Har qanday mahsulotni ishlab chiqarish tadbirkorlik faoliyatining eng qiyin sohasidir.  Ammo shuni ta’kidlash kerakki, agar siz to’g’ri tanlovni amalga oshira olsangiz, eng daromadli va istiqbolli biznes turiga ega bo’lishingiz turgan gap.  Ko’plab ishbilarmon tadbirkorlarni minimal investitsiyalar bilan qanday ishlab chiqarishni ochish mumkinligi qiziqtiradi?  Ushbu maqolada biz yuqoridagi savolga bir nechta javob olishingiz mumkin.

**1.Qog’ozdan tayyorlangan sumkalar.** Minimal sarmoya bilan qanday qilib ishlab chiqarish korxonasini ochish haqida o’ylayapsizmi?  O’z biznesingizni tashkil qilish va bu yo’lda g’alaba qozonish variantlaridan biri qog’oz sumkalar va xaltalar ishlab chiqarishdir.  Bunday korxonani istalgan joyda ochish mumkin, chunki u xom ashyo manbalariga bog’liq emas.  Qog’ozli qadoqlash ko’plab sohalarda talabga ega, shuning uchun siz mijozlar kanallarini topishda hech qanday muammoga duch kelmaysiz.  Bunday mahsulotlarni ishlab chiqarish uchun uskunalar arzon.  U juda ko’p joy egallamaydi, shuning uchun siz bunday uskunani oddiy garajda ham o’rnatishingiz mumkin.  Qo’shimcha daromad olish uchun siz paketlarga turli xil reklama tasvirlari yoki logotiplarini qo’yishingiz mumkin.  Bu sizga korxonaning rentabelligini sezilarli darajada oshirish va mahsulotingizga ko’proq mijozlarni jalb qilish imkonini beradi.

**2.Buyurtma asosida tayyorlanadigan mebel.** Minimal sarmoyalar bilan eng foydali ishlab chiqarish - buyurtma orqali shkaf mebellarini ishlab chiqarish.  Bu sizning biznesingizni tom ma’noda noldan boshlash imkonini beruvchi eng maqbul usullardan biridir.  Boshida pulni tejash uchun siz eskirgan mashinalarni arzon narxda sotib olishingiz yoki ularni ijaraga olishingiz mumkin.  Mijozlar oldindan to’lovni amalga oshirganligi sababli, tadbirkorlar odatda olingan mablag’lardan materiallar va aksessuarlar sotib olish uchun foydalanadilar.  Bunday ishlab chiqarishning rentabelligi 30-35% ni tashkil qiladi.

**3.Bezk uchun beton ishlab chiqarish.** Minimal sarmoya bilan o’z ishlab chiqarishingizni ochmoqchimisiz? U holda dekorativ betonlarga e’tibor qarating.  Bu biznesning eng maqbul variantlaridan biri, shu bilan birga u juda yuqori daromad keltiradi.  Ushbu qurilish materialiga bo’lgan talab hech qanday iqtisodiy sharoitda pasaymaydi, shuning uchun sizning biznesingiz gullab-yashnaydi.  Dekorativ beton ishlab chiqarish uchun xom ashyo odatda qum, sement va granit kabi arzon materiallar hisoblanadi.  Ular to’g’ridan-to’g’ri zavodga jo’natiladi.  Bundan tashqari, siz rang beruvchi pigment va plastifikator sotib olishingiz kerak.  Ishlab chiqarish uskunalarini bo’lib-bo’lib sotib olish yoki ijaraga olish mumkin.

**4.Aralashtirilgan ozuqa.**  Tadbirkorlik faoliyati bilan shug’ullanmoqchi bo’lgan qishloq aholisi tadbirkorlik faoliyati sifatida yem ishlab chiqarishni yo’lga qo’yishi mumkin.  Bunday mahsulotlar har xil turdagi donlar, o’tlar va vitamin qo’shimchalari aralashmasidir.  Omuxta yem fermer xo’jaliklari va jismoniy shaxslar tomonidan ko’p miqdorda sotib olinadi.  Tayyor mahsulotni ishonchli sotishni ta’minlash uchun xaridorlar bilan muntazam yetkazib berish bo’yicha shartnomalar tuzish kerak.  Kichik ozuqa ishlab chiqarish liniyasi taxminan 20-25 mlnni tashkil qiladi.  Agar siz foydalanilgan uskunani sotib olsangiz, u holda narx yanada arzonroq bo’ladi.  Dastlabki investitsiyalar bir yil ichida to’lanadi.  Mutaxassislar bunday biznesning rentabelligini 20% deb hisoblashadi.

**5.Yog’ochdan yasalgan o’yinchoqlar.**  Zamonaviy odamlar ekologik toza, tabiiy materiallardan tayyorlangan mahsulotlarni afzal ko’rishadi.  Bu, ayniqsa, bolalar uchun mo’ljallangan mahsulotlar uchun to’g’ri keladi.  Shunday ekan, o’z qo’llari bilan yog’och o’yinchoqlar ishlab chiqarish juda istiqbolli va foydali biznes yo’nalishi hisoblanadi.  Mamlakatimizdagi o’yinchoq bozorining aksariyati Xitoydan ishlab chiqaruvchilarga tegishli.

Ular past sifatli iste’mol tovarlarini taklif qilishadi, shuning uchun iste’molchilar bunday tovarlarni sotib olishdan bosh tortadilar va mahalliy ishlab chiqaruvchilarning mahsulotlarini afzal ko’rishadi.  Ular bolalarga hech qanday zarar keltirmaydigan tabiiy materiallardan tayyorlangan yuqori sifatli o’yinchoqlarni olish uchun pul to’lashga tayyor.  

**6.Tikuvchilik.** So’nggi yillarda ko’plab ishbilarmonlar kiyim-kechak sohasida yaxshi pul topishadi.  Ulardan ba’zilari kichik ustaxonadan ish boshlagan va bu sohada katta muvaffaqiyatlarga erishgan.  Xo’sh, tikuv ishlab chiqarishni noldan qanday boshlash kerak?  Odatda bunday ishni bu sohada tajriba va ma’lum ko’nikmaga ega bo’lgan odamlar amalga oshiradilar.  Bu kiyim dizaynerlari, texnologlar yoki moda dizaynerlari bo’lishi mumkin.  Boshlash uchun bir nechta ishlatilgan tikuv mashinalarini sotib olish, kichik xonani ijaraga olish va malakali tikuvchilarni yollash kifoya.  Tayyor mahsulotlar kiyim-kechak do’konlari va vositachilarga ommaviy ravishda sotiladi.  Agar siz oz byudjetga ega bo'lsangiz, kichik kiyim ta’mirlash ustaxonasidan boshlashingiz mumkin.  Vaqt o’tishi bilan u zamonaviy liboslar tikuvchi yirik korxonaga aylanadi.

**7.Ziravorlar.**  Ziravorlar ishlab chiqarish oddiy va juda foydali biznesdir.  Bunday korxonani ochish uchun kamida 9-10 mlnga ega bo’lish kifoya.  Texnologiyaga qat’iy rioya qilgan holda, yuqori sifatli mahsulotlar, dastlabki sarmoya atigi 2-3 oy ichida to’lanadi.  Agar siz minimal investitsiyalar bilan ishlab chiqarishni boshlamoqchi bo’lsangiz, ziravorlar eng yaxshi variantdir.  Kengaytirilgan assortiment va yuqori sifat sizga o’z mijozlaringizni topish va raqobatchilarni mag’lub etish imkonini beradi.  Agar siz barcha ishlarni tartibli rejalashtirsangiz, bunday biznesning rentabelligi 50-70% ga yetishi mumkin.

**8.Suv.**  Minimal investitsiyalar bilan yangi boshlanuvchilar uchun eng arzon mini biznes ichimlik suvi ishlab chiqarishdir.  Ushbu tabiiy resursga talab doimiy ravishda oshib bormoqda.  Har yili 15-16% ga oshadi.  Suv ishlab chiqarish biznesi yuqori daromad keltiradi.  Ba’zi hollarda u 700% ga yetadi.  Ofislar va kvartiralarga suv yetkazib berish bilan shug’ullanish eng foydali hisoblanadi.  Bunday biznes katta investitsiyalarni talab qilmaydi va shu bilan birga munosib daromad keltiradi.  Ular suvni maxsus idishlarda yetkazib berishadi.  Ularning soni buyurtma hajmiga bog’liq.  Biznes rivojlana boshlaganda, siz bunday idishlarni kichik ishlab chiqarishini yo’lga qo’yishingiz mumkin.  Buning yordamida siz qo’shimcha daromad olishingiz mumkin.  Ushbu faoliyat sohasidagi raqobat juda jiddiy, ammo shunga qaramay, bu biznes hali ham juda istiqbolli hisoblanadi.  Asosiysi, barcha bosqichlarni sinchkovlik bilan o’ylab ko’rish, bozorni, raqobatchilar mahsulotlarining narxini va sifatini tahlil qilish.  Shundagina siz o’z biznes g’oyangizni amalga oshirishni boshlashingiz mumkin.

Manba: https://t.me/vseobiznes


Ҳар қандай маҳсулотни ишлаб чиқариш тадбиркорлик фаолиятининг энг қийин соҳасидир.  Аммо шуни таъкидлаш керакки, агар сиз тўғри танловни амалга ошира олсангиз, энг даромадли ва истиқболли бизнес турига эга бўлишингиз турган гап.  Кўплаб ишбилармон тадбиркорларни минимал инвестициялар билан қандай ишлаб чиқаришни очиш мумкинлиги қизиқтиради?  Ушбу мақолада биз юқоридаги саволга бир нечта жавоб олишингиз мумкин.
 
**1.Қоғоздан тайёрланган сумкалар.** Минимал сармоя билан қандай қилиб ишлаб чиқариш корхонасини очиш ҳақида ўйлаяпсизми?  Ўз бизнесингизни ташкил қилиш ва бу йўлда ғалаба қозониш вариантларидан бири қоғоз сумкалар ва халталар ишлаб чиқаришдир.  Бундай корхонани исталган жойда очиш мумкин, чунки у хом ашё манбаларига боғлиқ эмас.  Қоғозли қадоқлаш кўплаб соҳаларда талабга эга, шунинг учун сиз мижозлар каналларини топишда ҳеч қандай муаммога дуч келмайсиз.  Бундай маҳсулотларни ишлаб чиқариш учун ускуналар арзон.  У жуда кўп жой эгалламайди, шунинг учун сиз бундай ускунани оддий гаражда ҳам ўрнатишингиз мумкин.  Қўшимча даромад олиш учун сиз пакетларга турли хил реклама тасвирлари ёки логотипларини қўйишингиз мумкин.  Бу сизга корхонанинг рентабеллигини сезиларли даражада ошириш ва маҳсулотингизга кўпроқ мижозларни жалб қилиш имконини беради.

**2.Буюртма асосида тайёрланадиган мебель.** Минимал сармоялар билан энг фойдали ишлаб чиқариш - буюртма орқали шкаф мебелларини ишлаб чиқариш.  Бу сизнинг бизнесингизни том маънода нолдан бошлаш имконини берувчи энг мақбул усуллардан биридир.  Бошида пулни тежаш учун сиз эскирган машиналарни арзон нархда сотиб олишингиз ёки уларни ижарага олишингиз мумкин.  Мижозлар олдиндан тўловни амалга оширганлиги сабабли, тадбиркорлар одатда олинган маблағлардан материаллар ва аксессуарлар сотиб олиш учун фойдаланадилар.  Бундай ишлаб чиқаришнинг рентабеллиги 30-35% ни ташкил қилади.
 
**3.Безaк учун бетон ишлаб чиқариш.** Минимал сармоя билан ўз ишлаб чиқаришингизни очмоқчимисиз? У ҳолда декоратив бетонларга эътибор қаратинг.  Бу бизнеснинг энг мақбул вариантларидан бири, шу билан бирга у жуда юқори даромад келтиради.  Ушбу қурилиш материалига бўлган талаб ҳеч қандай иқтисодий шароитда пасаймайди, шунинг учун сизнинг бизнесингиз гуллаб-яшнайди.  Декоратив бетон ишлаб чиқариш учун хом ашё одатда қум, цемент ва гранит каби арзон материаллар ҳисобланади.  Улар тўғридан-тўғри заводга жўнатилади.  Бундан ташқари, сиз ранг берувчи пигмент ва пластификатор сотиб олишингиз керак.  Ишлаб чиқариш ускуналарини бўлиб-бўлиб сотиб олиш ёки ижарага олиш мумкин.

**4.Аралаштирилган озуқа.**  Тадбиркорлик фаолияти билан шуғулланмоқчи бўлган қишлоқ аҳолиси тадбиркорлик фаолияти сифатида ем ишлаб чиқаришни йўлга қўйиши мумкин.  Бундай маҳсулотлар ҳар хил турдаги донлар, ўтлар ва витамин қўшимчалари аралашмасидир.  Омухта ем фермер хўжаликлари ва жисмоний шахслар томонидан кўп миқдорда сотиб олинади.  Тайёр маҳсулотни ишончли сотишни таъминлаш учун харидорлар билан мунтазам етказиб бериш бўйича шартномалар тузиш керак.  Кичик озуқа ишлаб чиқариш линияси тахминан 20-25 млнни ташкил қилади.  Агар сиз фойдаланилган ускунани сотиб олсангиз, у ҳолда нарх янада арзонроқ бўлади.  Дастлабки инвестициялар бир йил ичида тўланади.  Мутахассислар бундай бизнеснинг рентабеллигини 20% деб ҳисоблашади.
 
**5.Ёғочдан ясалган ўйинчоқлар.**  Замонавий одамлар экологик тоза, табиий материаллардан тайёрланган маҳсулотларни афзал кўришади.  Бу, айниқса, болалар учун мўлжалланган маҳсулотлар учун тўғри келади.  Шундай экан, ўз қўллари билан ёғоч ўйинчоқлар ишлаб чиқариш жуда истиқболли ва фойдали бизнес йўналиши ҳисобланади.  Мамлакатимиздаги ўйинчоқ бозорининг аксарияти Хитойдан ишлаб чиқарувчиларга тегишли.

Улар паст сифатли истеъмол товарларини таклиф қилишади, шунинг учун истеъмолчилар бундай товарларни сотиб олишдан бош тортадилар ва маҳаллий ишлаб чиқарувчиларнинг маҳсулотларини афзал кўришади.  Улар болаларга ҳеч қандай зарар келтирмайдиган табиий материаллардан тайёрланган юқори сифатли ўйинчоқларни олиш учун пул тўлашга тайёр. 
 
