.uz/backend/web/uploads/ckeditor_images/04-25-2021-12-16-10-1232.jpg" style="height:500px; width:880px" />

Бизнес қанча вақтда ўзини оқлайди?

Озиқ-овқат дўкони даромадларини ҳисоблаш учун сиз молиявий моделни тузишингиз ёки&nbsp;зарарсизланиш&nbsp;нуқтасини ҳисоблашингиз керак.

Биз тахминан ҳисоблаб чиқдик: барча харажатларни қўшдик, бозор учун ўртача кунлик даромадни тахмин қилдик ва соф фойдани ҳисобладик. Операцион харажатлар сармоядан кам бўлиши муҳимдир, чунки барча товарлар бирданига сотилмайди. Одатда улар 30 фоизга камаяди, аммо барча харажатлар эмас, яъни товарларга сарфланадиган харажатлар &mdash; бу кўрсаткич озиқ-овқат дўконлари томонидан операцион харажатларни ҳисоблаб чиқишда ўртача олинади.

Biznes gʻoya: Oziq-ovqat doʻkoni ochishning bosqichma-bosqich koʻrsatmalari

Бизнес ғоя: Озиқ-овқат дўкони очишнинг босқичма-босқич кўрсатмалари

Xitoylik taʼsir oʻtkazuvchilar (blogerlar) mahsulot sotish boʻyicha jonli rekordlarni yangilashmoqda va bir necha soat ichida milliardlab dollar ishlab olishmoqda. Mutaxassislar buni mamlakatda elektron tijoratning yuqori darajada rivojlangani, shuningdek, Xitoy mentalitetining oʻziga xos xususiyatlari bilan izohlamoqda. Pandemiya ushbu rivojlanishga oʻz hissasini qoʻshdi, bu esa onlayn savdoning katta oʻsishini tezlashtirdi. Ehtimol, eng yaxshi blogerlar oʻzining soʻnggi milliardlarini topishga shoshilishi kerak, chunki xitoylik isteʼmolchilar koʻproq "tanlaydigan" boʻlib bormoqda va brendlar auditoriya bilan muloqot qilishning yangi usullarini oʻrganmoqda.

**Van Xun (Wan Hoon) iqtisodiyoti**

12 daqiqada 80 ta pushti hashamatli sumkalar va 100 ta Mini Cooper avtomobillarini besh daqiqada sotishi mumkin boʻlgan xitoylik taʼsir oʻtkazuvchilarning hikoyalari 2020-yilda onlayn tijorat portlashidan ancha oldin yuz bergan edi. Hozir Xitoyda elektron tijoratning rivojlanish darajasi yanada yuqori: ChoZan marketing agentligi tadqiqotiga koʻra, internet foydalanuvchilarining 80 foizi tovarlarni onlayn xarid qiladi. Hisobotda aytilishicha, 2021-yilning birinchi choragida Internet-sotuvlar 1,65 trillion dollarga (10,5 trillion yuanga) yetgan, bu Rossiyaning butun 2020-yildagi yalpi ichki mahsuloti bilan solishtirish mumkin va oʻtgan yilning shu davriga nisbatan daromad oʻsishi 33,8 foizni tashkil etadi. 
 
Elektron tijorat muhitidagi shiddatli raqobat sotuvchilarni tovarlarni ilgari surishning yangi usullarini izlashga majbur qilmoqda, shu sababli XXRda jonli translyatsiyalar orqali onlayn savdo rivojlanmoqda. Hatto maxsus atamalar paydo boʻldi — “Vanxun” va «Vanxun-iqtisod». Vanxunlar xitoylik taʼsirchan blogerlar boʻlib, ular oʻzlarining ijtimoiy media akkauntlari orqali turli mahsulotlar bilan oʻz tajribalarini baham koʻrish yoki onlayn platformalarda yashash orqali qulay keksalikda tirikchilik qilishadi. Janr nuqtayi nazaridan, bu eshittirishlar, asosan, 90-yillarning boshlarida Rossiyada mashhur boʻlgan “divandagi doʻkon” (magazin na divane)ga oʻxshaydi. Blogerlar, xuddi “divanda doʻkon”ning taqdimotchilari kabi, mahsulotni targʻib qiladi va shu bilan birga uni qanday ishlatishni koʻrsatadi. Oʻtgan yili ijtimoiy tarmoqlar 242 milliard dollarlik mahsulot sotdi, bu AQSHning ijtimoiy tijorat daromadidan 10 baravar koʻp.

Xitoylik blogerlar reytingiga koʻra, avgust oyida eng daromadli Vanxun Viya 3,55 milliard yuanlik mahsulot sotgan. Va “lab boʻyogʻi qiroli” Nikki Li (Li Jiaqi) — 2,5 milliard yuan. Ostin Li nomi bilan ham tanilgan Nikki Li oktyabrda Bakalavrlar kuni savdolarida 12 soat davomida 1,8 milliard dollarlik mahsulot sotib, rekord oʻrnatdi. “Qora juma”ning osiyolik hamkasbi Viya 14 soat ichida 1,3 milliard dollarlik mahsulot sotdi. IAB Russia prognozlariga koʻra, 2021-yilda barcha rossiyalik blogerlar birgalikda 225-250 million dollar (16,5-18,5 milliard rubl) daromad olishadi. Bir oy ichida Xitoydagi eng yaxshi taʼsir oʻtkazuvchilar qancha olgani bilan solishtirsangiz, rus blogerlarida oʻsish uchun joy borligi ayon boʻladi.

Taʼsir qiluvchilar orqali sotish bozorining hajmi tez surʼatlar bilan oʻsib bormoqda: 2018-yilda u 4,7 milliard dollarni (30 milliard yuan) tashkil etgan boʻlsa, 2020-yilda u ikki baravar koʻpayib, 10,5 milliard dollarni (67 milliard yuan) tashkil etdi. Vanxunlar tomonidan reklama qilinadigan eng mashhur mahsulotlar kiyim-kechak (17%), oziq-ovqat va ichimliklar (16%) va kundalik mahsulotlar (15%).

**Mobil millat, mentalitet va bloger fabrikalari**

Savol tugʻiladi: qanday qilib blogerlar oʻz obunachilariga shunchalik tez va koʻp narsalarni sotib olishadi? Buning bir qancha sabablari bor.
Birinchidan, Xitoyda mobil internet va ijtimoiy tarmoqlar keng tarqalgan. “SCMP Research” kompaniyasining China Internet Report 2021 maʼlumotlariga koʻra, Xitoyda internet foydalanuvchilari soni allaqachon 1 milliard kishiga yaqinlashmoqda va 989 milliondan ortiq — Xitoy umumiy aholisining qariyb 68 foizini tashkil qiladi. Taqqoslash uchun: Qoʻshma Shtatlarda 330 milliondan bir oz koʻproq odam Internetdan foydalanadi — Xitoydan uch baravar kam, Rossiyada esa Global Digital maʼlumotlariga koʻra, 124 million mamlakat aholisining 85 foizini tashkil qiladi, ammo mutlaq maʼnoda bu Xitoy koʻrsatkichlaridan uzoqda. Shu bilan birga, SCMP tahlilchilarining maʼlumotlariga koʻra, xitoylik Internet foydalanuvchilarining deyarli 99 foizi mobil telefonlaridan Internetga kirishadi. Iqtisodiy haqiqat shundaki, oʻrtacha xitoyliklar sotib olishga qodir boʻlgan birinchi internetga ega qurilma mobil telefondir. Shuning uchun ushbu auditoriya uchun ishlaydigan blogerlarga oʻzlarining barcha tarkiblarini kompyuter formatiga emas, balki mobil formatga moslashtirish tavsiya etiladi.

Xitoyliklar oʻrtacha hisobda kuniga qariyb olti soatni internetda, shundan ikki soatini ijtimoiy tarmoqlarda oʻtkazishadi. Jonli efirda blogerlar nafaqat mahsulotlar haqida, balki shaxsiy hayotining tafsilotlari haqida ham gapirib, tomoshabinlarning qiziqishini uygʻotadi. Birgina Douyinʻning (TikTokʻning xitoycha versiyasi) oylik faol auditoriyasi taxminan 475 million kishini tashkil etadi — bu AQSH aholisidan deyarli 1,5 baravar koʻp.

Taobao Liveʻning har oyda 700 million faol foydalanuvchisi bor. Bitta oqimni koʻrishlar soni 250 millionga yetishi mumkin, bu butun Rossiya aholisidan ikki baravar koʻpdir. Bunday keng koʻlamli foydalanuvchilar bazasi Internet xizmatlari va elektron tijoratni rivojlantirish uchun ulkan imkoniyatlarni taqdim etadi, keyin esa taʼsirli marketing. Asosan, barcha asosiy ijtimoiy platformalar endi elektron tijoratni uzluksiz integratsiyalashgan holda jonli efir funksiyasiga ega: ularning oʻz bozorlari bor yoki ular yirik elektron tijorat saytlari bilan sinxronlangan.

Ikkinchidan, obunachilar oʻzlarining taʼsirchanlariga ishonishadi. Accenture tadqiqoti shuni koʻrsatdiki, 1995-yildan keyin tugʻilgan xitoyliklarning 70 foizi xarid qilishdan oldin ijtimoiy tarmoqdagi mahsulot haqida batafsil maʼlumotni blogerlardan izlaydi. Shu bilan birga, oqimlar toʻgʻridan-toʻgʻri reklamaga oʻxshamaydigan tarzda tuzilgan, lekin doʻstining yaqinda sotib olgani unga qanday yoqqanligi haqidagi maxfiy hikoyasiga oʻxshaydi.

Uchinchidan, xitoylik olimlarning fikriga koʻra, ushbu savdo formatining mashhur boʻlishida xitoyliklarning kollektivizmga boʻlgan istagi ham muhim rol oʻynagan. Abonent oʻzini katta jamoaning bir qismi ekanligini tushunadi. Toʻgʻridan-toʻgʻri translyatsiya fenomenining oʻzi bunga hissa qoʻshadi. «Oqim davomida Xitoy bozoriga oʻxshash muhit yaratiladi, u yerda hamma ovora boʻlib, sizni maqtaydi. Bu yevropaliklar uchun gʻayrioddiy, hatto Xitoyda bir necha yil yashagan men uchun ham buni tomosha qilish qiyin, lekin xitoyliklarga yoqadi! ” — deydi Xitoy bilan ishlash boʻyicha Xitoy professional markazi eksperti Anastasiya Potiyevskaya.

Toʻrtinchidan, blogerlar juda yaxshi tayyorlangan. Ulardan baʼzilari kosmetika, kiyim-kechak yoki elektronika boʻlsin, maʼlum bir sohada mutaxassis sifatida harakat qilishlari mumkin. Shuning uchun taʼsir qiluvchi odam nima haqida gapirayotganini biladi. Xitoy uzoq vaqtdan beri tezlatgichlar sanoatini va Vanxun maktablarini yaratdi, bu yerda ularga samarali savdo usullari va tomoshabinlar bilan muloqot qilishda hayotni buzish usullari oʻrgatiladi. Toʻgʻri, bunday fabrikalardagi blogerlarning ogʻir hayoti haqida fosh qiluvchi maqolalar allaqachon paydo boʻlgan — ular goʻyoki koʻp ishlaydilar, kam pul topishadi va yomon sharoitlarda yashashadi.

**Lipstick King Jek Maga qarshi**

Douyin (TikTok)ga 44 milliondan ortiq odam obuna boʻlgan, yuqorida tilga olingan “lab boʻyogʻi qiroli” Li Jiaqi jonli efirda bor-yoʻgʻi besh daqiqa ichida 15 000 dona lab boʻyogʻini sotdi. “Boʻydoqlar kuni” sotuvi chogʻida u kim koʻproq lab boʻyogʻini sotishini bilish uchun Alibaba asoschisi Jek Ma bilan raqobatlashdi. Tadbirkor blogerga yutqazdi: Li Jiaqi 1000 dona lab boʻyogʻini, Jek Ma esa atigi 10 dona lab boʻyogʻini sotdi.

Xorijiy firmalar ham XXR bozorida mashhurlikka erishish uchun xitoylik Vanxunlarning xizmatlaridan foydalanadilar. Ekspert Andrey Tujikovning aytishicha, blogerlar kuchli marketing vositalaridan biri boʻlib, ularsiz ham ularni amalga oshirish mumkin boʻlsada, bu holda savdo tezligi ancha sekinlashadi. Baʼzan xavflarni minimallashtirish va isteʼmolchilarning mahsulotlarga boʻlgan munosabatini sinab koʻrish uchun bir milliongacha auditoriyaga ega blogerlarni tanlashga arziydi. “Agar mahsulot yangi boʻlsa, katta marketing byudjeti boʻlmasa, bir necha millionga yetadigan blogerdan besh daqiqa efir vaqti uchun 10-20 000 yuan (115-130 000 rubl) sarflashni xavf ostiga qoʻymaslik kerak”, deydi Tujikov.