**6.Тикувчилик.** Сўнгги йилларда кўплаб ишбилармонлар кийим-кечак соҳасида яхши пул топишади.  Улардан баъзилари кичик устахонадан иш бошлаган ва бу соҳада катта муваффақиятларга эришган.  Хўш, тикув ишлаб чиқаришни нолдан қандай бошлаш керак?  Одатда бундай ишни бу соҳада тажриба ва маълум кўникмага эга бўлган одамлар амалга оширадилар.  Бу кийим дизайнерлари, технологлар ёки мода дизайнерлари бўлиши мумкин.  Бошлаш учун бир нечта ишлатилган тикув машиналарини сотиб олиш, кичик хонани ижарага олиш ва малакали тикувчиларни ёллаш кифоя.  Тайёр маҳсулотлар кийим-кечак дўконлари ва воситачиларга оммавий равишда сотилади.  Агар сиз оз бюджетга эга бўлсангиз, кичик кийим таъмирлаш устахонасидан бошлашингиз мумкин.  Вақт ўтиши билан у замонавий либослар тикувчи йирик корхонага айланади.
 
**7.Зираворлар.**  Зираворлар ишлаб чиқариш оддий ва жуда фойдали бизнесдир.  Бундай корхонани очиш учун камида 9-10 млнга эга бўлиш кифоя.  Технологияга қатъий риоя қилган ҳолда, юқори сифатли маҳсулотлар, дастлабки сармоя атиги 2-3 ой ичида тўланади.  Агар сиз минимал инвестициялар билан ишлаб чиқаришни бошламоқчи бўлсангиз, зираворлар энг яхши вариантдир.  Кенгайтирилган ассортимент ва юқори сифат сизга ўз мижозларингизни топиш ва рақобатчиларни мағлуб этиш имконини беради.  Агар сиз барча ишларни тартибли режалаштирсангиз, бундай бизнеснинг рентабеллиги 50-70% га етиши мумкин.
 
**8.Сув.**  Минимал инвестициялар билан янги бошловчилар учун энг арзон мини бизнес ичимлик суви ишлаб чиқаришдир.  Ушбу табиий ресурсга талаб доимий равишда ошиб бормоқда.  Ҳар йили 15-16% га ошади.  Сув ишлаб чиқариш бизнеси юқори даромад келтиради.  Баъзи ҳолларда у 700% га етади.  Офислар ва квартираларга сув етказиб бериш билан шуғулланиш энг фойдали ҳисобланади.  Бундай бизнес катта инвестицияларни талаб қилмайди ва шу билан бирга муносиб даромад келтиради.  Улар сувни махсус идишларда етказиб беришади.  Уларнинг сони буюртма ҳажмига боғлиқ.  Бизнес ривожлана бошлаганда, сиз бундай идишларни кичик ишлаб чиқаришини йўлга қўйишингиз мумкин.  Бунинг ёрдамида сиз қўшимча даромад олишингиз мумкин.  Ушбу фаолият соҳасидаги рақобат жуда жиддий, аммо шунга қарамай, бу бизнес ҳали ҳам жуда истиқболли ҳисобланади.  асосийси, барча босқичларни синчковлик билан ўйлаб кўриш, бозорни, рақобатчилар маҳсулотларининг нархини ва сифатини таҳлил қилиш.  Шундагина сиз ўз бизнес ғоянгизни амалга оширишни бошлашингиз мумкин.

Манба: https://t.me/vseobiznes




Har qanday mahsulotni ishlab chiqarish tadbirkorlik faoliyatining eng qiyin sohasidir.  

Ҳар қандай маҳсулотни ишлаб чиқариш тадбиркорлик фаолиятининг энг қийин соҳасидир.  

large_g'oya sayt.jpg

medium_g'oya sayt.jpg

small_g'oya sayt.jpg

thumbnail_g'oya sayt.jpg

g'oya sayt.jpg

Mablag'ingiz yo'qmi? Bu bahona emas: minimal sarmoya bilan biznes boshlash

Маблағингиз йўқми? Бу баҳона эмас: минимал сармоя билан бизнес бошлаш

Biznes G'oya

Бизнес Ғоя

Maqolalar

Мақолалар

Texnologiya

Технология

Shaxsiy rivojlanish

Шахсий ривожланиш

Bolgarka toshini ishlab chiqarishni yo'lga qo'ymoqchi bo'lganlar uchun maxsus qo'lanma

Qurilish ishlarida "bolgarka" nomli aylana kesgichdan foydalaniladi. U asosan metallni kesish uchun ishlatiladi. Masalan, metall burchak yoki suv quvurini arra bilan kesish uchun siz ko'p harakat qilishingiz kerak va agar siz maydalagichga kesish diskini o'rnatsangiz, ish bir necha soniya ichida amalga oshiriladi.

**Bolgarka qaysi ishlarda kerak bo'ladi?**

Ushbu elektr qurilma quyidagi turdagi ishlarni bajaradi: turli qattiq materiallarni (metall, tosh, yog'och) kesish, turli xil narsalarni maydalash, materialni bo'yoq, yelim va zangdan tozalash.

Ushbu maqsadlar uchun disklar deb ataladigan maxsus nozullar qo'llaniladi. Eng mashhurlari kesish uchun mo'ljallangan disklardir. Ular maydalagichga o'rnatiladi va har qanday materiallarni kesadi, qolipga soladi yoki kesib tashlaydi.

Bolgarka toshlarini ishlab chiqarish biznesi juda daromadli hisoblanadi. To'g'ri tashkil etish va yaxshi reklama bilan barcha sarmoyalar bir necha oy ichida qoplanishi mumkin.

**Boshlang'ich xarajatlar:**

Joy ijarasi - 250$

Biznesni ro'yxatdan o'tkazish - 30$

Uskunalarni sotib olish + yetkazib berish – 13500$

Xom ashyo sotib olish - 1000$

Reklama - 300$

Jami: 15080$ boshlang'ich sarmoya kerak.

**Oylik xarajatlar:**

Joy ijarasi - 250$

Kommunal to'lovlar + soliqlar - 300$

Xom ashyo sotib olish - 1000$

Ishchilarga maosh - 1000$

Reklama - 200$

Jami: 2750$ oylik xarajatlar mavjud.

Болгарка тошини ишлаб чиқаришни йўлга қўймоқчи бўлганлар учун махсус қўланма

Қурилиш ишларида «болгарка» номли айлана кесгичдан фойдаланилади. У асосан металлни кесиш учун ишлатилади. Масалан, металл бурчак ёки сув қувурини арра билан кесиш учун сиз кўп ҳаракат қилишингиз керак ва агар сиз майдалагичга кесиш дискини ўрнатсангиз, иш бир неча сония ичида амалга оширилади.

**Болгарка қайси ишларда керак бўлади?**

Ушбу электр қурилма қуйидаги турдаги ишларни бажаради: турли қаттиқ материалларни (металл, тош, ёғоч) кесиш, турли хил нарсаларни майдалаш, материални бўёқ, елим ва зангдан тозалаш.

Ушбу мақсадлар учун дисклар деб аталадиган махсус нозуллар қўлланилади. Энг машҳурлари кесиш учун мўлжалланган дисклардир. Улар майдалагичга ўрнатилади ва ҳар қандай материалларни кесади, қолипга солади ёки кесиб ташлайди.

Болгарка тошларини ишлаб чиқариш бизнеси жуда даромадли ҳисобланади. Тўғри ташкил этиш ва яхши реклама билан барча сармоялар бир неча ой ичида қопланиши мумкин.

**Бошланғич харажатлар:**

Жой ижараси - 250$

Бизнесни рўйхатдан ўтказиш - 30$

Ускуналарни сотиб олиш + етказиб бериш – 13500$

Хом ашё сотиб олиш - 1000$

Реклама - 300$

Жами: 15080$ бошланғич сармоя керак.

**Ойлик харажатлар:**

Жой ижараси - 250$

Коммунал тўловлар + солиқлар - 300$

Хом ашё сотиб олиш - 1000$

Ишчиларга маош - 1000$

Реклама - 200$

Жами: 2750$ ойлик харажатлар мавжуд.

Bolgarka toshini ishlab chiqarishni yo'lga qo'ymoqchi bo'lganlar uchun maxsus qo'lanma

Болгарка тошини ишлаб чиқаришни йўлга қўймоқчи бўлганлар учун махсус қўланма

Bolgarka toshini ishlab chiqarish uchun tayyor biznes reja

Болгарка тошини ишлаб чиқариш учун тайёр бизнес режа

Biznes Rivoj tadbirkorlik, ishlab chiqarish, shaxsiy rivojlanish, marketing va reklama sohalari bo’yicha bilimingizni oshirish va rivojlanish uchun eng sifatli bilim manbaasidir

Бизнес Ривож тадбиркорлик, ишлаб чиқариш, шахсий ривожланиш, маркетинг ва реклама соҳалари бўйича билимингизни ошириш ва ривожланиш учун энг сифатли билим манбаасидир

“O’lchab bo’lmaydigan narsani boshqarib ham bo’lmaydi”

“Ўлчаб бўлмайдиган нарсани бошқариб ҳам бўлмайди”

“EMAAR Properties PJSC” Dubayda joylashgan global mulk va rivojlanish kompaniyasi bo’lib, u ko’chmas mulk ob’yektlarini rivojlantirish bilan shug’ullanadi. Bunday turdagi ko’chmas mulklarga mehmonxonalar, dam olish maskanlari, tijorat lizingi, sanoat va investitsiyalar kiradi. Kompaniya o’z biznesini quyidagi segmentlar orqali amalga oshiradi: “Property Development BAA”, “Property Development International”, “Malls & Retail va Hotels Resorts & Hospitality”. “EMAAR Properties” kompaniyasi 1997 yil 23 iyunda tashkil etilgan va bosh qarorgohi Birlashgan Arab Amirliklarining Dubay shahrida joylashgan.

“EMAAR Properties PJSC” 1997 yilda tashkil etilgan. 2000 yilda kompaniya Dubay moliya bozorida ro’yxatga olingan. Bugungi kunda EMAAR Properties kompaniyasida 60 ta faol kompaniyalar mavjud.

Yaratilganidan beri EMAAR o’zining ajoyib salohiyatini “Downtown Dubai” - 1998 yilda ishga tushirilgan yangi maqsadli loyihami rivojlantirish orqali ko’rsatdi. Dubay markazida shaharning eng yirik diqqatga sazovor joylari, jumladan, rekord darajadagi 828 metrli Burj Xalifa, dunyodagi ikkinchi yirik savdo markazi Dubai Mall, BAAdagi eng katta musiqali favvora Dubay favvorasi, shuningdek, bog’lar, bulvarlar, sun’iy ko’llar joylashgan.

EMAAR Properties shuningdek, Burj Khalifa Business Hub, The Lofts, The Emirates Hills, The Residences, The Greens, The Meadows, The Views, The Springs va boshqa koʻplab ishlanmalar kabi hashamatli turar-joylar va yuqori darajadagi ofis majmualarini rivojlantirishga masʼul edi. EMAAR loyihalarining asosiy konsepsiyasi 5 yulduzli mehmonxona darajasidagi qulaylik va nafislikni yaratishdir.

**Nima uchun odamlar aynan EMAARni tanlashadi?**

Birinchidan xavfsizlik: EMAAR Properties bozorda o’zining barqaror pozitsiyasiga ega. Brand Finance ma’lumotlariga ko’ra, EMAAR 2019 yil uchun eng yaxshi ko’chmas mulk korxonalari ro’yxatida 14-o’rinni egalladi. Brendning hozirgi qiymati 2,7 milliard dollarga baholanmoqda;

Ikkinchidan ishonchlilik: EMAAR - ishonchli kompaniya. Xalqaro tahlil kompaniyasi ma’lumotlariga ko’ra, 2019-yil uchun BAAdagi eng yaxshi va ishonchli brendlar ro’yxatida YouGov EMAAR va Emirates Airlines birinchi o’rinni egalladi;

**Uchinchidan g’oyadan tortib to topshirishgacha yuqori sifat;**

To’rtinchidan yangiliklar: EMAAR erishilgan yutuqda to’xtab qolmaydi va yangi loyihalarni ishga tushirish uchun ulkan sarmoyalarni jalb qiladi.

**EMAAR xayriya**

EMAAR jamg’armasining faoliyati ijtimoiy himoyaga muhtoj qatlamlarga yordam berishga qaratilgan. Jamg’arma rivojlanayotgan mamlakatlar bolalariga boshlang’ich ta’lim olishda yordam beradigan “Dubai Cares” notijorat tashkilotini qo’llab-quvvatlaydi. EMAAR o’rtahol fuqarolar uchun adolatli munosabat va teng huquqlarni qo’llab-quvvatlash uchun “Kelajak uchun orzu’ Afrika jamg’armasi bilan yaqin hamkorlik qiladi. Kompaniya Birlashgan Millatlar Tashkilotining ochlikka qarshi gumanitar dasturida ishtirok etadi.

**2006 yil - hozirgi kunga qadar**

Dubai Mall rasmiy ravishda 2008 yilda ochilgan va Burj Xalifa 2009 yilda ko’chmas mulk bozoridagi qulashga qaramay, EMAAR, 2012 yilning kuzida Burj Xalifa 80 foizga etganini xabar qildi. 2014 yilga kelib, Emaar ko'chmas mulkka $ 11,4 milliarddan ortiq sarmoyalarni o’tkazgan. 

**Xalqaro loyihalar**

Emaar turli xil sho'ba korxonalari orqali Pokiston, Hindiston, Iordaniya, Misr, Livan, Marokash, AQSh, Saudiya Arabistoni, Suriya va Turkiyada mulkni rivojlantirish va loyihalarini yaratdi. Emaarning mehmondo’stlik va dam olish bo’limi bo’lgan Emaar Hospitality Group, 2015 yilda Nigeriya va Bahraynda mehmonxona va turar joy faoliyatini kengaytirdi.


“EMAAR Properties PJSC” Дубайда жойлашган глобал мулк ва ривожланиш компанияси бўлиб, у кўчмас мулк объектларини ривожлантириш билан шуғулланади. Бундай турдаги кўчмас мулкларга меҳмонхоналар, дам олиш масканлари, тижорат лизинги, саноат ва инвестициялар киради. Компания ўз бизнесини қуйидаги сегментлар орқали амалга оширади: “Property Development BАА”, “Property Development Interbational”, “Malls & Retail ва Hotels Resorts & Hospitality”. “EMAAR Properties” компанияси 1997 йил 23 июнда ташкил этилган ва бош қароргоҳи Бирлашган Араб Амирликларининг Дубай шаҳрида жойлашган.
 
“EMAAR Properties PJSC” 1997 йилда ташкил этилган. 2000 йилда компания Дубай молия бозорида рўйхатга олинган. Бугунги кунда EMAAR Properties компаниясида 60 та фаол компаниялар мавжуд.
 
Яратилганидан бери EMAAR ўзининг ажойиб салоҳиятини “Downtown Dubai” - 1998 йилда ишга туширилган янги мақсадли лойиҳани ривожлантириш орқали кўрсатди. Дубай марказида шаҳарнинг энг йирик диққатга сазовор жойлари, жумладан, рекорд даражадаги 828 метрли Бурж Халифа, дунёдаги иккинчи йирик савдо маркази Дубаи Малл, БААдаги энг катта мусиқали фаввора Дубай фаввораси, шунингдек, боғлар, булварлар, сунъий кўллар жойлашган.

EMAAR Properties шунингдек, Burj Khalifa Business Hub, The Lofts, The Emirates Hills, The Residences, The Greens, The Meadows, The Views, The Springs ва бошқа кўплаб ишланмалар каби ҳашаматли турар-жойлар ва юқори даражадаги офис мажмуаларини ривожлантиришга масъул эди. EMAAR лойиҳаларининг асосий концепцияси 5 юлдузли меҳмонхона даражасидаги қулайлик ва нафисликни яратишдир.
 
**Нима учун одамлар айнан EMAARни танлашади?**
 
Биринчидан хавфсизлик: EMAAR Properties бозорда ўзининг барқарор позициясига эга. Brand Finance маълумотларига кўра, EMAAR 2019 йил учун энг яхши кўчмас мулк корхоналари рўйхатида 14-ўринни эгаллади. Бренднинг ҳозирги қиймати 2,7 миллиард долларга баҳоланмоқда;
 
Иккинчидан ишончлилик: EMAAR - ишончли компания. Халқаро таҳлил компанияси маълумотларига кўра, 2019 йил учун БААдаги энг яхши ва ишончли брендлар рўйхатида YouGov ва EMAAR Emirates Airlines  биринчи ўринни эгаллади;
 
**Учинчидан ғоядан тортиб то топширишгача юқори сифат;**
 
Тўртинчидан янгиликлар: EMAAR эришилган ютуқда тўхтаб қолмайди ва янги лойиҳаларни ишга тушириш учун улкан сармояларни жалб қилади.

**EMAAR хайрия**

EMAAR жамғармасининг фаолияти ижтимоий ҳимояга муҳтож қатламларга ёрдам беришга қаратилган. Жамғарма ривожланаётган мамлакатлар болаларига бошланғич таълим олишда ёрдам берадиган “Dubai Саres” нотижорат ташкилотини қўллаб-қувватлайди. EMAAR ўртаҳол фуқаролар учун адолатли муносабат ва тенг ҳуқуқларни қўллаб-қувватлаш учун “Келажак учун орзуʼ Африка жамғармаси билан яқин ҳамкорлик қилади. Компания Бирлашган Миллатлар Ташкилотининг очликка қарши гуманитар дастурида иштирок этади.

**2006 йил - ҳозирги кунга қадар**

Дубаи Малл расмий равишда 2008 йилда очилган ва Бурж Халифа 2009 йилда кўчмас мулк бозоридаги қулашга қарамай, EMAAR, 2012 йилнинг кузида Бурж Халифа 80 фоизга этганини хабар қилди. 2014 йилга келиб, EMAAR кўчмас мулкка $ 11,4 миллиарддан ортиқ сармояларни ўтказган.
 
**Халқаро лойиҳалар**

EMAAR турли хил шўба корхоналари орқали Покистон, Ҳиндистон, Иордания, Миср, Ливан, Марокаш, АҚШ, Саудия Арабистони, Сурия ва Туркияда мулкни ривожлантириш ва лойиҳаларини яратди. EMAARнинг меҳмондўстлик ва дам олиш бўлими бўлган EMAAR Hospitality Group, 2015 йилда Нигерия ва Баҳрайнда меҳмонхона ва турар жой фаолиятини кенгайтирди.


“EMAAR Properties PJSC” Dubayda joylashgan global mulk va rivojlanish kompaniyasi bo’lib, u ko’chmas mulk ob’yektlarini rivojlantirish bilan shug’ullanadi.

“EMAAR Properties PJSC” Дубайда жойлашган глобал мулк ва ривожланиш компанияси бўлиб, у кўчмас мулк объектларини ривожлантириш билан шуғулланади. 

large_maqola.jpg

medium_maqola.jpg

small_maqola.jpg

thumbnail_maqola.jpg

maqola.jpg

Dunyodagi eng qimmat va noyob koʻchmas mulk quruvchisi - "EMAAR Properties" kompaniyasi tarixi

Дунёдаги энг қиммат ва ноёб кўчмас мулк қурувчиси - "EMAAR Properties" компанияси тарихи

Marketing

Маркетинг

Tadbirlar

Тадбирлар

O‘zbekistonda shanba kuni 5 ballik magnit bo‘roni bo‘lishi kutilmoqda. Mutaxassislarning fikricha, bu vaqtda arterial gipertoniya va bronxial astmasi borlar aziyat chekadi, ko‘pchilikda orqa bosh miyada og‘riq turadi, shu bois kamroq harakat qilish tavsiya etiladi.

1 oktabr kuni O‘zbekistonda 5 ballik magnit bo‘ronlari kuzatilishi prognoz qilinmoqda. Bu haqda meteorolik prognozlarni e’lon qiluvchi “Meteonova” nashri ma’lum qildi.

Magnit bo‘roni davrda ko‘pchilikda bosh qismining orqa tomonida biroz og‘rish kuzatiladi. Bu paytda shu kabi insonlarga kamroq harakat qilish hamda uyda ko‘proq o‘tirish tavsiya etiladi.

Shuningdek, bu vaqt oralig‘ida yuqoridagi holatni o‘zida sezayotgan kishilarga chekish, alkogol mahsulotlari va kofe ichish hamda jismoniy zo‘riqish tavsiya etilmaydi.

SSV bosh nevrologi, tibbiyot fanlari doktori, professor Yoqutxon Majidovaning ta’kidlashicha, magnit bo‘roni inson salomatligiga salbiy ta’sir ko‘rsatadi, bundan ayniqsa, arterial gipertoniya xastaligiga chalingan bemorlar ko‘proq aziyat chekadi.

“Magnit bo‘roni bronxial astma bilan og‘rigan odamlar salomatligida ham muammolarni keltirib chiqarishi kuzatilgan. Shunday ekan, bunday vaziyatda, avvalo, ovqatlanish ratsioniga alohida e’tibor qaratish lozim. Ko‘proq ho‘l mevalar, qolaversa, mayiz va turshak kabi kaliyga boy mahsulotlar, tarkibida C vitamini ko‘p bo‘lgan banan va boshqa sitrus ne’matlardan iste’mol qilish zarur”, — dedi u.

Uning ta’kidlashicha, surunkali kasalliklarga chalinganlar o‘zlari bilan shifokorlar tomonidan buyurilgan dori-darmonlarni olib yurishlari hamda qon bosimini tez-tez nazorat qilib turishlari lozim. “Kun davomida bir marta dush qabul qilish ham katta foyda beradi. Qon bosimidan shikoyati bor bemorlar ko‘proq suv ichib, sho‘r taomlarni kamroq iste’mol qilganlari ma’qul. Chunki tuz qon bosimi oshishiga sabab bo‘ladi”, — dedi SSV bosh nevrologi.

Magnit bo‘ronlari — kompas magnit milining surilishini qo‘zg‘atuvchi Yer magnit maydonining keskin o‘zgarishi hisoblanadi. Magnit bo‘ronlari bir vaqtda Yer yuzining katta hududlarida, ba’zan butun Yer yuzida kuzatiladi. U ko‘pincha, tun vaqtiga to‘g‘ri keladi va odatda, qutbiy yog‘du, momaqaldiroq, zilzila paytida sodir bo‘ladi hamda har 11 yilda kuzatiladigan Quyosh faolligining kuchayishi davrida tez-tez takrorlanib turadi.

gazeta.uz

Ўзбекистонда шанба куни 5 баллик магнит бўрони бўлиши кутилмоқда. Мутахассисларнинг фикрича, бу вақтда артериал гипертония ва бронхиал астмаси борлар азият чекади, кўпчиликда орқа бош мияда оғриқ туради, шу боис камроқ ҳаракат қилиш тавсия этилади.

1 октябрь куни Ўзбекистонда 5 баллик магнит бўронлари кузатилиши прогноз қилинмоқда. Бу ҳақда метеоролик прогнозларни эълон қилувчи «Meteonova» нашри маълум қилди.

Магнит бўрони даврда кўпчиликда бош қисмининг орқа томонида бироз оғриш кузатилади. Бу пайтда шу каби инсонларга камроқ ҳаракат қилиш ҳамда уйда кўпроқ ўтириш тавсия этилади.

Шунингдек, бу вақт оралиғида юқоридаги ҳолатни ўзида сезаётган кишиларга чекиш, алкоголь маҳсулотлари ва кофе ичиш ҳамда жисмоний зўриқиш тавсия этилмайди.

ССВ бош неврологи, тиббиёт фанлари доктори, профессор Ёқутхон Мажидованинг таъкидлашича, магнит бўрони инсон саломатлигига салбий таъсир кўрсатади, бундан айниқса, артериал гипертония хасталигига чалинган беморлар кўпроқ азият чекади.

«Магнит бўрони бронхиал астма билан оғриган одамлар саломатлигида ҳам муаммоларни келтириб чиқариши кузатилган. Шундай экан, бундай вазиятда, аввало, овқатланиш рационига алоҳида эътибор қаратиш лозим. Кўпроқ ҳўл мевалар, қолаверса, майиз ва туршак каби калийга бой маҳсулотлар, таркибида C витамини кўп бўлган банан ва бошқа цитрус неъматлардан истеъмол қилиш зарур», — деди у.

Унинг таъкидлашича, сурункали касалликларга чалинганлар ўзлари билан шифокорлар томонидан буюрилган дори-дармонларни олиб юришлари ҳамда қон босимини тез-тез назорат қилиб туришлари лозим. «Кун давомида бир марта душ қабул қилиш ҳам катта фойда беради. Қон босимидан шикояти бор беморлар кўпроқ сув ичиб, шўр таомларни камроқ истеъмол қилганлари маъқул. Чунки туз қон босими ошишига сабаб бўлади», — деди ССВ бош неврологи.

Магнит бўронлари — компас магнит милининг сурилишини қўзғатувчи Ер магнит майдонининг кескин ўзгариши ҳисобланади. Магнит бўронлари бир вақтда Ер юзининг катта ҳудудларида, баъзан бутун Ер юзида кузатилади. У кўпинча, тун вақтига тўғри келади ва одатда, қутбий ёғду, момақалдироқ, зилзила пайтида содир бўлади ҳамда ҳар 11 йилда кузатиладиган Қуёш фаоллигининг кучайиши даврида тез-тез такрорланиб туради.

gazeta.uz

O‘zbekistonda shanba kuni 5 ballik magnit bo‘roni bo‘lishi kutilmoqda. 

Ўзбекистонда шанба куни 5 баллик магнит бўрони бўлиши кутилмоқда. 

large_n7.jpg

medium_n7.jpg

small_n7.jpg

thumbnail_n7.jpg

n7.jpg

O‘zbekistonda 1 oktabr kuni 5 ballik magnit bo‘roni kuzatiladi

Ўзбекистонда 1 октябрь куни 5 баллик магнит бўрони кузатилади

Янгиликлар Янгиликлар Янгиликлар

Yangiliklar

Янгиликлар

Yengil avtomobilda yo‘lovchi tashish litsenziya varaqasini olishning yangi tartibi joriy qilindi. Bu haqda Adliya vazirligi xabar bermoqda.
Qayd etilishicha, bunda haydovchi, avvalo, Yagona interaktiv davlat xizmatlari portali (my.gov.uz) orqali masofadan yoki Davlat soliq inspeksiyasi hududiy bo‘limiga borgan holda o‘zini o‘zi band bo‘lgan shaxs sifatida ro‘yxatdan o‘tishi lozim. Ro‘yxatdan o‘tish va guvohnoma olish bepul.

Haydovchi my.gov.uz orqali yoki DXMga kelgan holda yengil avtomobilda yo‘lovchi tashish litsenziya varaqasini olish uchun 1 yilga 300 ming so‘m davlat boji to‘lab, litsenziya varaqasini oladi. My.gov.uz orqali murojaat qilinganda 10 foiz chegirma qo‘llaniladi, ya’ni 270 ming so‘m to‘lanadi.

O‘zini o‘zi band qilgan shaxs sifatida ro‘yxatdan o‘tgan haydovchi rasmiy ish stajiga ega bo‘lishni istasa, ixtiyoriy ravishda 1 yil uchun 300 ming so‘m ijtimoiy soliq to‘lashi mumkin. Ijtimoiy soliq to‘lash o‘zini o‘zi band qilganlar uchun ixtiyoriy sanaladi.

kun.uz

Енгил автомобилда йўловчи ташиш лицензия варақасини олишнинг янги тартиби жорий қилинди. Бу ҳақда Адлия вазирлиги хабар бермоқда.
Қайд этилишича, бунда ҳайдовчи, аввало, Ягона интерактив давлат хизматлари портали (my.gov.uz) орқали масофадан ёки Давлат солиқ инспекцияси ҳудудий бўлимига борган ҳолда ўзини ўзи банд бўлган шахс сифатида рўйхатдан ўтиши лозим. Рўйхатдан ўтиш ва гувоҳнома олиш бепул.

Ҳайдовчи my.gov.uz орқали ёки ДХМга келган ҳолда енгил автомобилда йўловчи ташиш лицензия варақасини олиш учун 1 йилга 300 минг сўм давлат божи тўлаб, лицензия варақасини олади. My.gov.uz орқали мурожаат қилинганда 10 фоиз чегирма қўлланилади, яъни 270 минг сўм тўланади.

Ўзини ўзи банд қилган шахс сифатида рўйхатдан ўтган ҳайдовчи расмий иш стажига эга бўлишни истаса, ихтиёрий равишда 1 йил учун 300 минг сўм ижтимоий солиқ тўлаши мумкин. Ижтимоий солиқ тўлаш ўзини ўзи банд қилганлар учун ихтиёрий саналади.

kun.uz

Yengil avtomobilda yo‘lovchi tashish litsenziya varaqasini olishning yangi tartibi joriy qilindi. Bu haqda Adliya vazirligi xabar bermoqda.

Енгил автомобилда йўловчи ташиш лицензия варақасини олишнинг янги тартиби жорий қилинди. Бу ҳақда Адлия вазирлиги хабар бермоқда.

large_n6.jpg

medium_n6.jpg

small_n6.jpg

thumbnail_n6.jpg

n6.jpg

Yengil avtomobilda yo‘lovchi tashish litsenziya varaqasini olish yangi tartibi joriy qilindi

Енгил автомобилда йўловчи ташиш лицензия варақасини олиш янги тартиби жорий қилинди

Koreyalik hamkorlar bilan Qo‘qon shahrida barpo etiladigan Hanshin Park City loyihasi yuzasidan fikr almashildi.

O‘zbekistonda amaliy tashrif bilan bo‘lib turgan Janubiy Koreyaning yirik qurilish kompaniyalaridan biri - Hanshin Engineering & Construction boshqaruvi raisi Chxve Yon Son boshchiligidagi delegatsiya vakillari Farg‘ona viloyat hokimi Xayrulla Bozorov bilan uchrashuv o‘tkazdi, deya xabar bermoqda “Dunyo”.