100 000 tagacha obunachini qamrab oluvchi blogerlar faqat sotuvdan olinadigan komissiya (taxminan 15-30%) evaziga translyatsiya qilishlari mumkin. Agar 100 000 dan ortiq obunachi boʻlsa, bloger 1500 dan 10 000 yuangacha (17 000-115 000 rubl) oʻzgarib turadigan belgilangan toʻlovni ham soʻraydi. Odatda, bloger reklama qilingan mahsulot uchun har bir translyatsiya uchun taxminan besh daqiqa vaqt sarflaydi.

Blogerlar platformalarning oʻzlari uchun juda foydali, chunki ular ularga doimiy auditoriya oqimini, shuningdek, reklamalarni tarqatish uchun foydalanuvchi bazasini taqdim etadi. Bunday daromadli biznes, albatta, Xitoy rasmiylari tomonidan eʼtiborsiz qolishi mumkin emas edi.

**Blogerlarga baʼzi xatti harakatlarni kim tomonidan man qilingan?**

Xitoyda blogerlik faoliyati qattiq tartibga solinadi. Masalan, WeChat xavfsizlik markazi 2021-yil iyun oyida jonli efirlarni kunlik monitoring qilish jarayonida aniqlangan 70 dan ortiq “umumiy qoidabuzarliklar” tavsifini eʼlon qildi va taqdimotchilarni hisobni oʻchirib tashlamaslik uchun qoidalarga eʼtibor qaratishga chaqirdi. Masalan “bachkana” harakatlar qilish taqiqlanadi. Shuningdek, tatuirovkalarni ataylab koʻrsatish, shuningdek, bir xil ichki kiyim, bikini yoki hammom sochigʻidagi ayollar tomonidan efir qilish taqiqlanadi. Siyosiy va boshqa nozik mavzularni tilga olish ham qatʼiy taqiqlandi. 

Mashhurlik darajasini oshirish uchun xitoylik taʼsir qiluvchilar barcha imkoniyatlardan foydalanadilar. Masalan, ular mazmunida buddizm mavzusidan foydalana boshlaydilar. Inflyuyenserlar ularning Budda haykali oldida namoz oʻqiyotgani, tirnoqlariga buddist sutralarini chizgan suratlarini joylashtirmoqda. Douyin va Xiaohongshu platformalari shu yilning sentyabr oyida “dindan foyda olish uchun foydalanadigan” taʼsir qiluvchilarni bloklashni boshladi.

Shu bilan birga, taʼsir oʻtkazuvchilar orasida hokimiyat talablariga toʻliq javob beradiganlar ham bor. 100 milliondan ortiq obunachiga ega dunyodagi eng mashhur xitoylik bloger, Gʻarbiy Sichuandagi chekka qishloqda dehqonchilik qilayotgani haqida video suratga olayotgan Li Szыsi “birgalikda” shiori ostida Xitoy qishloqlarini rivojlantirishga toʻliq eʼtibor qaratmoqchi ekanligini aytadi.

**Vanxunning kelajagi**

Xitoyda taʼsir-marketing sanoati oʻsishda davom etmoqda: xitoylik blogerlarning aylanmasi 2021-yil avgust oyida ikki baravar oshdi. Biroq, bu abadiy davom etmaydi. Kuaishou video ilovasida 95,6 million obunachi boʻlgan yetakchi video strimer Sin Yujining soʻzlariga koʻra, blogerlar uchun tomoshabinlar eʼtiborini jalb qilish va ularni mahsulot sotib olishga undash tobora qiyinlashib bormoqda. Mashhur blogerlar borki, ular bir necha soat ichida milliardlab pul ishlashlari mumkin, ular Xitoydagi jami taʼsir oʻtkazuvchilarning atigi 1 foizini tashkil qiladi.

Bundan tashqari, zamonaviy kompaniyalar Vanxunlar bilan hamkorlik qilishdan pul uchun ishlaydigan oʻz blogerlaridan foydalanishga yoʻnaltirishni xohlashadi. Bu savdo komissiyalarini tejaydi — bu sezilarli boʻlishi mumkin. "Oliver Wyman" konsalting kompaniyasidan Deyv Xi CNBCʻga aytganidek, eng yaxshi blogerlar oʻzlari uchun 20-30 foiz saqlashlari mumkin.

Bundan tashqari, endi Vanxunlar virtual taʼsir oʻtkazuvchilar bilan raqobatlashishi kerak. Masalan, Douyinʻning Liu Yoshi (Liu Yoshi) ismli virtual goʻzallik vlogeri bor, uning videolari bir hafta ichida 5 milliondan ortiq obunachilarni toʻplagan.

Boshqacha qilib aytadigan boʻlsak, Xitoyda jonli efir bozori oʻzgarib bormoqda, ammo ushbu savdo kanalidan foydalanish konsepsiyasi hali ham juda samarali va baribir eng baxtli ulkan boyliklarni olib keladi.


Xitoylik taʼsir oʻtkazuvchilar (blogerlar) mahsulot sotish boʻyicha jonli rekordlarni yangilashmoqda va bir necha soat ichida milliardlab dollar ishlab olishmoqda. Mutaxassislar buni mamlakatda elektron tijoratning yuqori darajada rivojlangani, shuningdek, Xitoy mentalitetining oʻziga xos xususiyatlari bilan izohlamoqda.

Хитойлик таъсир ўтказувчилар (блогерлар) маҳсулот сотиш бўйича жонли рекордларни янгилашмоқда ва бир неча соат ичида миллиардлаб доллар ишлаб олишмоқда. Мутахассислар буни мамлакатда электрон тижоратнинг юқори даражада ривожлангани, шунингдек, Хитой менталитетининг ўзига хос хусусиятлари билан изоҳламоқда. 

Xitoydagi blogerlar strimlar (jonli efir) orqali kuniga milliardlab pul ishlashadi: bu qanday ishlaydi va qachon tugaydi?

Хитойдаги блогерлар стримлар  (жонли эфир) орқали кунига миллиардлаб пул ишлашади: бу қандай ишлайди ва қачон тугайди?

5-iyul kuni Amazon asoschisi Jeff Bezos kompaniyaning ijroiya raisi boʻlish uchun bosh direktor lavozimidan ketadi. Koʻp yillar davomida u korporativ madaniyatni yaratdi, unda xato biznesning maqbul va hatto zarur qismi hisoblanadi. Qoʻyida kompaniya Bezos rahbarligi paytida yoʻl qoʻygan eng katta 25 xato haqida keltirib oʻtamiz. 

**Tigel**

Amazonʼga bepul oʻyinchi Crucible oʻyinini rivojlanishi uchun besh yil va bir necha million dollar kerak boʻldi. Oʻyin foyda keltirmadi, chunki u yetarli miqdordagi vaqtda oʻyinchilarni jalb qilmadi. Amazon uni 2020-yil iyun oyida doʻkonlardan qaytarib oldi.

**Amazon Spark**

2017-yilda Amazon Instagram uchun vizual xarid qilish platformasi boʻlgan Amazon Sparkʼni ishga tushirdi. Gʻoya xaridorlarga mahsulot fotosuratlari sahifasini koʻrib chiqish, xarid qilish va Amazon.comʼda juda koʻp turli xil takliflarni topish imkonini berdi.

2019-yil oʻrtalarida loyiha yopildi. Endi sahifa #FoundItOnAmazon saytiga tashrif buyuruvchilarni yoʻnaltirmoqda. Kompaniya vakilining soʻzlariga koʻra, Spark butunlay yoʻq boʻlib ketmagan, balki xaridorlarning talablariga muvofiq oʻzgartirilgan.

**Amazon restoranlari**

11-iyun kuni Amazon Geekwireʼga Amazon restoranlarini yopayotganini eʼlon qilgan edi. U 2015-yilda ishga tushirilgan va shu kuni Prime Now uchun ham foydalaniladigan Amazonʼning tezkor yetkazib berish tarmogʻi orqali mahalliy restoranlardan yangi tayyorlangan ovqatlarni yetkazib bergan.
Keyinchalik Amazon restoranlari xizmati AQSHning 20 ta shahri va Londonda paydo boʻldi, u yerda u 2016-yildan 2018-yilgacha ishlagan.

**Amazon Storywriter**

4-may kuni Amazon foydalanuvchilarga elektron pochta orqali Amazon Storywriter va Amazon Storybuilder 30-iyun kuni oʻz faoliyatini toʻxtatishi toʻgʻrisida xabar yubordi. Ularning yordami bilan televideniye va kino ssenariy mualliflari ssenariylarni osongina yaratib, soʻng darhol ularni Amazon Studiosʼga koʻrib chiqish uchun topshirishlari mumkin edi.

Storybuilder va Storywriterʼning taqdiri 2018-yildan beri Amazon skriptlarni koʻrib chiqish dasturini yopganidan beri savol ostida qolmoqda.

**Vaqtinchalik doʻkonlar**

Mart oyida Amazon oʻzining 87 ta pop-up doʻkonlarini yopdi, u yerda Amazonʼning Echo va Fire TV singari aqlli qurilmalariga qiziqqan xaridorlar ularni sotib olishdan oldin ularni real hayotda koʻrishlari mumkin edi.

Chakana sotuvchining soʻzlariga koʻra, kompaniya aksariyat hollarda xaridorlarni yana-da kengroq tajribasini va keng tanlovini taʼminlaydigan Amazon Books va Amazon 4-yulduzlariga koʻproq eʼtibor qaratadi.

**“Dash Button” chiziq tugmasi**

Chiziqli tugmalar Amazonʼda sarf materiallariga buyurtma berishni osonlashtirdi. Buning uchun mahsulotni va uning kerakli miqdorini tugmachaga bogʻlash kerak edi. Buyurtma berish uchun uni bosish kifoya. Qurilma shkafga yoki kir yuvish mashinasiga ulanishi mumkin.

Amazon bu yil “Dash Button”ni sotishni toʻxtatdi. Ammo kompaniya vakilining soʻzlariga koʻra, mahsulot gʻayrioddiy muvaffaqiyatga erishgan, chunki xaridorlarga ekran qurilmalarini ishlatmasdan xarid qilish imkoni berilgan.

Amazon vitse-prezidenti Deniyel Raushning taʼkidlashicha, “Dash Button” aqlli uyga boʻlgan ajoyib qadamdir: “Biz kelajakda har bir uyda 500 tugmacha boʻlishini hisobga olganmiz. Kelajakda uyning oʻziga oʻzi qanday “gʻamxoʻrlik” qilishini, shu jumladan xaridorlar tashvishlanishni istamaydigan kundalik narsalarni toʻldirishni tasavvur qildik.“
AmazonBasics mikrotoʻlqinli pechi endi bodroqqa avtomatik ravishda buyurtma berishga qodir, shuning uchun alohida 5 dollar tugmachasiga ehtiyoj qolmaydi.

**Amazon Tap**

Amazon Tap — bu Alexaʼni qoʻllab-quvvatlaydigan Amazon aqlli karnaylarining koʻchma versiyasi. 2018-yil oxirida ushbu qurilma butunlay ishlab chiqarishni toʻxtatdi va uning sahifasida “sinovdan oʻtgan va yangi ishlashi uchun sertifikatlangan” yangilangan versiyasini sotib olish mumkinligi toʻgʻrisida xabar paydo boʻldi.
Ammo kompaniya deyarli har qanday qurilmada Alexaʼni oʻrnatganligi sababli, Amazon Tap endi koʻp narsaga muhtoj emas.

**“Instant Pickup” — tezda olib ketish**

2017-yilda Amazon qisqa vaqt ichida tovarlarni sotib olishning “Instant Pickup” deb nomlangan yangi usulini taqdim etdi. Ilova orqali isteʼmolchilar, masalan, ichimliklar va zarur narsalarga buyurtma berishi mumkin. Buyurtma berganidan bir necha daqiqa oʻtgach, Amazon xodimi buyurtmani “Instant Pickup”ga joylashtiradi va uni shtrix-kod yordamida olish mumkin.

2018-yilda chakana savdo vakili xizmat yopilishini eʼlon qildi. Biroq, bu aynan qachon sodir boʻlganiga aniqlik kiritilmagan.

**Amazon chiptalari**

Xizmat 2015-yilda Buyuk Britaniyada, AQSH bilan taqqoslaganda eksklyuziv shartnomalari kam boʻlgan bozorda boshlangan. Biroq, u 2018-yilidayoq yopilgan va AQSHning rejalashtirilgan joylashuvi 2017-yilda bekor qilingan.

Joriy yilning boshida Amazonʼning shoʻba korxonasi boʻlgan Whole Foods butun Whole Foods 365 doʻkoni yopilishini eʼlon qildi. Dastlab ular yosh isteʼmolchilarga yoʻnaltirilgan va oʻzlarining tovar nomi ostida byudjet mahsulotlarini taklif qilishgan. Yopilish sababi sifatida kompaniya 365 doʻkon va oddiy Whole Foods tovarlari narxidagi farq unchalik ahamiyatli boʻlmayotganligini keltirdi.