Muloqot chog‘ida Janubiy Koreya kompaniyasi tomonidan Qo‘qon shahrida amalga oshirishga kirishilayotgan Hanshin Park City shaharchasini barpo etish loyihasi muhokama qilindi. Viloyat hokimi boshchiligidagi Farg‘ona viloyati delegatsiyasi mart oyida Janubiy Koreyaga amaliy tashrifi doirasida Qo‘qon shahrida Hanshin Park City shaharchasini barpo etish bo‘yicha qiymati 250 million dollarlik investitsion kelishuv imzolangandi.


Kelishuvga ko‘ra, Hanshin Engineering & Construction kompaniyasi Qo‘qon shahrida 9, 12 va 16 qavatli 5122 xonadondan iborat 127 ta ko‘p qavatli turar joy binosi, taunxauslar, markaziy bog‘, maktab, bolalar bog‘chasi va boshqa zarur ijtimoiy obektlardan iborat Hanshin Park City shaharchasini barpo etadi.

Turar joylar yerosti qavatlaridan avtoturargohlar ham o‘rin oladi. 3 yillik reja asosida amalga oshiriladigan loyiha dastlabki bosqichida jami 206 ta xonadondan iborat 6 ta 9 qavatli turar joy binosi qad rostlaydi. Muloqot chog‘ida tomonlar ushbu loyihani amalga oshirish borasida fikr almashdi.

dunyo.info

Кореялик ҳамкорлар билан Қўқон шаҳрида барпо этиладиган Hanshin Park City лойиҳаси юзасидан фикр алмашилди.

Ўзбекистонда амалий ташриф билан бўлиб турган Жанубий Кореянинг йирик қурилиш компанияларидан бири - Hanshin Engineering & Construction бошқаруви раиси Чхве Ён Сон бошчилигидаги делегация вакиллари Фарғона вилоят ҳокими Хайрульла Бозоров билан учрашув ўтказди, дея хабар бермоқда “Дунё”.

Мулоқот чоғида Жанубий Корея компанияси томонидан Қўқон шаҳрида амалга оширишга киришилаётган Hanshin Park City шаҳарчасини барпо этиш лойиҳаси муҳокама қилинди. Вилоят ҳокими бошчилигидаги Фарғона вилояти делегацияси март ойида Жанубий Кореяга амалий ташрифи доирасида Қўқон шаҳрида Hanshin Park City шаҳарчасини барпо этиш бўйича қиймати 250 миллион долларлик инвестицион келишув имзоланганди.


Келишувга кўра, Hanshin Engineering & Construction компанияси Қўқон шаҳрида 9, 12 ва 16 қаватли 5122 хонадондан иборат 127 та кўп қаватли турар жой биноси, таунхауслар, марказий боғ, мактаб, болалар боғчаси ва бошқа зарур ижтимоий обектлардан иборат Hanshin Park City шаҳарчасини барпо этади.

Турар жойлар ерости қаватларидан автотураргоҳлар ҳам ўрин олади. 3 йиллик режа асосида амалга ошириладиган лойиҳа дастлабки босқичида жами 206 та хонадондан иборат 6 та 9 қаватли турар жой биноси қад ростлайди. Мулоқот чоғида томонлар ушбу лойиҳани амалга ошириш борасида фикр алмашди.

dunyo.info

Koreyalik hamkorlar bilan Qo‘qon shahrida barpo etiladigan Hanshin Park City loyihasi yuzasidan fikr almashildi.


Кореялик ҳамкорлар билан Қўқон шаҳрида барпо этиладиган Hanshin Park City лойиҳаси юзасидан фикр алмашилди.


large_n5.jpg

medium_n5.jpg

small_n5.jpg

thumbnail_n5.jpg

n5.jpg

Janubiy Koreya kompaniyasi Qo‘qonda shaharcha quradi

Жанубий Корея компанияси Қўқонда шаҳарча қуради

Marketing yo`nalishi

Biznes loyihalarini samarali boshqarish

Samarali savdo sirlari

HR va xodimlar boshqaruvi yo`nalishi

Moliyaviy savodxonlik

Janubiy Koreyaning "Squid Game" (Kalmar o‘yini) teleseriali allaqachon Netflix'dagi eng mashhur loyiha deb nomlandi. Forbes Life asosiy rollarni o‘ynagan aktyorlarning hayoti va ijodi haqida hikoya qiladi.

Netflix'da atigi ikki hafta ichida Janubiy Koreyaning "Squid Game" seriali tomoshalar soni bo‘yicha barcha translyatsiya xizmatlari rekordini yangiladi va 90 dan ortiq mamlakatda eng ko‘p ko‘rilgan teleseriallar ro‘yxatida birinchi o‘rinni egalladi. Rejissor Xvan Dong Xyukning loyihasi g‘oyasi shundaki, unda 456 kambag‘al va qarzdor odamlar sirli va qo‘rqinchli o‘yinda ishtirok etadi. Uning qoidalari oddiy: olti kun davomida o‘yinchilar an’anaviy koreys bolalar o‘yinlarida raqobatlashadi. Biroq, mag‘lubiyatga uchraganlar o‘yindan chiqib ketishmaydi - ular darhol o‘ldiriladi. O‘ldirilgan har bir o‘yinchi uchun yakuniy yutuqlar oshadi va oxir-oqibat 38,5 million dollarga yetishi kerak.

![m3.jpg](https://biznesrivoj-images.s3.eu-north-1.amazonaws.com/m3_cd03b019e3.jpg)

Dastlab ko‘plab prodyuserlar foydasiz deb hisoblagan loyiha (Xvan Dong Xyuk 13 yildan ortiq suratga olish uchun sarmoyador topa olmadi) nafaqat Netflix'ning eng mashhur xorijiy serialiga aylandi, balki Ispaniyaning "Qog‘oz uyi" ni ortda qoldirdi.  Oqim vakillari barcha shoular orasida tomoshalar soni bo‘yicha yangi rekord o‘rnatdi. Hatto koreys provayderlari ham mahalliy tarmoqlar internet-trafik oqimini ushlab tura olmasligini aytishdi. Asosiy rollarni o‘ynagan aktyorlar ham bir zumda nafaqat mahalliy, balki jahon yulduzlariga aylanishdi. Forbes Life shou ularning hayotini qanday o‘zgartirgani bilan bo‘lishadi. 

**Li Jong-ja (Song Ki Xun, 456-raqamli o‘yinchi)**

Li Jong-chi #456 Song Ki Xun rolini o‘ynadi. Filmda u yutqazgan va patologik qimorboz erkak bo‘lib, fabrikadan ishdan bo‘shatilgan va ajrashganidan keyin onasi bilan yashaydi. 

Bir necha yillar davomida Jong-je model bo‘lib ishlagan va 1993 yilda Janubiy Koreya kinematografiyasida "Dinozavr o‘qituvchi" dramasida (teleserial) debyut qilgan. The Squid Game chiqmasidan oldin, Li Jong-jening Instagram sahifasi yo‘q edi - u profilni atigi bir hafta oldin ochgan, hozirda uning obunachilari soni 2,5 milliondan oshadi. Jimmi Fellonning kechki shousida aktyorning aytishicha, "Kalmar o‘yini" premerasidan so‘ng, unga nafaqat Janubiy Koreyada, balki butun dunyoda suratga tushish taklifi bilan ko‘plab qo‘ng‘iroqlar bo‘lgan.

**Oh Yeon-su (Oh Il Nam, 001-raqamli o‘yinchi)**

76 yoshli aktyor Oh Yeon-su "Kalmar o‘yini" filmida, saraton kasalligiga chalingan keksa odam, Oh Il ismli, 001-raqamli futbolchi. U o‘z karyerasi davomida o‘nlab koreys loyihalarida, jumladan, mahalliy xitlar, "Bahor yozi" dramalarida ishtirok etgan. “Bahor, yoz, kuz, qish va yana bahor”  shuningdek, "Buyuk malika Seondok" tarixiy serialida suratga tushgan. Serial davomida u o‘z rolida partnyeri Song Ki Xuni bir necha bor "kkanbu" (o‘yindagi sherik, aka)  deb atagan. Loyihaning premyerasidan so‘ng, Oh Yeon-su bilan Kkanbu Chicken bog‘lanishdi, ular fastfud restoranlarining katta tarmog‘ini reklama qilish taklifi bilan chiqishdi, lekin aktyor taklifni rad etdi.

![m2.jpg](https://biznesrivoj-images.s3.eu-north-1.amazonaws.com/m2_5f1b4f8530.jpg)

**Park Xe-su (Jo Sang Vu, 218-raqamli o‘yinchi)**

Jo Sang Vu - firibgarlikda ayblangan bankrot investor, u qarzlarni to‘lash uchun pul topish maqsadida keladi. Qahramonni mahalliy tomoshabinlarga "Qamoq donoligi va Moviy dengiz afsonasi" seriali bilan tanilgan janubiy koreyalik aktyor Park Xe-su o‘ynagan. The Squid Game muvaffaqiyatidan so‘ng, unga Netflix'ning “Qog‘oz Uy” loyihasining koreyscha moslashuvida Berlin rolini taklif qilishdi.

**Jung Xo-yun (Kang Sa Baek, 067-raqamli o‘yinchi)**

Jung Xoon uchun Kin Sa Baek ismli shimoliy koreyalik qochqinning roli uning kinodagi debyuti edi. 16 yoshidan u model bo‘lib ishlagan va Jacquemus, Burberry, Acne Studios va boshqa ko‘plab brendlar shoularida qatnashishga muvaffaq bo‘lgan.

Serial premyerasi boshlanganidan beri uch hafta o‘tgach, Jung Xo-yeonning striming xizmati Instagram'da 13 milliondan ortiq obunachiga ega. Taqqoslash uchun, u namoyishdan oldin 400 mingga yaqin obunachiga ega edi. Yangi muxlislari tufayli u platformadagi eng mashhur koreys aktrisasiga aylandi. Shuningdek, loyiha premyerasidan so‘ng, Louis Vuitton brendi Jung Xo-yeonni yangi reklama kampaniyasi uchun elchi bo‘lishga taklif qildi.

**Xo Sung Ta (Chan Dok Su, 101-raqamli o‘yinchi)**

Xo Sung Ta "The Squid Game" da o‘ynagan, 101-o‘yinchi, Chan Dok Su, gangster va a’zolar orasida yovuz. 37 yoshli erkakning aktyorlik karyerasi yaqinda boshlangan: bundan bir necha yil oldin Xo Seong Tae LG kompaniyasining Rossiya vakolatxonasida ishlagan, Busan milliy universitetida rus tilini o‘rgangan va televizorlarning bizning bozorga sotilishini nazorat qilgan. O‘tmishidan kelib chiqqan holda, aktyor, ayniqsa, Rossiyadan kelgan muxlislarni yaxshi ko‘radi: ular Instagram'da Xo Son Taening postlariga, ayniqsa, Baykal arog`ining rasmiga faol izoh berishadi.

**Anupam Tripati (Ali Abdul, 199-raqamli o‘yinchi)**

Koreya dramalarida Anupam Tripati singari pokistonlik yoki hindistonlik aktyorlarni uchratish kam uchraydi va ular tez-tez Ali Abdul kabi migrant ishchilarni o‘ynaydi (199-o‘yinchi, pokistonlik gastarbayter). Aktyor Hindistonda tug‘ilib o‘sgan va 2010 yilda Janubiy Koreyaga Milliy san’at universitetiga o‘qishga kelgan. Uning kino debyuti 2014 yilda "Otamga ibodat" to‘liq metrajli filmida bo‘lib o‘tdi, shundan so‘ng u bir necha bor ikkinchi darajali rollarda ekranlarga chiqdi. Ko‘rsatuvdan keyin 2,5 milliondan ortiq odam Instagram'da Anupamaga obuna bo‘lishdi, ko‘pchilik muxlislar aktyordan uning xarakterini aks ettiruvchi alohida videoni chiqarishni so‘rashadi. 

![m4.jpg](https://biznesrivoj-images.s3.eu-north-1.amazonaws.com/m4_6e5cb6f383.jpg)




Жанубий Кореянинг "Squid Game" (Калмар ўйини) телесериали аллақачон Netflix'даги энг машҳур лойиҳа деб номланди. Forbes Life асосий ролларни ўйнаган актёрларнинг ҳаёти ва ижоди ҳақида ҳикоя қилади.

Netflix'да атиги икки ҳафта ичида Жанубий Кореянинг "Squid Game" сериали томошалар сони бўйича барча трансляция хизматлари рекордини янгилади ва 90 дан ортиқ мамлакатда энг кўп кўрилган телесериаллар рўйхатида биринчи ўринни эгаллади. Режиссёр Хван Донг Хюкнинг лойиҳаси ғояси шундаки, унда 456 камбағал ва қарздор одамлар сирли ва қўрқинчли ўйинда иштирок этади. Унинг қоидалари оддий: олти кун давомида ўйинчилар анъанавий корейс болалар ўйинларида рақобатлашади. Бироқ, мағлубиятга учраганлар ўйиндан чиқиб кетишмайди - улар дарҳол ўлдирилади. Ўлдирилган ҳар бир ўйинчи учун якуний ютуқлар ошади ва охир-оқибат 38,5 миллион долларга етиши керак.

![m3.jpg](https://biznesrivoj-images.s3.eu-north-1.amazonaws.com/m3_cd03b019e3.jpg)

Дастлаб кўплаб продюсерлар фойдасиз деб ҳисоблаган лойиҳа (Хван Донг Хюк 13 йилдан ортиқ суратга олиш учун сармоядор топа олмади) нафақат Netflix'нинг энг машҳур хорижий сериалига айланди, балки Испаниянинг "Қоғоз уйи" ни ортда қолдирди.  Оқим вакиллари барча шоулар орасида томошалар сони бўйича янги рекорд ўрнатди. Ҳатто корейс провайдерлари ҳам маҳаллий тармоқлар интернет-трафик оқимини ушлаб тура олмаслигини айтишди. Асосий ролларни ўйнаган актёрлар ҳам бир зумда нафақат маҳаллий, балки жаҳон юлдузларига айланишди. Forbes Life шоу уларнинг ҳаётини қандай ўзгартиргани билан бўлишади. 

**Ли Жонг-жа (Сонг Ки Хун, 456-рақамли ўйинчи)**

Ли Жонг #456 Сонг Ки Хун ролини ўйнади. Фильмда у ютқазган ва патологик қиморбоз эркак бўлиб, фабрикадан ишдан бўшатилган ва ажрашганидан кейин онаси билан яшайди. 

Бир неча йиллар давомида Жонг-же модель бўлиб ишлаган ва 1993 йилда Жанубий Корея кинематографиясида "Динозавр ўқитувчи" драмасида (телесериал) дебют қилган. The Squid Game чиқмасидан олдин, Ли Жонг-женинг Instagram саҳифаси йўқ эди - у профильни атиги бир ҳафта олдин очган, ҳозирда унинг обуначилари сони 2,5 миллиондан ошади. Жимми Феллоннинг кечки шоусида актёрнинг айтишича, "Калмар ўйини" премьерасидан сўнг, унга нафақат Жанубий Кореяда, балки бутун дунёда суратга тушиш таклифи билан кўплаб қўнғироқлар бўлган.

**Ох Еон-су (Ох Ил Нам, 001-рақамли ўйинчи)**

76 ёшли актёр Ох Еон-су "Калмар ўйини" фильмида, саратон касаллигига чалинган кекса одам, Ох Ил исмли, 001-рақамли футболчи. У ўз карьераси давомида ўнлаб корейс лойиҳаларида, жумладан, маҳаллий хитлар, "Баҳор ёзи" драмаларида иштирок этган. “Баҳор, ёз, куз, қиш ва яна баҳор”  шунингдек, "Буюк малика Сеондок" тарихий сериалида суратга тушган. Сериал давомида у ўз ролида партнери Сонг Ки Хуни бир неча бор "кканбу" (ўйиндаги шерик, ака)  деб атаган. Лойиҳанинг премьерасидан сўнг, Оҳ Еон-су билан Kkanbu Chicken боғланишди, улар фастфуд ресторанларининг катта тармоғини реклама қилиш таклифи билан чиқишди, лекин актёр таклифни рад этди.

![m2.jpg](https://biznesrivoj-images.s3.eu-north-1.amazonaws.com/m2_5f1b4f8530.jpg)

**Парк Хе-су (Жо Санг Ву, 218-рақамли ўйинчи)**

Жо Санг Ву - фирибгарликда айбланган банкрот инвестор, у қарзларни тўлаш учун пул топиш мақсадида келади. Қаҳрамонни маҳаллий томошабинларга "Қамоқ донолиги ва Мовий денгиз афсонаси" сериали билан танилган жанубий кореялик актёр Парк Хе-су ўйнаган. The Squid Game муваффақиятидан сўнг, унга Netflix'нинг “Қоғоз Уй” лойиҳасининг корейсча мослашувида Берлин ролини таклиф қилишди.

**Жунг Хо-юн (Канг Са Баек, 067-рақамли ўйинчи)**

Жунг Хоон учун Кин Са Баек исмли шимолий кореялик қочқиннинг роли унинг кинодаги дебюти эди. 16 ёшидан у модель бўлиб ишлаган ва Jacquemus, Burberry, Acne Studios ва бошқа кўплаб брендлар шоуларида қатнашишга муваффақ бўлган.

Сериал премьераси бошланганидан бери уч ҳафта ўтгач, Жунг Хо-еоннинг стриминг хизмати Instagram'да 13 миллиондан ортиқ обуначига эга. Таққослаш учун, у намойишдан олдин 400 мингга яқин обуначига эга эди. Янги мухлислари туфайли у платформадаги энг машҳур корейс актрисасига айланди. Шунингдек, лойиҳа премьерасидан сўнг, Louis Vuitton бренди Жунг Хо-еонни янги реклама кампанияси учун элчи бўлишга таклиф қилди.

**Хо Сун Таe (Чан Док Су, 101-рақамли ўйинчи)**

Хо Сунг Тае "The Squid Game" да ўйнаган, 101-ўйинчи, Чан Док Су, гангстер ва аъзолар орасида ёвуз. 37 ёшли эркакнинг актёрлик карьераси яқинда бошланган: бундан бир неча йил олдин Хо Сун Tae LG компаниясининг Россия ваколатхонасида ишлаган, Бусан миллий университетида рус тилини ўрганган ва телевизорларнинг бизнинг бозорга сотилишини назорат қилган. Ўтмишидан келиб чиққан ҳолда, актёр, айниқса, Россиядан келган мухлисларни яхши кўради: улар Instagram'да Хо Сун Таенинг постларига, айниқса, Байкал ароғининг расмига фаол изоҳ беришади.

**Анупам Трипати (Али Абдул, 199-рақамли ўйинчи)**

Корея драмаларида Анупам Трипати cингари покистонлик ёки ҳиндистонлик актёрларни учратиш кам учрайди ва улар тез-тез Али Абдул каби мигрант ишчиларни ўйнайди (199-ўйинчи, покистонлик гастарбайтер). Актёр Ҳиндистонда туғилиб ўсган ва 2010 йилда Жанубий Кореяга Миллий санъат университетига ўқишга келган. Унинг кино дебюти 2014 йилда "Отамга ибодат" тўлиқ метражли фильмида бўлиб ўтди, шундан сўнг у бир неча бор иккинчи даражали ролларда экранларга чиқди. Кўрсатувдан кейин 2,5 миллиондан ортиқ одам Instagram'да Анупамага обуна бўлишди, кўпчилик мухлислар актёрдан унинг характерини акс эттирувчи алоҳида видеони чиқаришни сўрашади. 

![m4.jpg](https://biznesrivoj-images.s3.eu-north-1.amazonaws.com/m4_6e5cb6f383.jpg)

Janubiy Koreyaning "Squid Game" (Kalmar o‘yini) teleseriali allaqachon Netflix'dagi eng mashhur loyiha deb nomlandi. Forbes Life asosiy rollarni o‘ynagan aktyorlarning hayoti va ijodi haqida hikoya qiladi.

Жанубий Кореянинг "Squid Game" (Калмар ўйини) телесериали аллақачон Netflix'даги энг машҳур лойиҳа деб номланди. Forbes Life асосий ролларни ўйнаган актёрларнинг ҳаёти ва ижоди ҳақида ҳикоя қилади.

medium_m1.jpg

small_m1.jpg

thumbnail_m1.jpg

m1.jpg

Barcha rekordlarni egallagan shov-shuvli “Kalmar o‘yini” serialidan keyin uning aktyorlari hayoti qanday o‘zgardi?

Барча рекордларни эгаллаган шов-шувли “Калмар ўйини” сериалидан кейин унинг актёрлари ҳаёти қандай ўзгарди?

Zamonaviy sport yulduzlari nafaqat professional o‘yin orqali pul ishlashadi, balki biznesda ham muvaffaqiyatga erishadilar. Mutaxassislar o‘tgan yili 75 million dollar va undan ko‘proq daromad olishga muvaffaq bo‘lgan sportchilar reytingini tuzdilar. Sportchilarning daromadi nafaqat maosh, mukofot va bonuslardan iborat. To‘g‘ridan-to‘g‘ri kasbiy faoliyat bilan bog‘liq to‘lovlardan tashqari, ularga homiylik shartnomalari, reklama, o‘z bizneslari va sarmoyalari orqali olib kelinadi.

Shu bilan birga, turli mamlakatlar sportchilari, ligalari va federatsiyalarining daromadlari sezilarli darajada farq qiladi. Masalan, Premyer-liga klublarining daromadi RPL a’zolarining daromadlari bilan taqqoslanmaydi va Angliya futbol ligasi chempionati klublarining daromadi FNL'da o‘ynaydigan klublarning o‘xshash ko‘rsatkichidan ancha oshadi.

2020-yil ko‘rsatkich bo‘lmagan va deyarli barcha sport turlari bo‘yicha maoshlar pasaygan bo‘lsa-da, barcha cheklovlarga qaramay, moliyaviy g‘alabaga erishgan eng muvaffaqiyatli sportchilarni ajratib ko‘rsatish mutaxassislar uchun qiyin emas edi. **Shu bilan birga, 12 oy ichida eng ko‘p maosh oladigan sportchilar o‘ntaligida jami 10,5 milliard dollar ishlab topilgan,** shu bilan birga, sportdan tashqari ular birgalikda 512 million dollar ishlab topgan.

**Eng ko‘p maosh oladigan sportchilar reytingida birinchi o‘rinni aralash yakkakurash jangchisi Konor Makgregor egalladi.**

![m1.jpg](https://biznesrivoj-images.s3.eu-north-1.amazonaws.com/m1_77a464e226.jpg)

Uning sport mashg‘ulotlari 22 million, boshqa manbalar esa 158 million dollar olib kelgan. Jangchi bu miqdorni to‘g‘ri Proper No. Twelve viski brendini sotish orqali, shuningdek DraftKings, Dystopia video o‘yinlari orqali. O‘z tvitida Makgregor o‘zining "Manchester United" klubini sotib olish orzusi haqida gapirdi.

**Ikkinchi o‘rinni 34 yoshli futbolchi Lionel Messi egallab turibdi.** 

![m2.jpg](https://biznesrivoj-images.s3.eu-north-1.amazonaws.com/m2_83d463c931.jpg)

Uning sportdagi daromadi 97 million dollarni tashkil etgan bo‘lsa, sportdan tashqari daromad yana 33 million dollarni tashkil etdi.

Sportchi uchun qo‘shimcha mablag‘ Adidas bilan umrbod shartnoma tuzish, dizayner Janni Xilfigerning kiyimlar liniyasi reklamasi va boshqa kelishuvlardan kelib chiqadi.

**Portugaliyalik Krishtianu Ronaldu Facebook, Instagram va Twitter'da jami 500 million izdoshiga ega bo‘lgan dunyodagi birinchi odam.** 

![m3.jpg](https://biznesrivoj-images.s3.eu-north-1.amazonaws.com/m3_254caa0cf4.jpg)

Uning to‘rt yillik shartnomasi o‘rtacha 64 million dollar olib keladi.

Sportdan tashqari, yulduz bir yilda 50 million dollar ishlab topgan. U Nike bilan umrbod shartnoma tuzgan, shuningdek, mehmonxonalar, sport zallari, markali kiyimlar va aksessuarlar bilan shug‘ullanadigan CR7 biznesi mavjud.

**Amerikalik futbol yulduzi Dak Preskott kovboylar bilan to‘rt yillik 160 million dollarlik shartnoma imzolagani uchun 66 million dollar oldi.**

![m4.jpg](https://biznesrivoj-images.s3.eu-north-1.amazonaws.com/m4_7a4f689b8b.jpg)

Uning mavsumdagi daromadi 97,5 million dollarni, sportdan tashqari daromadi 10 million dollarni tashkil etdi. Sportchining 7/11, DirecTV'dan shartnomasi mavjud. 

Futbolchi, shuningdek, Walk-On sport bistrolari tarmog‘ining Texasdagi to‘rtta restoraniga sarmoya kiritayotganini e’lon qildi.

**Amerikalik basketbolchi Lebron Jeyms NBA'da rekord darajada daromad topdi.** 

![m5.jpg](https://biznesrivoj-images.s3.eu-north-1.amazonaws.com/m5_54a0dcf2f1.jpg)

U yaqinda Gollivuddagi debyutini " Samoviy Jem: Keyingi avlod" filmida o‘tkazdi.

Basketbol yulduzi PepsiCo bilan shartnoma tuzgan, Boston Red Sox, Liverpul, Roush Fenway Racing egalik qiladigan Fenway Sports Group aksiyalariga ega. Lebron'ning sportdagi daromadi 31,5 million dollarni, boshqa manbalardan olgan daromadi esa 65 million dollarni tashkil qiladi.

**Braziliyalik futbolchi Neymar ijtimoiy tarmoqlarda Ronaldu va Messidan keyin uchinchi eng mashhur sportchi sanaladi.** 

![m6.jpg](https://biznesrivoj-images.s3.eu-north-1.amazonaws.com/m6_67b5326896.jpg)

Uning sport karyerasi bir yilda 76 million dollar, sportdan tashqari daromadi esa 19 million dollar bo‘ldi.

Neymarning Puma brendi bilan faol shartnomasi bor, u hatto futbolchining bosh harflari tushirilgan King krossovkalarini ham chiqargan. Epic Games Neymar obrazini Fortnite blokbaster o‘yini bilan tanishtirdi.

**Tennis yulduzi Rojer Federer faqat Rolex, Credit Suisse, Uniqlo bilan homiylik shartnomalaridan 90 million dollar ishlab topdi.**

![m7.jpg](https://biznesrivoj-images.s3.eu-north-1.amazonaws.com/m7_9a885516a9.jpg)

Tizzasidan olgan jarohati uni vaqtinchalik o‘yindan chetlatdi va shu bois tennischi nufuzli xalqaro turnirlarda qatnasha olmadi.

**"Formula-1" uchuvchisi Lyuis Xemiltonning daromadi 70 million dollarga, qo‘shimcha daromadlari 12 million dollarga baholanmoqda.**

![m8.jpg](https://biznesrivoj-images.s3.eu-north-1.amazonaws.com/m8_fb5f47ac31.jpg)

Haydovchining g‘alabalari unga nafaqat bonuslarni, balki Tommy Hilfiger, Monster Energy, Puma bilan ham shartnomalarni tasdiqladi.

**Tampa Bay Buccaneers himoyachisi Tom Bredi uchun eng daromadli yil bo‘ldi.** 

![m9.jpg](https://biznesrivoj-images.s3.eu-north-1.amazonaws.com/m9_a856041132.jpg)

Sportdan tushgan daromad 45 million dollarni, yon bitimlar esa 31 million dollarni tashkil etdi.

Ikkinchisi orasida Kristofer Klos va Fanatics bilan tuzilgan shartnomalar bor. Futbolchi, shuningdek, onlayn spiker sifatida chiqishlari va reklama kampaniyalari uchun gonorar olgan. Bredi o‘zining "TB12" sport brendini ishga tushirdi va kino ishlab chiqarish kompaniyasi hamda NFT platformasini ochdi.

**Kevin Dyurant Amerikalik eng muvaffaqiyatli basketbolchi o‘ntalikni yopadi.** 

![m10.jpg](https://biznesrivoj-images.s3.eu-north-1.amazonaws.com/m10_6226af29a9.jpg)

Sportchi Bruklin Nets'da o‘ynab, 31 million dollar, tadbirkorlik uchun esa yana 44 million dollar ishlab topdi.

Dyurant o‘ttiz beshta korxonasi bilan to‘la huquqli media-magnat hisoblanadi. U, shuningdek, “Uzoqdagi ikki begona” filmining ijrochi prodyuseri. Shuningdek, basketbolchi Filadelfiya Ittifoqi - MLS jamoasiga egalik qiladi.


Замонавий спорт юлдузлари нафақат профессионал ўйин орқали пул ишлашади, балки бизнесда ҳам муваффақиятга эришадилар. Мутахассислар ўтган йили 75 миллион доллар ва ундан кўпроқ даромад олишга муваффақ бўлган спортчилар рейтингини туздилар. Спортчиларнинг даромади нафақат маош, мукофот ва бонуслардан иборат. Тўғридан-тўғри касбий фаолият билан боғлиқ тўловлардан ташқари, уларга ҳомийлик шартномалари, реклама, ўз бизнеслари ва сармоялари орқали олиб келинади.

Шу билан бирга, турли мамлакатлар спортчилари, лигалари ва федерацияларининг даромадлари сезиларли даражада фарқ қилади. Масалан, Премер-лига клубларининг даромади RPL аъзоларининг даромадлари билан таққосланмайди ва Англия футбол лигаси чемпионати клубларининг даромади FNL'да ўйнайдиган клубларнинг ўхшаш кўрсаткичидан анча ошади.