**Mahalliy sotuvchilarning mahsulotlari bilan Amazon Fresh**

Amazon Fresh — bu FreshDirect va Peapodʼga oʻxshash yangi oziq-ovqat yetkazib berish xizmati. 2018-yilda Amazon uchinchi tomon sotuvchilarni platformadan olib tashladi va Mahalliy bozor sotuvchisi tashabbusini yopdi, bu esa sotuvchilarga oʻz mahsulotlarini Amazon Fresh buyurtmalari bilan birga xaridorlarga etkazib berishga imkon berdi.

**Quidsi**

2010-yilda Amazon Quidsiʼni 545 million dollarga sotib oldi. Kompaniya Mark Lor va Vinit Bharara tomonidan tashkil etilgan va Diaper.com internet-doʻkoniga egalik qilgan, u Soap.com, Wag.com, BeautyBar.com, Casa.com va YoYo.comʼga boʻlingan.

Amazon 2017-yilda kompaniyani daromad keltira olmasligini aytib Quidsiʼni yopdi. Keyinchalik Jet.comʼga asos solingan, uni Walmart 3 milliard dollardan koʻproqqa sotib olgan.

**Endless.com**

2007-yilda Amazon oʻzining Endless.com onlayn kiyim doʻkonini ishga tushirdi, u kompaniyaning birinchi mustaqil onlayn brendiga aylandi. Sayt poyabzal va aksessuarlar sotishga ixtisoslashgan.
 
Endless.com 2012-yilda yopilgan va saytga tashrif buyuruvchilar endi Amazon.com/fashion manziliga yoʻnaltirilgan.

**MyHabit.com**

Amazon MyHabit.com flesh-savdosi saytini 2016-yilda yopib qoʻydi. Keyinchalik u Amazon Fashion boʻlimining katta qismiga aylandi. Biroq, Endless.comʼdan farqli oʻlaroq, MyHabit.comʼga havola tashrif buyuruvchilarni Amazon.com/Fashionʼga yoʻnaltirmaydi.

**Amazon veb-doʻkoni**

Amazon bir vaqtlar kichik va oʻrta biznes uchun oʻz doʻkonini tashkil etish va mahsulotlarni Internetda sotish imkonini beradigan platformaga ega edi. 2015-yilda Amazon veb-doʻkon bir yilga yopilishini eʼlon qildi. Keyinchalik, chakana doʻkon Shopify bilan hamkorlikka kirishdi va u mijozlarni ushbu kompaniya xizmatlariga jalb qildi.

**Amazon Destination**

Amazon shuningdek, Amazon Destination deb nomlangan mehmonxonalarni bron qilish saytiga ega edi. Bu Nyu-York va Sietl kabi shaharlarga tez sayohat qilishni rejalashtirishga yordam berish uchun ishlab chiqilgan. Xizmat faoliyati uzoq davom etmadi: 2015-yil apreldan oktyabrgacha.

**Amazon Local**

Amazon Localʼning Groupon va LivingSocialʼni eslatuvchi “qaynoq bitimlari” sayti ham 2015-yilda yopilgan. Uning yopilishi ajablanarli emas edi, chunki boshqa ikkita sayt sezilarli yutuqlarga, soʻngra keskin pasayishlarga duch keldi.

**Amazon Wallet**

Amazon Wallet 2014-yilda turli xil doʻkonlardan sovgʻa va chegirma kartalarini saqlashi mumkin boʻlgan mustaqil Android dasturi sifatida paydo boʻldi. Bunga kredit kartalarini qoʻshish mumkin deb taxmin qilingan edi, ammo loyiha ishga tushirilgandan keyin taxminan olti oy oʻtgach, 2015-yilda yopildi.

**Amazon Local Register**

Ushbu xizmat kichik oflayn biznesga smartfon orqali biriktirilgan 10 dollarlik kartani oʻquvchi yordamida Amazon orqali elektron toʻlovlarni qabul qilishga imkon berdi. 2015-yilda kompaniya qurilmani sotuvdan olib tashladi va 2016-yilda uni qoʻllab-quvvatlashni toʻxtatdi.

**Fire Phone**

2014-yil iyun oyida Bezos tantanali ravishda Fire Phoneʼning chiqarilishini eʼlon qildi, bu asosan telefon formatidagi Fire planshetidir. Sotish boshlanganidan ikki oy oʻtgach, telefon funksiyalarning yetishmasligi va yuqori narxlari uchun yomon baholarga ega boʻldi. Amazon narxni 200 dollardan 0,99 dollargacha tushirdi, biroq bir yil oʻtgach, qurilma bozordan olib tashlandi.

Tanqidchilar Fire Phone Amazonʼning birinchi va eng katta flopi deb hisoblashadi. Oʻsha yilning oktyabr oyida kompaniya oʻzining choraklik hisobotida 170 million dollarni hisobdan chiqarishni eʼlon qildi, bu asosan “Fire Phone inventarizatsiyasini va etkazib beruvchilar oldidagi majburiyatlarni baholash” bilan bogʻliq edi.

**Amazon WebPay**

Amazon WebPay PayPalʼning analogidir, bu oddiy foydalanuvchilar oʻrtasida toʻlovlarni soddalashtiradi. U 2014-yilda yopilib, xaridorlar va sotuvchilar oʻrtasida mablagʻ oʻtkazish uchun xizmat boʻlgan Amazon Payʼga aylandi.

**Amazon Askville**

Bu Yahoo Answers va Google Answersʼga oʻxshaydi, ammo foydalanuvchilar oʻyin davomida savollarga javob berishlarini soʻrashdi. Xizmat 2013-yilda oʻz faoliyatini toʻxtatdi va xabarlar arxivi 2019-yilda oʻchirib tashlandi.

**Amazon PayPhrase**

PayPhrase yordamida Amazon mijozlari tezkor toʻlov uchun noyob soʻz birikmalarini yaratishga muvaffaq boʻlishdi. Ular tanlangan toʻlov usuli va manziliga bogʻlangan va mijozlar buyurtma berish uchun faqat Amazon 1-Clickʼdagi kabi iborani va PIN-kodni kiritishlari kerak edi.

Xizmat 2009-yildan 2012-yilgacha mavjud edi.

**Amazon kim oshdi savdosi**

Amazon 1999-yilda Amazon Auction nomli eBayʼga oʻxshash kim oshdi savdosi saytini ochdi va bir necha yil oʻtib yopildi. Xizmat Amazon Marketplaceʼning kashshofiga aylandi, u yerda uchinchi tomon sotuvchilari Amazon.comʼda sotish uchun oʻz mahsulotlarini roʻyxatga olishadi.


5 июль куни Amazon асосчиси Жефф Безос компаниянинг ижроия раиси бўлиш учун бош директор лавозимидан кетади. Кўп йиллар давомида у корпоратив маданиятни яратди, унда хато бизнеснинг мақбул ва ҳатто зарур қисми ҳисобланади. Қўйида компания Безос раҳбарлиги пайтида йўл қўйган энг катта 25 хато ҳақида келтириб ўтамиз. 

**Tigel**

Amazon'га бепул ўйинчи Crucible ўйинини ривожланиши учун беш йил ва бир неча миллион доллар керак бўлди. Ўйин фойда келтирмади, чунки у етарли миқдордаги вақтда ўйинчиларни жалб қилмади. Amazon уни 2020 йил июнь ойида дўконлардан қайтариб олди.

**Amazon Spark**..

2017 йилда Amazon Instagram учун визуал харид қилиш платформаси бўлган Amazon Spark'ни ишга туширди. Ғоя харидорларга маҳсулот фотосуратлари саҳифасини кўриб чиқиш, харид қилиш ва Amazon.com'да жуда кўп турли хил таклифларни топиш имконини берди.

2019 йил ўрталарида лойиҳа ёпилди. Энди саҳифа #FoundItOnAmazon сайтига ташриф буюрувчиларни йўналтирмоқда. Компания вакилининг сўзларига кўра, Spark бутунлай йўқ бўлиб кетмаган, балки харидорларнинг талабларига мувофиқ ўзгартирилган.

**Amazon ресторанлари**

11 июнь куни Amazon Geekwire'га Amazon ресторанларини ёпаётганини эълон қилган эди. У 2015 йилда ишга туширилган ва шу куни Prime Now учун ҳам фойдаланиладиган Amazon'нинг тезкор етказиб бериш тармоғи орқали маҳаллий ресторанлардан янги тайёрланган овқатларни етказиб берган.
Кейинчалик Amazon ресторанлари хизмати АҚШнинг 20 та шаҳри ва Лондонда пайдо бўлди, у ерда у 2016 йилдан 2018 йилгача ишлаган.

**Amazon Storywriter**

4 май куни Amazon фойдаланувчиларга электрон почта орқали Amazon Storywriter ва Amazon Storybuilder 30 июнь куни ўз фаолиятини тўхтатиши тўғрисида хабар юборди. Уларнинг ёрдами билан телевидение ва кино сценарий муаллифлари сценарийларни осонгина яратиб, сўнг дарҳол уларни Amazon Studios'га кўриб чиқиш учун топширишлари мумкин эди.

Storybuilder ва Storywriter'нинг тақдири 2018 йилдан бери Amazon скриптларни кўриб чиқиш дастурини ёпганидан бери савол остида қолмоқда.

**Вақтинчалик дўконлар**

Март ойида Amazon ўзининг 87 та pop-up дўконларини ёпди, у ерда Amazon'нинг Echo ва Fire TV сингари ақлли қурилмаларига қизиққан харидорлар уларни сотиб олишдан олдин уларни реал ҳаётда кўришлари мумкин эди.

Чакана сотувчининг сўзларига кўра, компания аксарият ҳолларда харидорларни янада кенгроқ тажрибасини ва кенг танловини таъминлайдиган Amazon Books ва Amazon 4-юлдузларига кўпроқ эътибор қаратади.

**“Dash Button” чизиқ тугмаси**

Чизиқли тугмалар Amazon'да сарф материалларига буюртма беришни осонлаштирди. Бунинг учун маҳсулотни ва унинг керакли миқдорини тугмачага боғлаш керак эди. Буюртма бериш учун уни босиш кифоя. Қурилма шкафга ёки кир ювиш машинасига уланиши мумкин.

Amazon бу йил “Dash Button”ни сотишни тўхтатди. Аммо компания вакилининг сўзларига кўра, маҳсулот ғайриоддий муваффақиятга эришган, чунки харидорларга экран қурилмаларини ишлатмасдан харид қилиш имкони берилган.

Amazon вице-президенти Дениел Раушнинг таъкидлашича, “Dash Button” ақлли уйга бўлган ажойиб қадамдир: «Биз келажакда ҳар бир уйда 500 тугмача бўлишини ҳисобга олганмиз. Келажакда уйнинг ўзига ўзи қандай "ғамхўрлик" қилишини, шу жумладан харидорлар ташвишланишни истамайдиган кундалик нарсаларни тўлдиришни тасаввур қилдик."
AmazonBasics микротўлқинли печи энди бодроққа автоматик равишда буюртма беришга қодир, шунинг учун алоҳида 5 доллар тугмачасига эҳтиёж қолмайди.

**Amazon Tap**

Amazon Tap — бу Alexa'ни қўллаб-қувватлайдиган Amazon ақлли карнайларининг кўчма версияси. 2018 йил охирида ушбу қурилма бутунлай ишлаб чиқаришни тўхтатди ва унинг саҳифасида «синовдан ўтган ва янги ишлаши учун сертификатланган» янгиланган версиясини сотиб олиш мумкинлиги тўғрисида хабар пайдо бўлди.
Аммо компания деярли ҳар қандай қурилмада Alexa'ни ўрнатганлиги сабабли, Amazon Tap энди кўп нарсага муҳтож эмас.

**“Instant Pickup” — тезда олиб кетиш**

2017 йилда Amazon қисқа вақт ичида товарларни сотиб олишнинг “Instant Pickup” деб номланган янги усулини тақдим этди. Илова орқали истеъмолчилар, масалан, ичимликлар ва зарур нарсаларга буюртма бериши мумкин. Буюртма берганидан бир неча дақиқа ўтгач, Amazon ходими буюртмани “Instant Pickup”га жойлаштиради ва уни штрих-код ёрдамида олиш мумкин.
 
2018 йилда чакана савдо вакили хизмат ёпилишини эълон қилди. Бироқ, бу айнан қачон содир бўлганига аниқлик киритилмаган.

**Amazon чипталари**

Хизмат 2015 йилда Буюк Британияда, АҚШ билан таққослаганда эксклюзив шартномалари кам бўлган бозорда бошланган. Бироқ, у 2018 йилидаёқ ёпилган ва АҚШнинг режалаштирилган жойлашуви 2017 йилда бекор қилинган.

Жорий йилнинг бошида Amazon'нинг шўъба корхонаси бўлган Whole Foods бутун Whole Foods 365 дўкони ёпилишини эълон қилди. Дастлаб улар ёш истеъмолчиларга йўналтирилган ва ўзларининг товар номи остида бюджет маҳсулотларини таклиф қилишган. Ёпилиш сабаби сифатида компания 365 дўкон ва оддий Whole Foods товарлари нархидаги фарқ унчалик аҳамиятли бўлмаётганлигини келтирди.

**Маҳаллий сотувчиларнинг маҳсулотлари билан Amazon Fresh**

Amazon Fresh — бу FreshDirect ва Peapod'га ўхшаш янги озиқ-овқат етказиб бериш хизмати. 2018 йилда Amazon учинчи томон сотувчиларни платформадан олиб ташлади ва Маҳаллий бозор сотувчиси ташаббусини ёпди, бу эса сотувчиларга ўз маҳсулотларини Amazon Fresh буюртмалари билан бирга харидорларга этказиб беришга имкон берди.

**Quidsi**

2010 йилда Amazon Quidsi'ни 545 миллион долларга сотиб олди. Компания Марк Лор ва Винит Бҳарара томонидан ташкил этилган ва Diaper.com интернет-дўконига эгалик қилган, у Soap.com, Wag.com, BeautyBar.com, Casa.com ва YoYo.com'га бўлинган.
 
Amazon 2017 йилда компанияни даромад келтира олмаслигини айтиб Quidsi'ни ёпди. Кейинчалик Jet.com'га асос солинган, уни Walmart 3 миллиард доллардан кўпроққа сотиб олган.

**Endless.com**

2007 йилда Amazon ўзининг Endless.com онлайн кийим дўконини ишга туширди, у компаниянинг биринчи мустақил онлайн брендига айланди. Сайт пойабзал ва аксессуарлар сотишга ихтисослашган.
 
Endless.com 2012 йилда ёпилган ва сайтга ташриф буюрувчилар энди Amazon.com/fashion манзилига йўналтирилган.

**MyHabit.com**

Amazon MyHabit.com флеш-савдоси сайтини 2016 йилда ёпиб қўйди. Кейинчалик у Amazon Fashion бўлимининг катта қисмига айланди. Бироқ, Endless.com'дан фарқли ўлароқ, MyHabit.com'га ҳавола ташриф буюрувчиларни Amazon.com/Fashion'га йўналтирмайди.
Amazon веб-дўкони
Amazon бир вақтлар кичик ва ўрта бизнес учун ўз дўконини ташкил этиш ва маҳсулотларни Интернетда сотиш имконини берадиган платформага эга эди. 2015 йилда Amazon веб-дўкон бир йилга ёпилишини эълон қилди. Кейинчалик, чакана дўкон Shopify билан ҳамкорликка киришди ва у мижозларни ушбу компания хизматларига жалб қилди.

**Amazon Destination**

Amazon шунингдек, Amazon Destination деб номланган меҳмонхоналарни бронь қилиш сайтига эга эди. Бу Нью-Йорк ва Сиэтл каби шаҳарларга тез саёҳат қилишни режалаштиришга ёрдам бериш учун ишлаб чиқилган. Хизмат фаолияти узоқ давом этмади: 2015 йил апрелдан октябргача.

**Amazon Local**

Amazon Local'нинг Groupon ва LivingSocial'ни эслатувчи «қайноқ битимлари» сайти ҳам 2015 йилда ёпилган. Унинг ёпилиши ажабланарли эмас эди, чунки бошқа иккита сайт сезиларли ютуқларга, сўнгра кескин пасайишларга дуч келди.

**Amazon Wallet**

Amazon Wallet 2014 йилда турли хил дўконлардан совға ва чегирма карталарини сақлаши мумкин бўлган мустақил Android дастури сифатида пайдо бўлди. Бунга кредит карталарини қўшиш мумкин деб тахмин қилинган эди, аммо лойиҳа ишга туширилгандан кейин тахминан олти ой ўтгач, 2015 йилда ёпилди.

**Amazon Local Register**

Ушбу хизмат кичик офлайн бизнесга смартфон орқали бириктирилган 10 долларлик картани ўқувчи ёрдамида Amazon орқали электрон тўловларни қабул қилишга имкон берди. 2015 йилда компания қурилмани сотувдан олиб ташлади ва 2016 йилда уни қўллаб-қувватлашни тўхтатди.

**Fire Phone**

2014 йил июнь ойида Безос тантанали равишда Fire Phone'нинг чиқарилишини эълон қилди, бу асосан телефон форматидаги Fire планшетидир. Сотиш бошланганидан икки ой ўтгач, телефон функцияларнинг етишмаслиги ва юқори нархлари учун ёмон баҳоларга эга бўлди. Amazon нархни 200 доллардан 0,99 долларгача туширди, бироқ бир йил ўтгач, қурилма бозордан олиб ташланди.
 
Танқидчилар Fire Phone Amazon'нинг биринчи ва энг катта флопи деб ҳисоблашади. Ўша йилнинг октябрь ойида компания ўзининг чораклик ҳисоботида 170 миллион долларни ҳисобдан чиқаришни эълон қилди, бу асосан “Fire Phone инвентаризациясини ва этказиб берувчилар олдидаги мажбуриятларни баҳолаш" билан боғлиқ эди.

**Amazon WebPay**

Amazon WebPay PayPal'нинг аналогидир, бу оддий фойдаланувчилар ўртасида тўловларни соддалаштиради. У 2014 йилда ёпилиб, харидорлар ва сотувчилар ўртасида маблағ ўтказиш учун хизмат бўлган Amazon Pay'га айланди.

**Amazon Askville**

Бу Yahoo Answers ва Google Answers'га ўхшайди, аммо фойдаланувчилар ўйин давомида саволларга жавоб беришларини сўрашди. Хизмат 2013 йилда ўз фаолиятини тўхтатди ва хабарлар архиви 2019 йилда ўчириб ташланди.

**Amazon PayPhrase**

PayPhrase ёрдамида Amazon мижозлари тезкор тўлов учун ноёб сўз бирикмаларини яратишга муваффақ бўлишди. Улар танланган тўлов усули ва манзилига боғланган ва мижозлар буюртма бериш учун фақат Amazon 1-Click'даги каби иборани ва ПИН-кодни киритишлари керак эди.

Хизмат 2009 йилдан 2012 йилгача мавжуд эди.

Amazon ким ошди савдоси

Amazon 1999 йилда Amazon Auction номли eBay'га ўхшаш ким ошди савдоси сайтини очди ва бир неча йил ўтиб ёпилди. Хизмат Amazon Marketplace'нинг кашшофига айланди, у ерда учинчи томон сотувчилари Amazon.com'да сотиш учун ўз маҳсулотларини рўйхатга олишади.


5-iyul kuni Amazon asoschisi Jeff Bezos kompaniyaning ijroiya raisi boʻlish uchun bosh direktor lavozimidan ketadi. Koʻp yillar davomida u korporativ madaniyatni yaratdi, unda xato biznesning maqbul va hatto zarur qismi hisoblanadi. Qoʻyida kompaniya Bezos rahbarligi paytida yoʻl qoʻygan eng katta 25 xato haqida keltirib oʻtamiz. 

Tigel

Amazonʼga bepul oʻyinchi Crucible oʻyinini rivojlanishi uchun besh yil va bir necha million dollar kerak boʻldi. Oʻyin foyda keltirmadi, chunki u yetarli miqdordagi vaqtda oʻyinchilarni jalb qilmadi. Amazon uni 2020-yil iyun oyida doʻkonlardan qaytarib oldi.


5 июль куни Amazon асосчиси Жефф Безос компаниянинг ижроия раиси бўлиш учун бош директор лавозимидан кетади. Кўп йиллар давомида у корпоратив маданиятни яратди, унда хато бизнеснинг мақбул ва ҳатто зарур қисми ҳисобланади. Қўйида компания Безос раҳбарлиги пайтида йўл қўйган энг катта 25 хато ҳақида келтириб ўтамиз. 

Tigel

Amazon'га бепул ўйинчи Crucible ўйинини ривожланиши учун беш йил ва бир неча миллион доллар керак бўлди. Ўйин фойда келтирмади, чунки у етарли миқдордаги вақтда ўйинчиларни жалб қилмади. Amazon уни 2020 йил июнь ойида дўконлардан қайтариб олди.


Jeff Bezosning Amazonʼdagi faoliyatida 25 ta eng katta xatolari

Жефф Безоснинг Amazon'даги фаолиятида 25 та энг катта хатолари

“Chortoq” bosh direktori Aleksey Tudakov  kompaniya bozordagi 4 yillik faoliyati davomida bozorning yarmini zabt etishga muvaffaq bo‘lgani haqida ham o‘rtoqlashdi.

Qaysi mahsulotni isteʼmol qilishimiz haqida qanchalik tez-tez o‘ylaymiz - mahalliy yoki import? Bugun biz Namangan shahrida joylashgan Chortoq maishiy mineral suvini ishlab chiqarish haqida gapirib beramiz. Ishlab chiqarishga 4,5 million dollar sarmoya kiritildi, suv MDH, Yevropa va Sharqiy Osiyo mamlakatlariga eksport qilinmoqda va yaqin kelajakda korxona uchinchi smenani ishga tushirmoqda, bu esa kechayu-kunduz suv ishlab chiqarishni anglatadi.

“Kapital.uz” “Chortoq” kompaniyasi bosh direktori Aleksey Tudakov bilan suhbatlashib, kompaniya tarixi va rejalari bilan tanishdi.

**— Bozorga kirganingizda Borjomi timsolida katta raqobatchi bor edi. Mahsulotni ishga tushirishdan oldin tahlil qilishda o‘zingiz uchun qanday raqobatdosh ustunliklarni taʼkidladingiz?**

2017 yilning qishida biz bozor tadqiqotini o‘tkazdik. Borjomi shubhasiz hukmronlik qildi. Tadqiqotlar asosida O‘zbekistonda shifobaxsh suv bozori yo‘qligini va biz uni noldan yaratishimiz kerakligini tushundik. O‘zbekistonda sifatli, yuqori sifatli mahalliy mahsulot yo‘qligi ham yaqqol ko‘rinib turardi. Biz innovator edik. Biz boshlagan birinchi narsa sifatli va foydali xususiyatlar edi. Sovet davrida suv juda yaxshi tanilgan va o‘rganilgan, ammo bizda u deyarli unutilgan. Afsuski, sog‘liq uchun foydalar hikoyaning faqat bir qismidir. Biz yuqori sifatli mahsulot ishlab chiqarishimiz kerak edi. Raqamlarga murojaat qiladigan bo‘lsak, 2017 yilda yillik tovar aylanmasi past – 1,8 milliard so‘m atrofida bo‘lgan. Shu bilan birga, ushbu mablag‘ni tovar, **mahsulotni sotish uchun 800 million so‘mdan ortiq mablag‘ sarfladik.**

Agar biz raqobatdosh ustunliklar haqida gapiradigan bo‘lsak, unda ularning ko‘pi bor. Keling, taʼm va mineralizatsiyadan boshlaylik. Bizning suvimizda 22 ta asosiy iz element mavjud va boshqalar kamroq aniqlanadi. Shu bilan birga, minerallar mukammal muvozanatda. Boshqalar ustidan kuchli ustunlik qiladigan elementlar yo‘q, umumiy minerallashuv deyarli ikki baravar past. Shunday qilib, bizning suvimiz kasalliklarning oldini olish uchun ham, chanqog‘ingizni qondirish uchun kundalik foydalanish uchun ham mos keladi. Mikroelementlar miqdori ham yengil yumshoq taʼmni aniqlaydi. 

Alohida, biz raqobatchilar suvining gazlanish darajasini tahlil qildik va suvni karbonat angidrid bilan kamroq to‘yingan qildik. Bundan tashqari, suvda odamlar uchun kunlik yod normasi mavjud bo‘lib, bu bizning endemik mintaqamizda alohida ahamiyatga ega. Mahsulotimiz tashqi ko‘rinishida ham mahalliy aholining xohish-istaklarini inobatga olgan holda ishlab chiqilgan. Ko‘plab tadqiqotlar olib borildi, fokus-guruhlar. Biz mahsulotning tashqi ko‘rinishini tanlashga juda jiddiy yondashdik. Boshqa imtiyozlarga kuchli mahalliy jamoa va narx nuqtasi kiradi. Biz barcha xorijiy analoglardan arzonroqmiz. Shu bilan birga, biz ulardan na tashqi ko‘rinishda, na taʼmda kam emasmiz.
 
**- Ishga tushirish paytida qancha mablag‘ sarflandi - bu shaxsiy kapitalmi, investitsiyalarmi yoki kreditlarmi?**
 
Korxonani tashkil etishga 4,5 million dollardan ortiq sarmoya kiritildi. Bular ham xususiy investitsiyalar, ham Gollandiyadan kelgan investitsiya kompaniyasining sarmoyalari edi.
 