2020 йил кўрсаткич бўлмаган ва деярли барча спорт турлари бўйича маошлар пасайган бўлса-да, барча чекловларга қарамай, молиявий ғалабага эришган энг муваффақиятли спортчиларни ажратиб кўрсатиш мутахассислар учун қийин эмас эди. **Шу билан бирга, 12 ой ичида энг кўп маош оладиган спортчилар ўнталигида жами 10,5 миллиард доллар ишлаб топилган,** шу билан бирга, спортдан ташқари улар биргаликда 512 миллион доллар ишлаб топган.

**Энг кўп маош оладиган спортчилар рейтингида биринчи ўринни аралаш яккакураш жангчиси Конор Макгрегор эгаллади.**

![m1.jpg](https://biznesrivoj-images.s3.eu-north-1.amazonaws.com/m1_77a464e226.jpg)

Унинг спорт машғулотлари 22 миллион, бошқа манбалар эса 158 миллион доллар олиб келган. Жангчи бу миқдорни тўғри Proper No. Twelve виски брендини сотиш орқали, шунингдек DraftKings, Dystopia видео ўйинлари орқали. Ўз твитида Макгрегор ўзининг "Manchester United" клубини сотиб олиш орзуси ҳақида гапирди.

**Иккинчи ўринни 34 ёшли футболчи Лионел Месси эгаллаб турибди.** 

![m2.jpg](https://biznesrivoj-images.s3.eu-north-1.amazonaws.com/m2_83d463c931.jpg)

Унинг спортдаги даромади 97 миллион долларни ташкил этган бўлса, спортдан ташқари даромад яна 33 миллион долларни ташкил этди.

Спортчи учун қўшимча маблағ Adidas билан умрбод шартнома тузиш, дизайнер Janni Xilfiger'нинг кийимлар линияси рекламаси ва бошқа келишувлардан келиб чиқади.

**Португалиялик Криштиану Роналду Facebook, Instagram ва Twitter'да жами 500 миллион издошига эга бўлган дунёдаги биринчи одам.** 

![m3.jpg](https://biznesrivoj-images.s3.eu-north-1.amazonaws.com/m3_254caa0cf4.jpg)

Унинг тўрт йиллик шартномаси ўртача 64 миллион доллар олиб келади.

Спортдан ташқари, юлдуз бир йилда 50 миллион доллар ишлаб топган. У Nike билан умрбод шартнома тузган, шунингдек, меҳмонхоналар, спорт заллари, маркали кийимлар ва аксессуарлар билан шуғулланадиган CR7 бизнеси мавжуд.

**Америкалик футбол юлдузи Дак Прескот ковбойлар билан тўрт йиллик 160 миллион долларлик шартнома имзолагани учун 66 миллион доллар олди.**

![m4.jpg](https://biznesrivoj-images.s3.eu-north-1.amazonaws.com/m4_7a4f689b8b.jpg)

Унинг мавсумдаги даромади 97,5 миллион долларни, спортдан ташқари даромади 10 миллион долларни ташкил этди. Спортчининг 7/11, DirecTV'дан шартномаси мавжуд. Футболчи, шунингдек, Walk-On спорт бистролари тармоғининг Техасдаги тўртта ресторанига сармоя киритаётганини эълон қилди.

**Америкалик баскетболчи Леброн Жеймс NBA'да рекорд даражада даромад топди.** 

![m5.jpg](https://biznesrivoj-images.s3.eu-north-1.amazonaws.com/m5_54a0dcf2f1.jpg)

У яқинда Голливуддаги дебютини "Самовий Жем: Кейинги авлод" фильмида ўтказди.

Баскетбол юлдузи PepsiCo билан шартнома тузган, Boston Red Sox, Liverpul, Roush Fenway Racing эгалик қиладиган Fenway Sports Group акцияларига эга. Леброннинг спортдаги даромади 31,5 миллион долларни, бошқа манбалардан олган даромади эса 65 миллион долларни ташкил қилади.

**Бразилиялик футболчи Неймар ижтимоий тармоқларда Роналду ва Мессидан кейин учинчи энг машҳур спортчи саналади.** 

![m6.jpg](https://biznesrivoj-images.s3.eu-north-1.amazonaws.com/m6_67b5326896.jpg)

Унинг спорт карьераси бир йилда 76 миллион доллар, спортдан ташқари даромади эса 19 миллион доллар бўлди.

Неймарнинг Puma бренди билан фаол шартномаси бор, у ҳатто футболчининг бош ҳарфлари туширилган Кинг кроссовкаларини ҳам чиқарган. Epic Games Неймар образини Fortnite блокбастер ўйини билан таништирди.

**Теннис юлдузи Рожер Федерер фақат Rolex, Credit Suisse, Uniqlo билан ҳомийлик шартномаларидан 90 миллион доллар ишлаб топди.**

![m7.jpg](https://biznesrivoj-images.s3.eu-north-1.amazonaws.com/m7_9a885516a9.jpg)

Тиззасидан олган жароҳати уни вақтинчалик ўйиндан четлатди ва шу боис теннисчи нуфузли халқаро турнирларда қатнаша олмади.

**"Формула-1" учувчиси Люис Хэмилтоннинг даромади 70 миллион долларга, қўшимча даромадлари 12 миллион долларга баҳоланмоқда.**

![m8.jpg](https://biznesrivoj-images.s3.eu-north-1.amazonaws.com/m8_fb5f47ac31.jpg)

Ҳайдовчининг ғалабалари унга нафақат бонусларни, балки Tommy Hilfiger, Monster Energy, Puma билан ҳам шартномаларни тасдиқлади.

**Tampa Bay Buccaneers ҳимоячиси Том Бреди учун энг даромадли йил бўлди. Спортдан тушган даромад 45 миллион долларни, ён битимлар эса 31 миллион долларни ташкил этди.**

![m9.jpg](https://biznesrivoj-images.s3.eu-north-1.amazonaws.com/m9_a856041132.jpg)

Иккинчиси орасида Kristofer Klos вa Fanatics билан тузилган шартномалар бор. Футболчи, шунингдек, онлайн спикер сифатида чиқишлари ва реклама кампаниялари учун гонорар олган. Бреди ўзининг "ТB12" спорт брендини ишга туширди ва кино ишлаб чиқариш компанияси ҳамда NFT платформасини очди.

**Кевин Дюрант Америкалик энг муваффақиятли баскетболчи ўнталикни ёпади. Спортчи Бруклин Nets'да ўйнаб, 31 миллион доллар, тадбиркорлик учун эса яна 44 миллион доллар ишлаб топди.**

![m10.jpg](https://biznesrivoj-images.s3.eu-north-1.amazonaws.com/m10_6226af29a9.jpg)

Дюрант ўттиз бешта корхонаси билан тўла ҳуқуқли медиа-магнат ҳисобланади. У, шунингдек, “Узоқдаги икки  бегона” фильмининг ижрочи продюсери. Шунингдек, баскетболчи Филаделфия Иттифоқи - MLS жамоасига эгалик қилади.


Zamonaviy sport yulduzlari nafaqat professional o‘yin orqali pul ishlashadi, balki biznesda ham muvaffaqiyatga erishadilar. Mutaxassislar o‘tgan yili 75 million dollar va undan ko‘proq daromad olishga muvaffaq bo‘lgan sportchilar reytingini tuzdilar. 

Замонавий спорт юлдузлари нафақат профессионал ўйин орқали пул ишлашади, балки бизнесда ҳам муваффақиятга эришадилар. Мутахассислар ўтган йили 75 миллион доллар ва ундан кўпроқ даромад олишга муваффақ бўлган спортчилар рейтингини туздилар. 

Dunyodagi eng ko‘p maosh oluvchi sportchilar o‘ntaligi: ular kim va nima uchun bunday katta maosh olishadi

Дунёдаги энг кўп маош олувчи спортчилар ўнталиги: улар ким ва нима учун бундай катта маош олишади

Albert Eynshteyn trubkasiga tamaki yigʻish uchun koʻchada sigaret qoldiqlarini yigʻgan. 

Benjamin Franklin “havo hammomlari” deb nomlangan narsalarni yaxshi koʻrardi — bu jarayon davomida u shunchaki deraza oldida yalangʻoch oʻtirardi. Koʻpgina muvaffaqiyatli hikoyalar aql va gʻayrioddiy xatti-harakatlar oʻrtasida qiziqarli aloqaga ega. Ushbu elementlar haqiqatan ham oʻzaro bogʻliqmi? Ekssentrik tadbirkorlarning gʻayrioddiy sevimli mashgʻulotlari va ehtiroslari haqida hikoya.

**Mark Sukerberg**

“Tadbirkorlik nafaqat kompaniyalarni, balki oʻzgarishlarni yaratishni anglatadi.”

Mark Sukerberg doʻstlari bilan kollej yotoqxonasida Facebookʼni ochganida 20 yoshda edi. Hozirda u dunyodagi eng boy kishilardan biri va 71 milliard dollarlik kapitalga egalik qilmoqda.

Sukerberg ekssentrik xulq-atvori, gʻayrioddiy sevimli mashgʻulotlari va har kuni kiyadigan kulrang futbolka va jinsi shimlar bilan tanilgan. Uning soʻzlariga koʻra, bu unga mayda-chuyda narsalar bilan chalgʻimaslikka va kompaniyaning rivojlanishiga eʼtibor qaratishga yordam beradi.

Bir necha yil oldin Sukerberg oʻzining Facebookʼdagi sahifasida kelasi yil uchun faqat oʻzi soʻygan hayvon goʻshtini isteʼmol qilishini eʼlon qildi. 

“Men har doim oziq-ovqatlarimiz qayerdan kelishini tushunishimiz kerakligiga ishonganman”, deb xulosa qildi milliarder.

Sukerberg taʼkidlashicha, u koʻp vaqtini Facebookʼda ishlashga sarflaydi va shu sababli har yili yangi narsalarni sinab koʻrishga intiladi. Masalan, xitoy tilini oʻrganishni.

Qiziqarli fakt: Facebook logotipi koʻk rangga ega, chunki Sukerberg qizil-yashil ranglarni koʻrlikka moyilligi bor deb hisoblaydi. 

**Elon Mask**

“Men Marsda oʻlishni xohlardim. Ammo baxtsiz hodisa paytida emas.”

Elon Mask investor va muhandis, shuningdek “SpaceX” kompaniyasining bosh direktori va “Tesla Motors” asoschilaridan biri. U tez-tez ekssentrik narsalarni qiladigan eng mehnatkash tadbirkorlardan biri sifatida tanilgan.

Milliarder Jeyms Bond haqidagi hikoyalarga shunchalik berilib ketganki, u “Meni sevgan josus” filmidan Lotus Esprit avtomobilini 997 ming dollarga sotib olgan. Syujetga koʻra, mashina suv osti kemasiga aylantiriladi, ammo Mask olgan versiyada bunday qobiliyat yoʻq edi. “Men uni “Tesla”ning elektr quvvat agregati bilan yangilab, avtomobilni haqiqatdan oʻzgartirishga majbur qilaman”, dedi u.

Qiziqarli fakt: Temir odamni oʻynashdan oldin kichik Robert Dauni Toni Stark oʻzini qanday tutishi kerakligi haqidagi fikrlarini eshitish uchun Mask bilan uchrashuv tashkil qildi.

**Richard Brenson**

“Koʻngil ochish — bu muvaffaqiyatli korxonaning eng muhim va kam baholangan tarkibiy qismlaridan biridir. Agar siz koʻngilxushlik qilmasangiz, unda, ehtimol, oxirigacha va boshqasini sinab koʻrishga arziydi.”

400 dan ortiq kompaniyalardan iborat “Virgin Group” asoschisi Richard Charlz Niikolas Brenson oʻzining turmush tarzi bilan mashhur. Bir kuni u dunyo rekordini yangilash uchun Atlantika okeanidan havo balonida oʻtayotganda deyarli vafot etdi. Bu haqida tadbirkor oʻzining “Pastga qaramang” nomli hujjatli filmida aytib oʻtdi.

Brenson shuningdek, kaytsyorfingni yaxshi koʻradi.

Oʻzining “Virgin yoʻli: yetakchilik toʻgʻrisida hamma bilganlarim” kitobida  marketing harakatlari va jahon rekordlarini yangilashga intilishi uning biznes uslubining asosini tashkil etadi deb yozadi.

Qiziqarli fakt: Brenson Virjiniya orollarida orolga egalik qiladi.

**Yosiro Nakamatsu**

“Men Stiv Jobs va Leonardo Da Vinchi fazilatlarini birlashtiraman.”

Yaponiyalik sarmoyador Yosiro Nakamatsu patentdagi tarixga qaraganda koʻproq patentga ega. U oʻzining floppi-diski, hojatxonadagi oʻrindiq filtrini va hattoki oʻzini himoya qilish uchun parikni ixtiro qildi, bu uning 3557 ixtirosidan bir nechtasini nomlash uchun.

Nakamatsu soʻzlariga koʻra, u shoʻngʻish paytida eng yaxshi gʻoyalarini taklif qiladi va ularni maxsus suv oʻtkazmaydigan moslama yordamida yozib oladi. “Doktor NakaMas ixtirolari haqidagi afsona” kitobida tadbirkor kislorod yetishmasligi unga gʻoya beradi deb yozgan.

Qiziqarli fakt: har kecha Nakamatsu oʻzining 24 karatli oltindan yasalgan “Sokin xonasi” da dam olishni afzal koʻradi. U har doim “Oltin tasavvurga zararli boʻlgan radio toʻlqinlari va televizion signallarni toʻsib qoʻyadi”, — deydi:

**Stiv Jobs**

“Bu dunyoni oʻzgartira deb oʻylash uchun aqldan ozganlargina bu dunyoni haqiqatdan ham oʻzgartira oladi.”

Stiven Pol Jobs — 2011-yilda vafot etgan Apple kompaniyasining asoschisi va sobiq bosh direktori. 2014-yilda CNBC Jobsni soʻnggi 25 yil ichida eng nufuzli rahbarlardan biri deb topdi. U noutbuklarning kelajagini oʻzgartirdi va smartfon va musiqiy inqilobni boshladi.

Jobs daho edi, lekin u ham aqldan ozgan edi. Masalan, u stressni yoʻqotish uchun hojatxonada oyoqlarini hoʻllagan. Va bir muncha vaqt, u hatto choʻmilishni ham toʻxtatdi, chunki diyetada goʻsht yetishmasligi tanani yoqimsiz hiddan qutqarishiga amin edi.

Jobs talabchan va tezkor, chinakam mukammalparast edi. Agar u kichik xatoga yoʻl qoʻysa, darhol odamni ishdan boʻshatishi mumkin. Uning sobiq xodimlaridan biri Maykl Devi tan olishicha: “Agar u biror narsani yoqtirmasa va uning fikrini filtrlamasa, buni aniq aytardi”.

Qiziqarli fakt: Jobs shu qadar koʻp sabzi yeb qoʻyganki, bir vaqtning oʻzida uning terisi bir oz toʻq sariq rangga aylangan.

**Jeff Bezos**

“Sizning brendingiz — atrofingizda boʻlmaganingizda boshqalar siz haqingizda nima deyishidir.”

Amerikalik tadbirkor va Amazon asoschisi Jeff Bezos dunyodagi eng nufuzli bosh direktorlardan biri hisoblanadi. Bezos sayyoramizning eng boy odamlari roʻyxatida (ilgari Bill Geytsga tegishli boʻlgan) 132,2 milliard dollarlik boylik bilan va, albatta, u oʻzining gʻayrioddiy biznes usullarini qoʻllaydi.

Masalan, Amazon Bezos oʻzining barcha yozuvlarini oʻz xodimlari bilan birgalikda oʻqish orqali uchrashuvlarni boshlashni yoqtiradi. “Bu yangi boshlanuvchilar uchun gʻayrioddiy tajriba. Ular shunchaki indamay oʻtirishga va koʻplab rahbarlar bilan oʻqish zalini tashkil qilishga odatlanmaganlar”, — deydi tadbirkor.

Qiziqarli fakt: Bezos hech qachon yigʻilishlarni ertalab tayinlamaydi va “ikki pissa qoidasiga” sodiq qoladi. Unga koʻra, yigʻilishda barchani boqish uchun ikkita pissa yetarli boʻlishi kerak.

**Bill Geyts**

“Hayot adolatsiz, oʻrganing.”

Microsoft asoschisi Uilyam Genri Geyts III Jeff Bezos uning oʻrnini egallashidan oldin sayyoradagi eng boy odamlardan biri boʻlgan. Geyts har doim ongiga hujum qilishda yonida rangli qalamlarni olib yurar va oʻspirinlik chogʻida u “Dunyo kitobi” ensiklopediyasining har bir nashrini oʻqirdi.

Geyts har bir detalni nazorat qilishni yaxshi koʻradi va uning odatlari bu haqda soʻzlaydi. U ishchilarning qachon kelganini va ishdan ketganini kuzatib turishi uchun xodimlarining davlat raqamlarini yodlab olardi. Biroq, Microsoft kengayganidan soʻng, u bundan voz kechdi.

Qiziqarli fakt: Geyts noyob kitoblarni toʻplaydi va bir vaqtlar Leonardo da Vinchining inshosi boʻlgan qoʻlyozma uchun 30,8 million dollar sarflagan.

**Roman Abramovich**

Roman Abramovich — rossiyalik milliarder va xayriyachi. Uning tadbirkorlik mahorati armiyada boʻlganidayoq rivojlana boshladi. Abramovich yetkazib berish haydovchilari bilan shartnoma tuzdi: ular unga yonilgʻining bir qismini berishdi, keyin u boshqa haydovchilarga chegirma bilan sotdi.

Uning armiyadagi doʻstlaridan biri Nikolay Panteleimonov shunday deb eslaydi: “Tadbirkorlik toʻgʻrisida gap ketganda, u hamma uchun bosh va yelka edi. U havodan pul ishlab topishi mumkin edi.”

Milliarderning sportga ishtiyoqi baland, shuning uchun 2003-yilda u “Chelsi” futbol klubini sotib oldi va qarzlarini toʻlashga yordam berdi.

Qiziqarli fakt: Abramovich dunyodagi ikkinchi eng katta yaxtaga ega, u oʻzining raketaga qarshi mudofaa tizimiga ega.

**Genri Ford**

“Ford Motor Company” asoschisi Genri Ford birinchi arzon avtomobilni ishlab chiqardi. U vaqt va pulni kamaytirib, avtoulovlarning ommaviy ishlab chiqarilishini kengaytirishni xohladi. Ushbu qarash Qoʻshma Shtatlarda oʻrta sinfni shakllantirishga yordam berdi.

Ford oʻzining ekssentrikligi bilan mashhur boʻlgan barcha zamonlarning eng nufuzli odamlaridan biridir. Va uning eng yashirin fazilatlaridan biri, ehtimol uning antisemit ekanligidadir.

Hammasi Ford mahalliy “Dearborn Independent” gazetasini sotib olganidan boshlandi. 1918-yilda u oʻz gʻoyalarini nashr etishni boshladi. U oʻzining yahudiylarning fitna nazariyasini va yahudiylar dunyodagi barcha yovuzliklarning manbai ekanligini taʼkidladi. Keyinchalik Ford oʻzining eslatmalarini Xalqaro yahudiylarning toʻrt jildiga toʻpladi. U 16 tilga tarjima qilingan.

Qiziqarli fakt: Ford Sadberi, Massachusets va Michigan shtatidagi Grinfild Villij (Greenfield Village) kabi shaharlarni AQSHning dastlabki tarixi uchun sayohat markazlariga aylantirish umidida tarixiy binolarni yigʻdi.

**Larri Ellison**

“Agar siz yangilik qilsangiz, hamma sizni aqldan ozgan deb oʻylashiga tayyor boʻlishingiz kerak.”

“Forbes” maʼlumotlariga koʻra, “Oracle Corporation” kompaniyasining asoschisi va bosh direktori Larri Ellison hozirda dunyodagi eng boy odamlar roʻyxatidan oʻninchi oʻrinda turadi.

Ellison oʻzining jasur va gʻayrioddiy, shuningdek, gʻalati xarakteri bilan tanilgan. Misol uchun, daraxt San-Fransisko koʻrfaziga qarashini toʻsib, yaqin atrofdagi uchastkada oʻsganida, u uni kesishni talab qildi. Qoʻshnilar buni qilishdan bosh tortishdi, shundan keyin Ellison uylarini sotib olishni va daraxt bilan oʻz-oʻzidan shugʻullanishni taklif qildi. Taklif rad etildi va ish sudga oʻtdi.

Ellison shuningdek, yaxtalarning, ayniqsa yaxtalar poygalarining ishqibozidir. 1998-yilda u Avstraliyadagi poygada oltita dengizchining hayotiga zomin boʻlgan boʻron tufayli deyarli “oʻldirildi”. Dahshatli voqea unga “hayot qanday goʻzal, nozik va qisqa” ekanligini eslatdi.

Qiziqarli fakt: Ellison oʻz faoliyatini 1970-yilda Markaziy razvedka boshqarmasi uchun maʼlumotlar bazalarini yaratishda boshlagan.


Альберт Эйнштейн трубкасига тамаки йиғиш учун кўчада сигарет қолдиқларини йиғган. 

Бенжамин Франклин «ҳаво ҳаммомлари» деб номланган нарсаларни яхши кўрарди — бу жараён давомида у шунчаки дераза олдида яланғоч ўтирарди. Кўпгина муваффақиятли ҳикоялар ақл ва ғайриоддий хатти-ҳаракатлар ўртасида қизиқарли алоқага эга. Ушбу элементлар ҳақиқатан ҳам ўзаро боғлиқми? Эксцентрик тадбиркорларнинг ғайриоддий севимли машғулотлари ва эҳтирослари ҳақида ҳикоя.

**Марк Цукерберг**

«Тадбиркорлик нафақат компанияларни, балки ўзгаришларни яратишни англатади.»

Марк Цукерберг дўстлари билан коллеж ётоқхонасида Facebook'ни очганида 20 ёшда эди. Ҳозирда у дунёдаги энг бой кишилардан бири ва 71 миллиард долларлик капиталга эгалик қилмоқда.

Цукерберг эксцентрик хулқ-атвори, ғайриоддий севимли машғулотлари ва ҳар куни киядиган кулранг футболка ва жинси шимлар билан танилган. Унинг сўзларига кўра, бу унга майда-чуйда нарсалар билан чалғимасликка ва компаниянинг ривожланишига эътибор қаратишга ёрдам беради.

Бир неча йил олдин Цукерберг ўзининг Facebook'даги саҳифасида келаси йил учун фақат ўзи сўйган ҳайвон гўштини истеъмол қилишини эълон қилди. «Мен ҳар доим озиқ-овқатларимиз қаердан келишини тушунишимиз кераклигига ишонганман», деб хулоса қилди миллиардер.

Цукерберг таъкидлашича, у кўп вақтини Facebook'да ишлашга сарфлайди ва шу сабабли ҳар йили янги нарсаларни синаб кўришга интилади. Масалан, хитой тилини ўрганишни.

Қизиқарли факт: Facebook логотипи кўк рангга эга, чунки Цукерберг қизил-яшил рангларни кўрликка мойиллиги бор деб ҳисоблайди. 

**Элон Маск**

"Мен Марсда ўлишни хоҳлардим. Аммо бахтсиз ҳодиса пайтида эмас."

Элон Маск инвестор ва муҳандис, шунингдек "SpaceX" компаниясининг бош директори ва "Tesla Motors" асосчиларидан бири. У тез-тез эксцентрик нарсаларни қиладиган энг меҳнаткаш тадбиркорлардан бири сифатида танилган.

Миллиардер Жеймс Бонд ҳақидаги ҳикояларга шунчалик берилиб кетганки, у «Мени севган жосус» фильмидан Lotus Esprit автомобилини 997 минг долларга сотиб олган. Сюжетга кўра, машина сув ости кемасига айлантирилади, аммо Маск олган версияда бундай қобилият йўқ эди. «Мен уни "Tesla"нинг электр қувват агрегати билан янгилаб, автомобилни ҳақиқатдан ўзгартиришга мажбур қиламан», деди у.

Қизиқарли факт: Темир одамни ўйнашдан олдин кичик Роберт Дауни Тони Старк ўзини қандай тутиши кераклиги ҳақидаги фикрларини эшитиш учун Маск билан учрашув ташкил қилди.

**Ричард Брэнсон**

"Кўнгил очиш — бу муваффақиятли корхонанинг энг муҳим ва кам баҳоланган таркибий қисмларидан биридир. Агар сиз кўнгилхушлик қилмасангиз, унда, эҳтимол, охиригача ва бошқасини синаб кўришга арзийди."

400 дан ортиқ компаниялардан иборат "Virgin Group" асосчиси Ричард Чарльз Нииколас Брэнсон ўзининг турмуш тарзи билан машҳур. Бир куни у дунё рекордини янгилаш учун Атлантика океанидан ҳаво балонида ўтаётганда деярли вафот этди. Бу ҳақида тадбиркор ўзининг «Пастга қараманг» номли ҳужжатли фильмида айтиб ўтди.

Брэнсон шунингдек, кайтсёрфингни яхши кўради.

Ўзининг “Virgin йўли: етакчилик тўғрисида ҳамма билганларим" китобида  маркетинг ҳаракатлари ва жаҳон рекордларини янгилашга интилиши унинг бизнес услубининг асосини ташкил этади деб ёзади.

Қизиқарли факт: Брэнсон Виржиния оролларида оролга эгалик қилади.

**Ёсиро Накамацу**

«Мен Стив Жобс ва Леонардо Да Винчи фазилатларини бирлаштираман.»

Япониялик сармоядор Ёсиро Накамацу патентдаги тарихга қараганда кўпроқ патентга эга. У ўзининг флоппи-диски, ҳожатхонадаги ўриндиқ фильтрини ва ҳаттоки ўзини ҳимоя қилиш учун парикни ихтиро қилди, бу унинг 3557 ихтиросидан бир нечтасини номлаш учун.

Накамацу сўзларига кўра, у шўнғиш пайтида энг яхши ғояларини таклиф қилади ва уларни махсус сув ўтказмайдиган мослама ёрдамида ёзиб олади. «Доктор НакаМац ихтиролари ҳақидаги афсона» китобида тадбиркор кислород етишмаслиги унга ғоя беради деб ёзган.

Қизиқарли факт: ҳар кеча Накамацу ўзининг 24 каратли олтиндан ясалган «Сокин хонаси» да дам олишни афзал кўради. У ҳар доим «Олтин тасаввурга зарарли бўлган радио тўлқинлари ва телевизион сигналларни тўсиб қўяди», - дейди:

**Стив Жобс**

«Бу дунёни ўзгартира деб ўйлаш учун ақлдан озганларгина бу дунёни ҳақиқатдан ҳам ўзгартира олади.»

Стивен Пол Жобс — 2011 йилда вафот этган Apple компаниясининг асосчиси ва собиқ бош директори. 2014 йилда CNBC Жобсни сўнгги 25 йил ичида энг нуфузли раҳбарлардан бири деб топди. У ноутбукларнинг келажагини ўзгартирди ва смартфон ва мусиқий инқилобни бошлади.

Жобс даҳо эди, лекин у ҳам ақлдан озган эди. Масалан, у стрессни йўқотиш учун ҳожатхонада оёқларини ҳўллаган. Ва бир мунча вақт, у ҳатто чўмилишни ҳам тўхтатди, чунки диетада гўшт етишмаслиги танани ёқимсиз ҳиддан қутқаришига амин эди.

Жобс талабчан ва тезкор, чинакам мукаммалпараст эди. Агар у кичик хатога йўл қўйса, дарҳол одамни ишдан бўшатиши мумкин. Унинг собиқ ходимларидан бири Майкл Деви тан олишича: «Агар у бирор нарсани ёқтирмаса ва унинг фикрини фильтрламаса, буни аниқ айтарди».

Қизиқарли факт: Жобс шу қадар кўп сабзи еб қўйганки, бир вақтнинг ўзида унинг териси бир оз тўқ сариқ рангга айланган.

**Жефф Безос**

«Сизнинг брендингиз — атрофингизда бўлмаганингизда бошқалар сиз ҳақингизда нима дейишидир.»

Америкалик тадбиркор ва Amazon асосчиси Жефф Безос дунёдаги энг нуфузли бош директорлардан бири ҳисобланади. Безос сайёрамизнинг энг бой одамлари рўйхатида (илгари Билл Гейтсга тегишли бўлган) 132,2 миллиард долларлик бойлик билан ва, албатта, у ўзининг ғайриоддий бизнес усулларини қўллайди.

Масалан, Amazon Безос ўзининг барча ёзувларини ўз ходимлари билан биргаликда ўқиш орқали учрашувларни бошлашни ёқтиради. "Бу янги бошланувчилар учун ғайриоддий тажриба. Улар шунчаки индамай ўтиришга ва кўплаб раҳбарлар билан ўқиш залини ташкил қилишга одатланмаганлар", - дейди тадбиркор.

Қизиқарли факт: Безос ҳеч қачон йиғилишларни эрталаб тайинламайди ва «икки пицца қоидасига» содиқ қолади. Унга кўра, йиғилишда барчани боқиш учун иккита пицца етарли бўлиши керак.

**Билл Гейтс**

«Ҳаёт адолатсиз, ўрганинг.»

Microsoft асосчиси Уильям Генри Гейтс III Жефф Безос унинг ўрнини эгаллашидан олдин сайёрадаги энг бой одамлардан бири бўлган. Гейтс ҳар доим онгига ҳужум қилишда ёнида рангли қаламларни олиб юрар ва ўспиринлик чоғида у «Дунё китоби» энциклопедиясининг ҳар бир нашрини ўқирди.