**– Hozirgi vaziyat haqida gapiradigan bo‘lsak – bozor haqida qisqacha to‘xtalib o‘tsangiz, mahsulot qanchalik raqobatbardosh ekani, 2020 yilda nima evaziga va qanday aylanmaga erishdingiz?**
 
Agar hozirgi vaqt haqida gapiradigan bo‘lsak, bizning kompaniyamiz shifobaxsh  suvlar bozorida yetakchi hisoblanadi. Tabiiyki, raqobatchilar uxlamaydilar va bozorda yana ko‘plab takliflar paydo bo‘ldi. Kompaniyaning 2020 yilda aylanmasi 40 milliard so‘mdan ortiqni tashkil etdi. 

Kompaniya o‘sib bormoqda va rivojlanmoqda. Bundan tashqari, 2020 yilda biz yangi loyihalarni ishga tushirdik. Biz bozorga 0,75 litr suvli oilaviy formatni taqdim etdik. Biz shakar qo‘shilmagan, tabiiy taʼmga ega shifobaxsh stol suvini ishlab chiqardik - endi bu global tendensiya. O‘zbekistonda bu segmentda biz kashshof bo‘ldik.

Qolaversa, “Chortoq”ning rivojlanishini kuzatgan Rossiya kompaniyasi brendga qiziqib, biznesning 40% ulushini sotib oldi. Mablag‘lar ishlab chiqarish va mahsulot turlarini kengaytirishga yo‘naltiriladi.
 
**– Ishlab chiqarish Namanganda joylashgan. Oylik xarajatlar nuqtai nazaridan, sarf-xarajatlar paketi qanday? Xom ashyo, ishlab chiqarish, ijaraga berish, tashish va tarqatish (mamlakat ichida).**
 
Xarajatlar to‘plami yetarlicha katta. Biz sifatni taʼminlash va texnik xizmat ko‘rsatish uchun ko‘p pul sarflaymiz. O‘z saytimizdan tashqari, biz xom ashyo va materiallarni saqlash uchun saytlarni ijaraga olishga majburmiz. Shisha ishlab chiqarishda mavsumiy omil juda yuqori. Yashil shisha butun yil davomida ishlab chiqarilmaydi, shuning uchun idishlarni sotib olish va yetkazib berish muddatlarini aniq rejalashtirish kerak. Biz o‘z avtoparkimizga ega bo‘lishga harakat qilamiz, ammo, afsuski, bu logistika so‘rovlarini 100% qoplash uchun yetarli emas, biz transport vositasini ijaraga olishga majburmiz. Logistika xarajatlarining umumiy ulushi tovar aylanmasining 2 dan 4% gacha o‘zgarib turadi. Ayni paytda korxonada 150 dan ortiq ish o‘rni yaratilgan. FMSG (tezkor isteʼmol tovarlari) bozori juda to‘yingan va raqobatbardosh ish sharoitlarini saqlashni talab qiladi. 

Ish haqi fondi korxona xarajatlarining salmoqli qismini tashkil qiladi. Koronavirus va ayrim jarayonlar munosabati bilan oxirgi paytlarda xomashyo va materiallar narxining sezilarli darajada oshishi kuzatilmoqda. O‘sish deyarli hamma narsaga taʼsir qildi, plyonka ko‘rinishidagi qadoqlash materiallaridan metallgacha, bu reklama materiallari narxida aks etadi. Agar tarqatish xarajatlari haqida gapiradigan bo‘lsak, distribyutorning javonlarda suv mavjudligini taʼminlash va savdo nuqtalaridan pul yig‘ish kabi muhim funksiyaga ega bo‘lishidan tashqari, u o‘z ishi bilan pul ishlashni xohlaydigan tijorat korxonasidir. Ularning ishini ham nazorat qilish kerak, bu tijorat bo‘limining vazifalaridan biridir. 

Siz tushunishingiz kerakki, mahsulot fabrikadan chiqqandan so‘ng darhol do‘kon javoniga etib bormaydi. Birinchidan, u distribyutorga boradi va u o‘z marjasini mahsulotga tikib, uni savdo nuqtasiga sotadi, u ham o‘z darajasida daromad oladi. Shunday qilib, mahsulotning narxi zavoddan isteʼmolchiga o‘tib, 50% gachako‘tarilishi mumkin. Agar mahsulotni ilgari surish haqida gapiradigan bo‘lsak, mahsulotni bozorga chiqarishning dastlabki qiymati aylanmaning 50% gacha yetishi mumkin. Endi raqamlar ancha past, ammo ular maʼlum darajadan pastga tusha olmaydi.
 
**- Bugungi kunda ishlab chiqarish qanday ko‘rinishga ega? Sizda qanday jihozlar bor, u qayerdan va qancha narxda? Bugun qanday imkoniyatlarga egasiz?**
 
Ayni paytda bizning ixtiyorimizda Koreya kompaniyasining liniyalari mavjud bo‘lib, uni sotib olish uchun 1 million dollardan ortiq mablag‘ sarflangan. Bu nafaqat liniyaning o‘zi, balki idishlarni quyish, qadoqlash uskunalari uchun filtrlash va suv tayyorlash tizimlari. Hozirda liniya soatiga 4000 shisha tezlikda ishlamoqda. Zavod uch smenada ishlaydi, biz ishlab chiqarish quvvatimizni qariyb 2,5 barobar oshirish imkonini beradigan italyan uskunalari kelishini kutmoqdamiz.
 
**- Ishlab chiqarish bilan bog‘liq qanday qiyinchiliklar bor? Masalan, sotuvchilar uchun narxlarning oshishi, xom ashyo importi yoki boshqa muammolar.**
 
Darhaqiqat, ular yetarlicha. Ichki bozorda plastmassa va metall granulalar narxining keskin oshishi, shuningdek, soda narxining oshishi kuzatildi. Qisqa vaqt ichida shisha butilka uchun ham narxlar oshdi. Energiya narxlari doimiy ravishda o‘sib bormoqda. Yozda har doim karbonat angidrid tanqisligi mavjud. Ishlab chiqarish uchun xomashyo, yorliqlar xorijdan keltiriladi. Qopqoqlarni chet eldan sotib olish kerak, chunki O‘zbekistonda kepkaning talab qilinadigan sifati yo‘q. Kadrlar bilan bog‘liq muammolar mavjud. Mehnat bozorida odamlarning katta taklifiga qaramay, malakali kadrlarni topish juda qiyin. Bu barcha sohalarga - ham moliyaviy, ham ishlab chiqarishga tegishli. Yashil shisha ishlab chiqarishdagi mavsumiy omil ham moliyaviy, ham saqlash, ham logistika uchun maʼlum qiyinchiliklarni keltirib chiqaradi.
 
**– Bugungi kunda ishlab chiqarishda nechta yo‘nalish bor? Yoki mahsulot qatori nima?**
 
Ayni paytda biz 0,33, 0,5 va 0,75 litrli uchta formatda shifobaxsh stol suvini ishlab chiqaramiz. Bundan tashqari, bizda 0,5 va 0,33 litr formatlarda ohak, limon va yalpiz taʼmiga ega shifobaxsh stol suvlari mavjud.
 
**- Mahsulot vitrinalarga tushgunga qadar qanday sertifikatlanadi?**
 
Biz sertifikatlashtirishning bir necha bosqichlarini o‘tkazamiz. Bu mahalliy regulyatorning talablariga muvofiqligini sertifikatlash, shuningdek, HASSAP va FSSC talablariga muvofiqligini xalqaro sertifikatlash. Shuningdek, bojxona ittifoqi mamlakatlari uchun SGR sertifikati. Sertifikatlash jarayoni kompaniyaning standartlarga muvofiqligini tekshirishni o‘z ichiga oladi - bu bir qator normativ tahlillar, qadoqlash va ishlab chiqarish jarayonlarining xalqaro sifat va oziq-ovqat xavfsizligi standartlariga muvofiqligi.

**– Bugungi kunda eksport bilan bog‘liq vaziyat qanday? Qaysi davlatlarga yetkazib berasiz, distribyutorlar bilan muammoni qanday hal qilasiz, yetkazib berish hajmi qancha?**
 
Keyingi yillarda eksportimiz geografiyasi kengaydi. Afg‘oniston, Janubiy Koreya, Rossiya, Tojikiston, Qirg‘iziston, Qozog‘iston va Belarus Respublikasiga eksport qilamiz. Afsuski, so‘nggi ikki yil ichida Tojikiston muhim himoya bojlarini joriy qildi va O‘zbekistondan keladigan ichimliklar bozorini amalda yopdi. Eksport qilishda siz kabi mahsulotga ishonadigan va uni rivojlantiradigan yaxshi distribyutorni topish juda qiyin. Eksport bozorlarida ko‘plab raqobatchilar mavjud. Hamma joyda sizga to‘g‘ri yondashuvlar, to‘g‘ri sheriklar kerak. Ayni paytda biz eksportni rivojlantirishning jiddiy va uzoq yo‘lining boshida turibmiz. 

Ayni paytda eksport hajmi kompaniya aylanmasining 5 foizidan oshmaydi. So‘nggi yillarda davlat eksportchilarga faol yordam bermoqda - bu jarayon ancha osonlashdi. Biroq, shifobaxsh suv uzoq muddatli tizimli yondashuvni va katta investitsiyalarni talab qiladi, shuning uchun biz hozircha sayohatning boshidamiz. 2019 yilda O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining obyektimizga tashrifi chog‘ida men ularga bizning maqsadimiz suvni O‘zbekistondan tashqarida ham mashhur qilish ekanligini aytdim. Odamlar «Chortok» degan so‘zni eshitsa, O‘zbekistonni iliqlik va muhabbat bilan eslashlarini xohlaymiz.



«Chortoq» бош директори Алексей Тудаков  компания бозордаги 4 йиллик фаолияти давомида бозорнинг ярмини забт этишга муваффақ бўлгани ҳақида ҳам ўртоқлашди.

Қайси маҳсулотни истеъмол қилишимиз ҳақида қанчалик тез-тез ўйлаймиз - маҳаллий ёки импорт? Бугун биз Наманган шаҳрида жойлашган Chortoq маиший минерал сувини ишлаб чиқариш ҳақида гапириб берамиз. Ишлаб чиқаришга 4,5 миллион доллар сармоя киритилди, сув МДҲ, Европа ва Шарқий Осиё мамлакатларига экспорт қилинмоқда ва яқин келажакда корхона учинчи сменани ишга туширмоқда, бу эса кечаю-кундуз сув ишлаб чиқаришни англатади.

«Kapital.uz» «Chortoq» компанияси бош директори Алексей Тудаков билан суҳбатлашиб, компания тарихи ва режалари билан танишди.

**— Бозорга кирганингизда Боржоми тимсолида катта рақобатчи бор эди. Маҳсулотни ишга туширишдан олдин таҳлил қилишда ўзингиз учун қандай рақобатдош устунликларни таъкидладингиз?**

2017 йилнинг қишида биз бозор тадқиқотини ўтказдик. Боржоми шубҳасиз ҳукмронлик қилди. Тадқиқотлар асосида Ўзбекистонда шифобахш сув бозори йўқлигини ва биз уни нолдан яратишимиз кераклигини тушундик. Ўзбекистонда сифатли, юқори сифатли маҳаллий маҳсулот йўқлиги ҳам яққол кўриниб турарди. Биз инноватор эдик. Биз бошлаган биринчи нарса сифатли ва фойдали хусусиятлар эди. Совет даврида сув жуда яхши танилган ва ўрганилган, аммо бизда у деярли унутилган. Афсуски, соғлиқ учун фойдалар ҳикоянинг фақат бир қисмидир. Биз юқори сифатли маҳсулот ишлаб чиқаришимиз керак эди. Рақамларга мурожаат қиладиган бўлсак, 2017 йилда йиллик товар айланмаси паст – 1,8 миллиард сўм атрофида бўлган. Шу билан бирга, ушбу маблағни товар, **маҳсулотни сотиш учун 800 миллион сўмдан ортиқ маблағ сарфладик.**

Агар биз рақобатдош устунликлар ҳақида гапирадиган бўлсак, унда уларнинг кўпи бор. Келинг, таъм ва минерализациядан бошлайлик. Бизнинг сувимизда 22 та асосий из элемент мавжуд ва бошқалар камроқ аниқланади. Шу билан бирга, минераллар мукаммал мувозанатда. Бошқалар устидан кучли устунлик қиладиган элементлар йўқ, умумий минераллашув деярли икки баравар паст. Шундай қилиб, бизнинг сувимиз касалликларнинг олдини олиш учун ҳам, чанқоғингизни қондириш учун кундалик фойдаланиш учун ҳам мос келади. Микроэлементлар миқдори ҳам енгил юмшоқ таъмни аниқлайди. 

Алоҳида, биз рақобатчилар сувининг газланиш даражасини таҳлил қилдик ва сувни карбонат ангидрид билан камроқ тўйинган қилдик. Бундан ташқари, сувда одамлар учун кунлик ёд нормаси мавжуд бўлиб, бу бизнинг эндемик минтақамизда алоҳида аҳамиятга эга. Маҳсулотимиз ташқи кўринишида ҳам маҳаллий аҳолининг хоҳиш-истакларини инобатга олган ҳолда ишлаб чиқилган. Кўплаб тадқиқотлар олиб борилди, фокус-гуруҳлар. Биз маҳсулотнинг ташқи кўринишини танлашга жуда жиддий ёндашдик. Бошқа имтиёзларга кучли маҳаллий жамоа ва нарх нуқтаси киради. Биз барча хорижий аналоглардан арзонроқмиз. Шу билан бирга, биз улардан на ташқи кўринишда, на таъмда кам эмасмиз.
 
**- Ишга тушириш пайтида қанча маблағ сарфланди - бу шахсий капиталми, инвестицияларми ёки кредитларми?**
 
Корхонани ташкил этишга 4,5 миллион доллардан ортиқ сармоя киритилди. Булар ҳам хусусий инвестициялар, ҳам Голландиядан келган инвестиция компаниясининг сармоялари эди.
 
**– Ҳозирги вазият ҳақида гапирадиган бўлсак – бозор ҳақида қисқача тўхталиб ўтсангиз, маҳсулот қанчалик рақобатбардош экани, 2020 йилда нима эвазига ва қандай айланмага эришдингиз?**
 
Агар ҳозирги вақт ҳақида гапирадиган бўлсак, бизнинг компаниямиз шифобахш  сувлар бозорида етакчи ҳисобланади. Табиийки, рақобатчилар ухламайдилар ва бозорда яна кўплаб таклифлар пайдо бўлди. Компаниянинг 2020 йилда айланмаси 40 миллиард сўмдан ортиқни ташкил этди. Компания ўсиб бормоқда ва ривожланмоқда. Бундан ташқари, 2020 йилда биз янги лойиҳаларни ишга туширдик. Биз бозорга 0,75 литр сувли оилавий форматни тақдим этдик. Биз шакар қўшилмаган, табиий таъмга эга шифобахш стол сувини ишлаб чиқардик - энди бу глобал тенденция. Ўзбекистонда бу сегментда биз кашшоф бўлдик.

Қолаверса, «Chortoq»нинг ривожланишини кузатган Россия компанияси брендга қизиқиб, бизнеснинг 40% улушини сотиб олди. Маблағлар ишлаб чиқариш ва маҳсулот турларини кенгайтиришга йўналтирилади.
 

**– Ишлаб чиқариш Наманганда жойлашган. Ойлик харажатлар нуқтаи назаридан, сарф-харажатлар пакети қандай? Хом ашё, ишлаб чиқариш, ижарага бериш, ташиш ва тарқатиш (мамлакат ичида).**
 
Харажатлар тўплами етарлича катта. Биз сифатни таъминлаш ва техник хизмат кўрсатиш учун кўп пул сарфлаймиз. Ўз сайтимиздан ташқари, биз хом ашё ва материалларни сақлаш учун сайтларни ижарага олишга мажбурмиз. Шиша ишлаб чиқаришда мавсумий омил жуда юқори. Яшил шиша бутун йил давомида ишлаб чиқарилмайди, шунинг учун идишларни сотиб олиш ва етказиб бериш муддатларини аниқ режалаштириш керак. Биз ўз автопаркимизга эга бўлишга ҳаракат қиламиз, аммо, афсуски, бу логистика сўровларини 100% қоплаш учун етарли эмас, биз транспорт воситасини ижарага олишга мажбурмиз. Логистика харажатларининг умумий улуши товар айланмасининг 2 дан 4% гача ўзгариб туради. Айни пайтда корхонада 150 дан ортиқ иш ўрнияратилган. FMSG (тезкор истеъмол товарлари) бозори жуда тўйинган ва рақобатбардош иш шароитларини сақлашни талаб қилади. 

Иш ҳақи фонди корхона харажатларининг салмоқли қисмини ташкил қилади. Коронавирус ва айрим жараёнлар муносабати билан охирги пайтларда хомашё ва материаллар нархининг сезиларли даражада ошиши кузатилмоқда. Ўсиш деярли ҳамма нарсага таъсир қилди, плёнка кўринишидаги қадоқлаш материалларидан металлгача, бу реклама материаллари нархида акс этади. Агар тарқатиш харажатлари ҳақида гапирадиган бўлсак, дистрибюторнинг жавонларда сув мавжудлигини таъминлаш ва савдо нуқталаридан пул йиғиш каби муҳим функцияга эга бўлишидан ташқари, у ўз иши билан пул ишлашни хоҳлайдиган тижорат корхонасидир. 

Уларнинг ишини ҳам назорат қилиш керак, бу тижорат бўлимининг вазифаларидан биридир. Сиз тушунишингиз керакки, маҳсулот фабрикадан чиққандан сўнг дарҳол дўкон жавонига этиб бормайди. Биринчидан, у дистрибюторга боради ва у ўз маржасини маҳсулотга тикиб, уни савдо нуқтасига сотади, у ҳам ўз даражасида даромад олади. Шундай қилиб, маҳсулотнинг нархи заводдан истеъмолчига ўтиб, 50% гачакўтарилиши мумкин. Агар маҳсулотни илгари суриш ҳақида гапирадиган бўлсак, маҳсулотни бозорга чиқаришнинг дастлабки қиймати айланманинг 50% гача етиши мумкин. Энди рақамлар анча паст, аммо улар маълум даражадан пастга туша олмайди.
 
**- Бугунги кунда ишлаб чиқариш қандай кўринишга эга? Сизда қандай жиҳозлар бор, у қаердан ва қанча нархда? Бугун қандай имкониятларга эгасиз?**
 
Айни пайтда бизнинг ихтиёримизда Корея компаниясининг линиялари мавжуд бўлиб, уни сотиб олиш учун 1 миллион доллардан ортиқ маблағ сарфланган. Бу нафақат линиянинг ўзи, балки идишларни қуйиш, қадоқлаш ускуналари учун фильтрлаш ва сув тайёрлаш тизимлари. Ҳозирда линия соатига 4000 шиша тезликда ишламоқда. Завод уч сменада ишлайди, биз ишлаб чиқариш қувватимизни қарийб 2,5 баробар ошириш имконини берадиган итальян ускуналари келишини кутмоқдамиз.
 
**- Ишлаб чиқариш билан боғлиқ қандай қийинчиликлар бор? Масалан, сотувчилар учун нархларнинг ошиши, хом ашё импорти ёки бошқа муаммолар.**
 
Дарҳақиқат, улар етарлича. Ички бозорда пластмасса ва металл гранулалар нархининг кескин ошиши, шунингдек, сода нархининг ошиши кузатилди. Қисқа вақт ичида шиша бутилка учун ҳам нархлар ошди. Энергия нархлари доимий равишда ўсиб бормоқда. Ёзда ҳар доим карбонат ангидрид танқислиги мавжуд. Ишлаб чиқариш учун хомашё, ёрлиқлар хориждан келтирилади. Қопқоқларни чет элдан сотиб олиш керак, чунки Ўзбекистонда кепканинг талаб қилинадиган сифати йўқ. Кадрлар билан боғлиқ муаммолар мавжуд.

 Меҳнат бозорида одамларнинг катта таклифига қарамай, малакали кадрларни топиш жуда қийин. Бу барча соҳаларга - ҳам молиявий, ҳам ишлаб чиқаришга тегишли. Яшил шиша ишлаб чиқаришдаги мавсумий омил ҳам молиявий, ҳам сақлаш, ҳам логистика учун маълум қийинчиликларни келтириб чиқаради.
 
**– Бугунги кунда ишлаб чиқаришда нечта йўналиш бор? Ёки маҳсулот қатори нима?**
 
Айни пайтда биз 0,33, 0,5 ва 0,75 литрли учта форматда шифобахш стол сувини ишлаб чиқарамиз. Бундан ташқари, бизда 0,5 ва 0,33 литр форматларда оҳак, лимон ва ялпиз таъмига эга шифобахш стол сувлари мавжуд.
 
**- Маҳсулот витриналарга тушгунга қадар қандай сертификатланади?**
 
Биз сертификатлаштиришнинг бир неча босқичларини ўтказамиз. Бу маҳаллий регуляторнинг талабларига мувофиқлигини сертификатлаш, шунингдек, HASSAP ва FSSC талабларига мувофиқлигини халқаро сертификатлаш. Шунингдек, божхона иттифоқи мамлакатлари учун SGR сертификати. Сертификатлаш жараёни компаниянинг стандартларга мувофиқлигини текширишни ўз ичига олади - бу бир қатор норматив таҳлиллар, қадоқлаш ва ишлаб чиқариш жараёнларининг халқаро сифат ва озиқ-овқат хавфсизлиги стандартларига мувофиқлиги.
  
**– Бугунги кунда экспорт билан боғлиқ вазият қандай? Қайси давлатларга етказиб берасиз, дистрибьюторлар билан муаммони қандай ҳал қиласиз, етказиб бериш ҳажми қанча?**
 
Кейинги йилларда экспортимиз географияси кенгайди. Афғонистон, Жанубий Корея, Россия, Тожикистон, Қирғизистон, Қозоғистон ва Беларус Республикасига экспорт қиламиз. Афсуски, сўнгги икки йил ичида Тожикистон муҳим ҳимоя божларини жорий қилди ва Ўзбекистондан келадиган ичимликлар бозорини амалда ёпди. Экспорт қилишда сиз каби маҳсулотга ишонадиган ва уни ривожлантирадиган яхши дистрибюторни топиш жуда қийин. Экспорт бозорларида кўплаб рақобатчилар мавжуд. Ҳамма жойда сизга тўғри ёндашувлар, тўғри шериклар керак. Айни пайтда биз экспортни ривожлантиришнинг жиддий ва узоқ йўлининг бошида турибмиз. Айни пайтда экспорт ҳажми компания айланмасининг 5 фоизидан ошмайди. 

Сўнгги йилларда давлат экспортчиларга фаол ёрдам бермоқда - бу жараён анча осонлашди. Бироқ, шифобахш сув узоқ муддатли тизимли ёндашувни ва катта инвестицияларни талаб қилади, шунинг учун биз ҳозирча саёҳатнинг бошидамиз. 2019 йилда Ўзбекистон Республикаси Президентининг объектимизга ташрифи чоғида мен уларга бизнинг мақсадимиз сувни Ўзбекистондан ташқарида ҳам машҳур қилиш эканлигини айтдим. Одамлар «Чорток» деган сўзни эшитса, Ўзбекистонни илиқлик ва муҳаббат билан эслашларини хоҳлаймиз.



“Chortoq” bosh direktori Aleksey Tudakov  kompaniya bozordagi 4 yillik faoliyati davomida bozorning yarmini zabt etishga muvaffaq bo‘lgani haqida ham o‘rtoqlashdi.

«Chortoq» бош директори Алексей Тудаков  компания бозордаги 4 йиллик фаолияти давомида бозорнинг ярмини забт этишга муваффақ бўлгани ҳақида ҳам ўртоқлашди.

large_goyaa.jpg

medium_goyaa.jpg

small_goyaa.jpg

thumbnail_goyaa.jpg

goyaa.jpg

O‘zbekistonda mineral suv ishlab chiqarish qanday ishlaydi? Chortoq kompaniyasining 4 yillik tajribasi.

Ўзбекистонда минерал сув ишлаб чиқариш қандай ишлайди? Chortoq компаниясининг 4 йиллик тажрибаси.

Marketing

Маркетинг

2022-yil — oʻz biznesingizni boshlash uchun ajoyib vaqt. Pandemiya koʻplab korxonalarni iqtisodiy nochor ahvolga solib qoʻyganidan soʻng, baʼzi tarmoqlarda boʻshliqlar paydo bo'ldi. Ijara narxlari tushdi va eng yaxshi joylarda joylashgan binolar mavjud boʻldi. Iqtisodiyot biroz mustahkamlangan va cheklovlar qisman olib tashlanganidan keyin oʻz biznesingizni boshlash uchun qulay fursat keldi.

**1. Maʼlumotlarni tahlil qilish agentligi**

Bugungi kunda aksariyat korxonalar maʼlumotlarga u yoki bu tarzda bogʻliq va ular koʻpincha uni aniqlay oladigan hamda biznesga haqiqiy qiymat keltira oladigan mutaxassisga muhtoj. Tahlilchi sifatida siz kompaniyalarga oʻz maʼlumotlarini yaxshiroq tushunishni taʼminlay olasiz va bundan tashqari, oʻrtacha maoshdan ham koʻproq pul topishingiz mumkin. Bu ish uchun asosiy talablar kuchli matematika va mantiqiy qobiliyatdir. Agar sizda butun jamoa boʻlsa, siz katta hajmdagi maʼlumotlarni boshqarishingiz va yirik kompaniyalarga xizmat qilishingiz mumkin.

**2. Kreativlik agentligi yarating**

Kreativlik agentliklari oʻz mijozlariga marketing, grafik dizayn, kontent yaratish, SEO optimallashtirish va ijtimoiy media reklamasi kabi turli xizmatlarni taqdim etadi. Agar sizda turli xil isteʼdodlar boʻlsa, ijodiy agentlikni ochish yaxshi fikr boʻlishi mumkin, chunki bu sizga bir nechta sohalarda ishlash imkonini beradi. Raqamli inqilob tez orada sekinlashishi haqida hech qanday alomat yoʻq, shuning uchun ijodiy agentliklarga talab faqat oʻsib boradi.

**3. Avtomobillarga xizmat koʻrsatish**

Avtomobillar soni tez surʼatlar bilan oʻsib bormoqda, shu bilan birga sifatli xizmatlarga boʻlgan ehtiyojga ham. Katta shaharlarda bu sohada yuqori raqobat mavjud, ammo haydovchilar yaxshi xizmat koʻrsatish uchun uzoq vaqt kutishlari kerak. Shuning uchun, joy hali ham toʻliq toʻldirilmagan. 
Avtoulovlarni taʼmirlash ustaxonasi, shuningdek, maxsus stereo va signalizatsiya, oynani qoraytirish va bozorni yangilash kabi xizmatlarni ham taklif qilishi mumkin. Siz xizmatlar roʻyxatini sozlash va detallashtirishning zamonaviy tendensiyalariga muvofiq toʻldirishingiz mumkin. Ushbu biznesning eng qiziq tomoni shundaki, siz shahar markazida katta narxga ega boʻlgan mulkni qidirishingiz shart emas. 

Siz qulay hududni tanlashingiz va u yerda yashashingiz mumkin. Ha, avtoservisni ochish maʼlumotlarni tahlil qilish yoki onlayn reklama agentligiga qaraganda ancha koʻp sarmoya talab qiladi. Sizga yuklarga xizmat koʻrsatish stansiyalari, gʻildiraklarni tekislash stendlari, toʻgʻrilash uskunalari, diagnostika uskunalari va boshqalar uchun gidravlik lift kerak boʻladi. Ammo bu juda foydali biznes.

**4. Kompyuterlarni taʼmirlash** 

Siz texnologiya dahosimisiz? Nima uchun kompyuter xizmatini ochish orqali texnik qobiliyatingizni daromadga aylantirmaysiz? Dunyo boʻylab milliarddan ortiq kompyuterlar qoʻllanilsa, vaqti-vaqti bilan biror narsaning buzilishi muqarrar. Va bu holda, usta kerak. Kompyuterlarni taʼmirlash ustaxonalari keng koʻlamli korxonalar boʻlib, ular yetarli vaqt va fidoyilik bilan kattaroq, daromadliroq boʻlishi mumkin. Shuningdek, siz smartfonlar, naushniklar va planshetlarni taʼmirlash orqali biznesingizni kengaytirishingiz mumkin.

**5. Nostandart buyurtma mebellarini yaratish**

Buyurtma qilingan mebel hozirda urfda va koʻproq odamlar qiziqarli mebel qismlarini qidirmoqda. Odamlar yuqori sifatli va zamonaviy yechimlar uchun koʻp pul berishga tayyor. Agar sizga yoqsa — bu sohada ishlashni boshlashdan qoʻrqmang. Har doim mijozlar bor. Ushbu ish yoʻnalishiga qoʻyiladigan asosiy talablar yogʻochni qayta ishlashning mukammal mahorati, ijodkorlik va tafsilotlarga eʼtibor berishdir.


2022 йил — ўз бизнесингизни бошлаш учун ажойиб вақт. Пандемия кўплаб корхоналарни иқтисодий ночор аҳволга солиб қўйганидан сўнг, баъзи тармоқларда бўшлиқлар пайдо. Ижара нархлари тушди ва энг яхши жойларда жойлашган бинолар мавжуд бўлди бўлди. Иқтисодиёт бироз мустаҳкамланган ва чекловлар қисман олиб ташланганидан кейин ўз бизнесингизни бошлаш учун қулай фурсат келди.

**1. Маълумотларни таҳлил қилиш агентлиги**

Бугунги кунда аксарият корхоналар маълумотларга у ёки бу тарзда боғлиқ ва улар кўпинча уни аниқлай оладиган ҳамда бизнесга ҳақиқий қиймат келтира оладиган мутахассисга муҳтож. Таҳлилчи сифатида сиз компанияларга ўз маълумотларини яхшироқ тушунишни таъминлай оласиз ва бундан ташқари, ўртача маошдан ҳам кўпроқ пул топишингиз мумкин. Бу иш учун асосий талаблар кучли математика ва мантиқий қобилиятдир. Агар сизда бутун жамоа бўлса, сиз катта ҳажмдаги маълумотларни бошқаришингиз ва йирик компанияларга хизмат қилишингиз мумкин.

**2. Креативлик агентлиги яратинг**

Креативлик агентликлари ўз мижозларига маркетинг, график дизайн, контент яратиш, SEO оптималлаштириш ва ижтимоий медиа рекламаси каби турли хизматларни тақдим этади. Агар сизда турли хил истеъдодлар бўлса, ижодий агентликни очиш яхши фикр бўлиши мумкин, чунки бу сизга бир нечта соҳаларда ишлаш имконини беради. Рақамли инқилоб тез орада секинлашиши ҳақида ҳеч қандай аломат йўқ, шунинг учун ижодий агентликларга талаб фақат ўсиб боради.

**3. Автомобилларга хизмат кўрсатиш**

Автомобиллар сони тез суръатлар билан ўсиб бормоқда, шу билан бирга сифатли хизматларга бўлган эҳтиёжга ҳам. Катта шаҳарларда бу соҳада юқори рақобат мавжуд, аммо ҳайдовчилар яхши хизмат кўрсатиш учун узоқ вақт кутишлари керак. Шунинг учун, жой ҳали ҳам тўлиқ тўлдирилмаган. 

Автоуловларни таъмирлаш устахонаси, шунингдек, махсус стерео ва сигнализация, ойнани қорайтириш ва бозорни янгилаш каби хизматларни ҳам таклиф қилиши мумкин. Сиз хизматлар рўйхатини созлаш ва деталлаштиришнинг замонавий тенденцияларига мувофиқ тўлдиришингиз мумкин. Ушбу бизнеснинг энг қизиқ томони шундаки, сиз шаҳар марказида катта нархга эга бўлган мулкни қидиришингиз шарт эмас. 

Сиз қулай ҳудудни танлашингиз ва у ерда яшашингиз мумкин. Ҳа, автосервисни очиш маълумотларни таҳлил қилиш ёки онлайн реклама агентлигига қараганда анча кўп сармоя талаб қилади. Сизга юкларга хизмат кўрсатиш станциялари, ғилдиракларни текислаш стендлари, тўғрилаш ускуналари, диагностика ускуналари ва бошқалар учун гидравлик лифт керак бўлади. Аммо бу жуда фойдали бизнес.

**4. Компьютерларни таъмирлаш** 

Сиз технология даҳосимисиз? Нима учун компьютер хизматини очиш орқали техник қобилиятингизни даромадга айлантирмайсиз? Дунё бўйлаб миллиарддан ортиқ компьютерлар қўлланилса, вақти-вақти билан бирор нарсанинг бузилиши муқаррар. Ва бу ҳолда, уста керак. Компьютерларни таъмирлаш устахоналари кенг кўламли корхоналар бўлиб, улар етарли вақт ва фидойилик билан каттароқ, даромадлироқ бўлиши мумкин. Шунингдек, сиз смартфонлар, наушниклар ва планшетларни таъмирлаш орқали бизнесингизни кенгайтиришингиз мумкин.

**5. Ностандарт буюртма мебелларини яратиш**

Буюртма қилинган мебель ҳозирда урфда ва кўпроқ одамлар қизиқарли мебель қисмларини қидирмоқда. Одамлар юқори сифатли ва замонавий ечимлар учун кўп пул беришга тайёр. Агар сизга ёқса — бу соҳада ишлашни бошлашдан қўрқманг. Ҳар доим мижозлар бор. Ушбу иш йўналишига қўйиладиган асосий талаблар ёғочни қайта ишлашнинг мукаммал маҳорати, ижодкорлик ва тафсилотларга эътибор беришдир.



2022-yil — oʻz biznesingizni boshlash uchun ajoyib vaqt. Pandemiya koʻplab korxonalarni iqtisodiy nochor ahvolga solib qoʻyganidan soʻng, baʼzi tarmoqlarda boʻshliqlar paydo bo'ldi. Ijara narxlari tushdi va eng yaxshi joylarda joylashgan binolar mavjud boʻldi. Iqtisodiyot biroz mustahkamlangan va cheklovlar qisman olib tashlanganidan keyin oʻz biznesingizni boshlash uchun qulay fursat keldi.

2022 йил — ўз бизнесингизни бошлаш учун ажойиб вақт. Пандемия кўплаб корхоналарни иқтисодий ночор аҳволга солиб қўйганидан сўнг, баъзи тармоқларда бўшлиқлар пайдо бўлди. Ижара нархлари тушди ва энг яхши жойларда жойлашган бинолар мавжуд бўлди. Иқтисодиёт бироз мустаҳкамланган ва чекловлар қисман олиб ташланганидан кейин ўз бизнесингизни бошлаш учун қулай фурсат келди.

2022-yilda biznesni boshlash uchun 5 variant

2022 йилда бизнесни бошлаш учун 5 вариант

**Elon Mask biznesining SWOT tahlili**

Tesla – bu innovatsion kompaniya: u avtopilot texnologiyasini, sun’iy intellektni ishlab chiqadi, elektromobillar uchun rekord stavkalarni o‘rnatadi va o‘z avtomobillarini ko‘rgazma zallarida emas, balki veb-sayt orqali sotadi. Ammo, shu bilan birga, korxonalar har yili tadqiqotlarga millionlab dollar sarflaydilar va shu orqali yangilik uchun qarzga botadilar.

Va Tesla'ning mavqei har qachongidan ham kuchliroq bo‘lsa-da, kompaniya o‘zining zaif tomonlari va tashqi tahdidlarini e’tiborsiz qoldirolmaydi.

SWOT tahlilidan foydalanib, biz Tesla'ning biznesini molekulalarga ajratamiz va Elon Mask nimadan qo‘rqishi va o‘zini qayerda mustahkamlashi kerakligini bilib olamiz.

**Kuchli tomonlar – Tesla'ning kuchli tomonlari nimada**

**1.Brendning nomi**

Tesla o‘z sohasida elektr kashshoflari. Agar siz yo‘lovchidan qanday elektromobilni bilishini so‘rasangiz, ehtimol "Tesla" deb javob beradi. Kompaniyaning shunchalik kuchli brendi borki, uning raqobatchilardan ustun bo‘lishi uchun uning nomi kifoya.

**2.Innovatsionlik**

Tesla avtomobillari yuqori texnologiyali. Tarixdagi eng tez ishlab chiqariladigan mashina – Tesla S Plaid elektromobillar uchun bitta zaryad bilan 837 km masofani bosib o‘tib, 2,1 soniyadan kamroq vaqt ichida 100 km tezlikka erisha oladi.

Va agar raqobatchilar hali ham bu ko‘rsatkichlarga erishishga harakat qilsalar, sun’iy intellekt va Tesla'ning avtopiloti erishib bo‘lmaydigan cho‘qqisi, ya’ni kompaniyaning asosiy tramp kartasi bo‘lib qoladi.

**3.Biznes modeli**

Boshqa avtomobil ishlab chiqaruvchilardan farqli o‘laroq, Tesla avtosalonlarning ko‘pini yopdi, qolganlari ko‘rgazma zallari sifatida qayta formatlandi.

Siz mashinani rasmiy veb-sayt orqali sotib olishingiz mumkin, bu yerda xaridorlar uning konfiguratsiyasini o‘zi tanlaydilar. Bu biznes-model Tesla'ning xarajatlarini kamaytirishga imkon berdi.

Bundan tashqari, kompaniya mijozlarga juda e’tibor qaratadi. Ularning yondashuvi mijoz uchun qo‘shimcha qiymat yaratishdir. Masalan, ular dasturiy ta’minotni yangilash orqali sotilgan mashinalarini doimiy ravishda takomillashtirib borishadi – va ular buni bepul qilishadi.

Bundan tashqari, Tesla'ning mobil texniklari bor, agar u mashinada muammoga duch kelsa, mijozning manziliga tashrif buyuradi. Model S egalari tarmoq orqali ma’lumotlarni almashishlari mumkin – va texniklar muammolarni hatto masofadan turib ham bartaraf etishlari mumkin.

**4.Aksiyalarning yuqori narxi**

Tesla dunyodagi ikkita yirik bozorda – Xitoy va Amerikada yetakchi o‘rinni egallaydi. Masalan, 10 yil oldin kompaniyaning aksiyalari 5 dollarga teng bo‘lib, asta-sekin qimmatlashib borardi. 2020-yilda keskin o‘sish kuzatildi - xarajatlar 740% ga oshdi va eng yuqori cho‘qqisida 883 dollarga yetdi.

2021-yil iyun oyidan aksiyalar barqaror va ularning narxi 688 dollarni tashkil qiladi.

Ammo bu hali Tesla'ning raqobatchilaridan ancha ko‘p. Taqqoslash uchun, Volkswagen aksiyalari bir vaqtning o‘zida 256 dollar turadi.

**5.Qonuniy kreditlarni sotish**

Tesla raqobatchilaridan pul ishlashni o‘rgandi. 2020-yilda kompaniya birinchi marta 721 million dollar sof foyda ko‘rdi va bunga Tesla kompaniyasidan normativ kreditlar sotib olgan oddiy avtomobil ishlab chiqaruvchilari yordam berishdi.

Normativ yoki Amerika Qo‘shma Shtatlarida aytilganidek, ZEV kreditlari avtomobil ishlab chiqaruvchilari chiqindilari nol bo‘lgan transport vositalarini sotish uchun oladigan ballardir.

"Yashil" qonunchilikni buzganlik uchun jarimaga tortilmaslik uchun AQShning ba’zi shtatlarida benzinli avtomobil ishlab chiqaruvchilari elektromobillar yaratuvchilardan kerakli miqdordagi ballarni sotib olishlari mumkin.

**6.Ish beruvchining brendi**

Universum ma’lumotlariga ko‘ra, 2020-yilda Tesla Amerika muhandisligi bitiruvchilari kirmoqchi bo‘lgan kompaniyalar ro‘yxatida birinchi o‘rinni egallagan. Ideal ish muhiti Tesla'ga eng yaxshi iste’dodlarni jalb qilishga yordam beradi.

Sizning rahbaringiz Elon Mask bo‘lsa, bu ajablanarli emas.

**Kamchiliklari. Qayerda kompaniya yutqazadi**

**1.Ishlab chiqarish jarayonlari**

Tesla va uning rahbarining yuqori baholangan ambitsiyalari – bu ortiqcha, lekin ularni haqiqatga aylantirish har doim ham mumkin emas.
2019-yilda Elon Tesla Network xizmatini 2020-yil oxirigacha ishga tushirishga va’da berdi – avtopilotli 1 million robotli taksilar. Hozircha bunday mashinalar chiqarilmagan va loyihaning yangi boshlanish sanalari noma’lum. Ishlab chiqarishdagi qiyinchiliklar oldin ham bo‘lgan, Tesla Model X'ning chiqarilishi ikki yilga kechiktirilgan.

**2.Xaridorlarning munosabati**

Iste’molchilar hali ham elektromobillarni oddiy avtomobillar deb bilishmaydi – ko‘pchilik ichki yonish dvigatellarini afzal ko‘rishadi. Bozorni barqaror transport mavzusida qo‘shimcha ravishda "o‘qitish" kerak. Masalan, tadqiqotga ko‘ra, 2019- yilda so‘rovda qatnashgan amerikaliklarning 42 foizi hali ham elektromobillar benzin bilan yonilg‘i quyishgan deb o‘ylashgan.

**3.Modellarga har xil talab**
 
Tesla avtomobillari bir xil darajada talabga ega emas. 3 va Y modellari mashhur bo‘lsa-da, masalan, S va X kamroq sotib oladilar.
Ikkinchisi raqobatchilarning mashinalariga va Tesla'ning boshqa modellariga qaraganda ancha qimmat, bu ularga bo‘lgan talabga jiddiy ta’sir qiladi. Tesla Model S elektromobilining narxi 79 990 dollardan, Tesla Model 3 esa 38 490 dollardan boshlanadi. Masalan, Nissan Leaf xaridorga atigi 31 620 dollarga tushadi.

**4.Dunyodagi pozitsiyalar**

Kompaniya AQSh va Xitoy bozorlarida faol, ammo qolganlari bilan kurasha olmaydi. 2020-yilda Tesla'ning Yevropadagi sotuvi 30%ga, masalan, rivojlangan Gollandiya va Norvegiyada – mos ravishda 78% va 75%ga kamaydi.

**5.Yo‘qotishlar**

Moliyaviy muvaffaqiyat va Tesla bir xil ma’noga ega emas. Biznes butun tarixi davomida zarar ko‘rdi – va faqat 2020-yilda 721 million dollar foydaga erishdi, xususan, tartibga soluvchi kreditlar sotilishi evaziga. Masalan, 2019-yilda Tesla 862 million dollar zarar ko‘rdi.

**Элон Маск бизнесининг SWОТ таҳлили**

Tesla – бу инновацион компания: у автопилот технологиясини, сунъий интеллектни ишлаб чиқади, электромобиллар учун рекорд ставкаларни ўрнатади ва ўз автомобилларини кўргазма залларида эмас, балки веб-сайт орқали сотади. Аммо, шу билан бирга, корхоналар ҳар йили тадқиқотларга миллионлаб доллар сарфлайдилар ва шу орқали янгилик учун қарзга ботадилар.

Ва Tesla'нинг мавқеи ҳар қачонгидан ҳам кучлироқ бўлса-да, компания ўзининг заиф томонлари ва ташқи таҳдидларини эътиборсиз қолдиролмайди.

SWОТ таҳлилидан фойдаланиб, биз Tesla'нинг бизнесини молекулаларга ажратамиз ва Элон Маск нимадан қўрқиши ва ўзини қаерда мустаҳкамлаши кераклигини билиб оламиз.

**Кучли томонлар – Tesla'нинг кучли томонлари нимада**

**1.Бренднинг номи**

Tesla ўз соҳасида электр кашшофлари. Агар сиз йўловчидан қандай электромобилни билишини сўрасангиз, эҳтимол "Tesla" деб жавоб беради. Компаниянинг шунчалик кучли бренди борки, унинг рақобатчилардан устун бўлиши учун унинг номи кифоя.

**2.Инновационлик**

Tesla автомобиллари юқори технологияли. Тарихдаги энг тез ишлаб чиқариладиган машина – Tesla S Plaid электромобиллар учун битта заряд билан 837 км масофани босиб ўтиб, 2,1 сониядан камроқ вақт ичида 100 км тезликка эриша олади.

Ва агар рақобатчилар ҳали ҳам бу кўрсаткичларга эришишга ҳаракат қилсалар, сунъий интеллект ва Tesla'нинг автопилоти эришиб бўлмайдиган чўққиси, яъни компаниянинг асосий трамп картаси бўлиб қолади.

**3.Бизнес модели**

Бошқа автомобиль ишлаб чиқарувчилардан фарқли ўлароқ, Tesla автосалонларнинг кўпини ёпди, қолганлари кўргазма заллари сифатида қайта форматланди.

Сиз машинани расмий веб-сайт орқали сотиб олишингиз мумкин, бу ерда харидорлар унинг конфигурациясини ўзи танлайдилар. Бу бизнес-модель Tesla'нинг харажатларини камайтиришга имкон берди.

Бундан ташқари, компания мижозларга жуда эътибор қаратади. Уларнинг ёндашуви мижоз учун қўшимча қиймат яратишдир. 

Масалан, улар дастурий таъминотни янгилаш орқали сотилган машиналарини доимий равишда такомиллаштириб боришади – ва улар буни бепул қилишади.

Бундан ташқари, Tesla'нинг мобил техниклари бор, агар у машинада муаммога дуч келса, мижознинг манзилига ташриф буюради. 

Модель С эгалари тармоқ орқали маълумотларни алмашишлари мумкин – ва техниклар муаммоларни ҳатто масофадан туриб ҳам бартараф этишлари мумкин.

**4.Акцияларнинг юқори нархи**

Tesla дунёдаги иккита йирик бозорда – Хитой ва Америкада етакчи ўринни эгаллайди. Масалан, 10 йил олдин компаниянинг акциялари 5 долларга тенг бўлиб, аста-секин қимматлашиб борарди. 2020 йилда кескин ўсиш кузатилди - харажатлар 740% га ошди ва энг юқори чўққисида 883 долларга етди. 2021 йил июнь ойидан акциялар барқарор ва уларнинг нархи 688 долларни ташкил қилади.

Аммо бу ҳали Tesla'нинг рақобатчиларидан анча кўп. Таққослаш учун,Volkswagen акциялари бир вақтнинг ўзида 256 доллар туради.

**5.Қонуний кредитларни сотиш**

Tesla рақобатчиларидан пул ишлашни ўрганди. 2020 йилда компания биринчи марта 721 миллион доллар соф фойда кўрди ва бунга Tesla компаниясидан норматив кредитлар сотиб олган оддий автомобиль ишлаб чиқарувчилари ёрдам беришди.

Норматив ёки Америка Қўшма Штатларида айтилганидек, ZEV кредитлари автомобиль ишлаб чиқарувчилари чиқиндилари ноль бўлган транспорт воситаларини сотиш учун оладиган баллардир.

"Яшил" қонунчиликни бузганлик учун жаримага тортилмаслик учун АҚШнинг баъзи штатларида бензинли автомобиль ишлаб чиқарувчилари электромобиллар яратувчилардан керакли миқдордаги балларни сотиб олишлари мумкин.

**6.Иш берувчининг бренди**

Universum маълумотларига кўра, 2020 йилда Tesla Америка муҳандислиги битирувчилари кирмоқчи бўлган компаниялар рўйхатида биринчи ўринни эгаллаган. Идеал иш муҳити Tesla'га энг яхши истеъдодларни жалб қилишга ёрдам беради.

Сизнинг раҳбарингиз Элон Маск бўлса, бу ажабланарли эмас.

**Камчиликлари. Қаерда компания ютқазади**

**1.Ишлаб чиқариш жараёнлари**

Tesla ва унинг раҳбарининг юқори баҳоланган амбициялари – бу ортиқча, лекин уларни ҳақиқатга айлантириш ҳар доим ҳам мумкин эмас.

2019 йилда Элон Tesla Network хизматини 2020 йил охиригача ишга туширишга ваъда берди – автопилотли 1 миллион роботли таксилар. Ҳозирча бундай машиналар чиқарилмаган ва лойиҳанинг янги бошланиш саналари номаълум. Ишлаб чиқаришдаги қийинчиликлар олдин ҳам бўлган, Tesla Модель Х'нинг чиқарилиши икки йилга кечиктирилган.

**2.Харидорларнинг муносабати**

Истеъмолчилар ҳали ҳам электромобилларни оддий автомобиллар деб билишмайди – кўпчилик ички ёниш двигателларини афзал кўришади. Бозорни барқарор транспорт мавзусида қўшимча равишда "ўқитиш" керак. Масалан, тадқиқотга кўра, 2019- йилда сўровда қатнашган америкаликларнинг 42 фоизи ҳали ҳам электромобиллар бензин билан ёнилғи қуйишган деб ўйлашган.

**3.Моделларга ҳар хил талаб**

Tesla автомобиллари бир хил даражада талабга эга эмас. 3 ва Y моделлари машҳур бўлса-да, масалан, S ва Х камроқ сотиб оладилар.

Иккинчиси рақобатчиларнинг машиналарига ва Tesla'нинг бошқа моделларига қараганда анча қиммат, бу уларга бўлган талабга жиддий таъсир қилади. Tesla Модель S электромобилининг нархи 79 990 доллардан, Tesla Модель 3 эса 38 490 доллардан бошланади.

Масалан, Nissan Leaf харидорга атиги 31 620 долларга тушади.

**4.Дунёдаги позициялар**

Компания АҚШ ва Хитой бозорларида фаол, аммо қолганлари билан кураша олмайди. 2020 йилда Tesla'нинг Европадаги сотуви 30%га, масалан, ривожланган Голландия ва Норвегияда – мос равишда 78% ва 75%га камайди.

**5.Йўқотишлар**

Молиявий муваффақият ва Tesla бир хил маънога эга эмас. Бизнес бутун тарихи давомида зарар кўрди – ва фақат 2020 йилда 721 миллион доллар фойдага эришди, хусусан, тартибга солувчи кредитлар сотилиши эвазига. Масалан, 2019 йилда Tesla 862 миллион доллар зарар кўрди.



Elon Mask biznesining SWOT tahlili
Tesla – bu innovatsion kompaniya: u avtopilot texnologiyasini, sun’iy intellektni ishlab chiqadi, elektromobillar uchun rekord stavkalarni o‘rnatadi va o‘z avtomobillarini ko‘rgazma zallarida emas, balki veb-sayt orqali sotadi. Ammo, shu bilan birga, korxonalar har yili tadqiqotlarga millionlab dollar sarflaydilar va shu orqali yangilik uchun qarzga botadilar.


Элон Маск бизнесининг SWОТ таҳлили
Tesla – бу инновацион компания: у автопилот технологиясини, сунъий интеллектни ишлаб чиқади, электромобиллар учун рекорд ставкаларни ўрнатади ва ўз автомобилларини кўргазма залларида эмас, балки веб-сайт орқали сотади. Аммо, шу билан бирга, корхоналар ҳар йили тадқиқотларга миллионлаб доллар сарфлайдилар ва шу орқали янгилик учун қарзга ботадилар.


Eng mashhur

Siz internetda qaysi yo`nalish bo`yicha onlayn kurslarda tahsil olishni xohlagan bo`lardingiz?