Гейтс ҳар бир детални назорат қилишни яхши кўради ва унинг одатлари бу ҳақда сўзлайди. У ишчиларнинг қачон келганини ва ишдан кетганини кузатиб туриши учун ходимларининг давлат рақамларини ёдлаб оларди. Бироқ, Microsoft кенгайганидан сўнг, у бундан воз кечди.

Қизиқарли факт: Гейтс ноёб китобларни тўплайди ва бир вақтлар Леонардо да Винчининг иншоси бўлган қўлёзма учун 30,8 миллион доллар сарфлаган.

**Роман Абрамович**

Роман Абрамович — россиялик миллиардер ва хайриячи. Унинг тадбиркорлик маҳорати армияда бўлганидаёқ ривожлана бошлади. Абрамович етказиб бериш ҳайдовчилари билан шартнома тузди: улар унга ёнилғининг бир қисмини беришди, кейин у бошқа ҳайдовчиларга чегирма билан сотди.

Унинг армиядаги дўстларидан бири Николай Пантелеимонов шундай деб эслайди: "Тадбиркорлик тўғрисида гап кетганда, у ҳамма учун бош ва елка эди. У ҳаводан пул ишлаб топиши мумкин эди."

Миллиардернинг спортга иштиёқи баланд, шунинг учун 2003 йилда у «Челси» футбол клубини сотиб олди ва қарзларини тўлашга ёрдам берди.

Қизиқарли факт: Абрамович дунёдаги иккинчи энг катта яхтага эга, у ўзининг ракетага қарши мудофаа тизимига эга.

**Генри Форд**

"Ford Motor Company" асосчиси Генри Форд биринчи арзон автомобилни ишлаб чиқарди. У вақт ва пулни камайтириб, автоуловларнинг оммавий ишлаб чиқарилишини кенгайтиришни хоҳлади. Ушбу қараш Қўшма Штатларда ўрта синфни шакллантиришга ёрдам берди.

Форд ўзининг эксцентриклиги билан машҳур бўлган барча замонларнинг энг нуфузли одамларидан биридир. Ва унинг энг яширин фазилатларидан бири, эҳтимол унинг антисемит эканлигидадир.

Ҳаммаси Форд маҳаллий “Dearborn Independent” газетасини сотиб олганидан бошланди. 1918 йилда у ўз ғояларини нашр этишни бошлади. У ўзининг яҳудийларнинг фитна назариясини ва яҳудийлар дунёдаги барча ёвузликларнинг манбаи эканлигини таъкидлади.

Кейинчалик Форд ўзининг эслатмаларини Халқаро яҳудийларнинг тўрт жилдига тўплади. У 16 тилга таржима қилинган.

Қизиқарли факт: Форд Садбери, Массачусетс ва Мичиган штатидаги Гринфилд Виллиж (Greenfield Village) каби шаҳарларни АҚШнинг дастлабки тарихи учун саёҳат марказларига айлантириш умидида тарихий биноларни йиғди.

**Ларри Эллисон**

«Агар сиз янгилик қилсангиз, ҳамма сизни ақлдан озган деб ўйлашига тайёр бўлишингиз керак.»

"Forbes" маълумотларига кўра, "Oracle Corporation" компаниясининг асосчиси ва бош директори Ларри Эллисон ҳозирда дунёдаги энг бой одамлар рўйхатидан ўнинчи ўринда туради.

Эллисон ўзининг жасур ва ғайриоддий, шунингдек, ғалати характери билан танилган. Мисол учун, дарахт Сан-Франциско кўрфазига қарашини тўсиб, яқин атрофдаги участкада ўсганида, у уни кесишни талаб қилди. Қўшнилар буни қилишдан бош тортишди, шундан кейин Эллисон уйларини сотиб олишни ва дарахт билан ўз-ўзидан шуғулланишни таклиф қилди. Таклиф рад этилди ва иш судга ўтди.

Эллисон шунингдек, яхталарнинг, айниқса яхталар пойгаларининг ишқибозидир. 1998 йилда у Австралиядаги пойгада олтита денгизчининг ҳаётига зомин бўлган бўрон туфайли деярли "ўлдирилди". Даҳшатли воқеа унга «ҳаёт қандай гўзал, нозик ва қисқа» эканлигини эслатди.

Қизиқарли факт: Эллисон ўз фаолиятини 1970 йилда Марказий разведка бошқармаси учун маълумотлар базаларини яратишда бошлаган.



Albert Eynshteyn trubkasiga tamaki yigʻish uchun koʻchada sigaret qoldiqlarini yigʻgan. Benjamin Franklin “havo hammomlari” deb nomlangan narsalarni yaxshi koʻrardi — bu jarayon davomida u shunchaki deraza oldida yalangʻoch oʻtirardi. Koʻpgina muvaffaqiyatli hikoyalar aql va gʻayrioddiy xatti-harakatlar oʻrtasida qiziqarli aloqaga ega. Ushbu elementlar haqiqatan ham oʻzaro bogʻliqmi? Ekssentrik tadbirkorlarning gʻayrioddiy sevimli mashgʻulotlari va ehtiroslari haqida hikoya.

Mark Sukerberg
“Tadbirkorlik nafaqat kompaniyalarni, balki oʻzgarishlarni yaratishni anglatadi.”


Альберт Эйнштейн трубкасига тамаки йиғиш учун кўчада сигарет қолдиқларини йиғган. Бенжамин Франклин «ҳаво ҳаммомлари» деб номланган нарсаларни яхши кўрарди — бу жараён давомида у шунчаки дераза олдида яланғоч ўтирарди. Кўпгина муваффақиятли ҳикоялар ақл ва ғайриоддий хатти-ҳаракатлар ўртасида қизиқарли алоқага эга. Ушбу элементлар ҳақиқатан ҳам ўзаро боғлиқми? Эксцентрик тадбиркорларнинг ғайриоддий севимли машғулотлари ва эҳтирослари ҳақида ҳикоя.

Марк Цукерберг
«Тадбиркорлик нафақат компанияларни, балки ўзгаришларни яратишни англатади.»




medium_maqola1.png

small_maqola1.png

thumbnail_maqola1.png

maqola1.png

Mashhur biznesmenlarning gʻayrioddiy odatlari

Машҳур бизнесменларнинг ғайриоддий одатлари

Qayta ishlangan pishloq biznesi oʻrtacha boshlangʻich kapitali boʻlgan yangi boshlangʻich tadbirkor uchun juda mos keladi.
Ushbu foydali va talab qilinadigan mahsulotning mashhurligi va yuqori talabidan tashqari, ishlab chiqarish jarayoni ham, arzon narxlardagi uskunalar ajralib turadi. Siz biznes gʻoyani amalga oshirishdan oldin tayyor boʻlishingiz kerak boʻlgan birdan-bir kamchilik bu bozorda yuqori raqobatdir, ammo bu holatda ham sizda yaxshi texnolog va puxta marketing siyosati boʻlsa, siz buni yengishingiz mumkin.

**Binolar va hujjatlar**

Seminarni ochish uchun sizga umumiy maydoni 140-150 kv.m boʻlgan xona kerak. Shu bilan birga, yarmi xomashyo va tayyor mahsulotlar uchun omborlar, maishiy boʻlimlarga ketadi. Ishlab chiqarish maydoni yaxshi yoritilgan boʻlishi kerak (60 foizgacha tabiiy yorugʻlik), shift balandligi kamida 3,5 metr boʻlishi kerak.

Saqlash joyida haroratni 2-4 ° C darajasida ushlab turish juda muhimdir. Umuman olganda, roʻyxatdan oʻtish uchun oʻt oʻchiruvchilar, sanitariya-epidemiologiya stansiyalari va mehnatni muhofaza qilish xizmatlaridan ruxsat olish kerak. Ilgari oziq-ovqat mahsulotlarini ishlab chiqaradigan tayyor kommunikatsiyalar bilan binolarni ijaraga olish juda yaxshi. Keyin xizmatlar bilan muvofiqlashtirish va ruxsat olish, loyihani tasdiqlash ancha tezlashadi. Loyihaviy hujjatlarni ishlab chiqish 1 kvadrat uchun 60-65 dollarga baholanmoqda.

**Uskunalar**

Uskunalar roʻyxati toʻgʻridan-toʻgʻri ishlab chiqarilgan pishloqning turlari va miqdoriga bogʻliq. Ikkinchisi shirin, shoʻr, mayda, kolbasa, makaron va qaymoqli boʻlib, ular plastik idishlarda, qutilarda yoki plyonkalarda, folga naychalarida ishlab chiqariladi, tabiiy qattiq pishloqdan yoki maxsus kukunlardan ishlab chiqariladi.

Rossiya ishlab chiqarishining standart universal liniyasining narxi 25 ming dollarni tashkil qiladi. Asosiy birliklar: kuchli goʻsht maydalagich, eritish idishi, vakuumli shpris, qaychi, toʻldirish mashinasi, ish stoli, termal tutun kamerasi (kolbasa pishloq uchun), sovitish moslamasi.
Kamroq tez-tez qayta ishlangan pishloq termo-kesgichda, maydalagich, goʻsht maydalagich va mikser quriladigan oziq-ovqat protsessori kabi maxsus ixcham apparatda tayyorlanadi. Termo-toʻsar bir nechta tayyor dasturlarga ega. Uning narxi 32000 dollar.

Chiziqning ayrim birliklarini alohida sotib olish mumkin. Masalan, sovitish kamerasining narxi 3000 dollar, qirqish mashinasi — 1800-2000 dollar, vakuumli shpris — 4700 dollar.

**Xomashyo**

Qayta ishlangan pishloqning asosiy komponenti turli xil sabablarga koʻra rad qilingan (asosan tashqi koʻrinishi, shakli va notekisligi tufayli) sotishga yaroqsiz qattiq tabiiy pishloqlardir. Qoʻshimcha tarkibiy qismlar erituvchi tuzlar (kaliy, natriy, limon kislotasi) va ziravorlar, ziravorlar, shirin navlar uchun shakar, sut mahsulotlari (sariyogʻ, sut, tvorog), xushboʻy moddalar va boshqa xushboʻy qoʻshimchalar. Kolbasa pishlogʻining asosini oz miqdordagi yogʻ va rennetli pishloqlar tarkibiga kimion va qalampir qoʻshiladi.

Mahsulotlarning narxini pasaytirish uchun koʻplab qayta ishlangan pishloq ishlab chiqaruvchilari asosiy tarkibiy qism sifatida yogʻsiz sut kukuni, oʻsimlik yogʻlari, stabilizatorlar, aromatizatorlar va kislotalik regulyatorlarini qoʻshib pishloq kukunidan foydalanadilar. Tabiiyki, shu tarzda olingan pishloq klassik usul yordamida tayyorlangan mahsulotlarning taʼmi va sifati jihatidan pastroqdir. Ishlab chiqaruvchining foydasi aniq — pishloq kukuni sotib olish 1 kg uchun 6,25 dollarni tashkil qiladi. Ushbu miqdordan siz 4 kilogrammgacha qayta ishlangan pishloqni tayyorlashingiz mumkin.

Kukunli pishloqlar pishloq eritadigan zavodda 7-10 daqiqada ishlab chiqariladi.

**Ishlab chiqarish texnologiyasi**

Klassik va qimmatroq texnologiya boʻyicha qayta ishlangan pishloqlarni ishlab chiqarishning texnologik jarayoni pishloqlarni tayyorlash bilan boshlanadi, ular qadoqlash va parafindan tozalanadi, yuviladi va kerak boʻlsa, zardobga solinadi. Keyin pishloq maydalash uchun yuboriladi, u qoʻshiladi va retsept boʻyicha boshqa qoʻshimchalar bilan aralashtiriladi.

Yarim soatdan ikki soatgacha pishib yetish jarayonida, tuzlar pishloq massasiga yaxshilab kirib borishi kerak. Shundan soʻng, aralash 20 daqiqa davomida bugʻ generatori va aralashtirgich bilan jihozlangan erituvchi qozonga oʻrnatiladi. Va 70-90 daraja haroratda, eritish jarayoni sodir boʻladi.
60 gradusgacha sovitilgan massa plomba va qadoqlash moslamasiga kiradi. Keyinchalik sovitish sovutish mashinasida yoki tabiiy sharoitda 8-9 darajadan yuqori boʻlmagan haroratda amalga oshiriladi.
 
**Xodimlar**

Texnolog retseptlar va lazzat turlarini ishlab chiqish uchun javobgardir. Mahsulotlarning sifati uning tasavvuriga va malakasiga bogʻliq boʻladi. Shuningdek, liniyani saqlab turish uchun 2 nafar xodim, buxgalter, xomashyo sotib olish boʻyicha menejer (yetkazib beruvchilar sut mahsulotlari ishlab chiqaradigan kompaniyalar va pishloq ishlab chiqaruvchilar) va bir nechta savdo menejerlari kerak.



Қайта ишланган пишлоқ бизнеси ўртача бошланғич капитали бўлган янги бошланғич тадбиркор учун жуда мос келади.
Ушбу фойдали ва талаб қилинадиган маҳсулотнинг машҳурлиги ва юқори талабидан ташқари, ишлаб чиқариш жараёни ҳам, арзон нархлардаги ускуналар ажралиб туради. Сиз бизнес ғояни амалга оширишдан олдин тайёр бўлишингиз керак бўлган бирдан-бир камчилик бу бозорда юқори рақобатдир, аммо бу ҳолатда ҳам сизда яхши технолог ва пухта маркетинг сиёсати бўлса, сиз буни енгишингиз мумкин.

**Бинолар ва ҳужжатлар**

Семинарни очиш учун сизга умумий майдони 140-150 кв.м бўлган хона керак. Шу билан бирга, ярми хомашё ва тайёр маҳсулотлар учун омборлар, маиший бўлимларга кетади. Ишлаб чиқариш майдони яхши ёритилган бўлиши керак (60 фоизгача табиий ёруғлик), шифт баландлиги камида 3,5 метр бўлиши керак.

Сақлаш жойида ҳароратни 2-4 ° C даражасида ушлаб туриш жуда муҳимдир. Умуман олганда, рўйхатдан ўтиш учун ўт ўчирувчилар, санитария-эпидемиология станциялари ва меҳнатни муҳофаза қилиш хизматларидан рухсат олиш керак. Илгари озиқ-овқат маҳсулотларини ишлаб чиқарадиган тайёр коммуникациялар билан биноларни ижарага олиш жуда яхши. Кейин хизматлар билан мувофиқлаштириш ва рухсат олиш, лойиҳани тасдиқлаш анча тезлашади. Лойиҳавий ҳужжатларни ишлаб чиқиш 1 квадрат учун 60-65 долларга баҳоланмоқда.

**Ускуналар**

Ускуналар рўйхати тўғридан-тўғри ишлаб чиқарилган пишлоқнинг турлари ва миқдорига боғлиқ. Иккинчиси ширин, шўр, майда, колбаса, макарон ва қаймоқли бўлиб, улар пластик идишларда, қутиларда ёки плёнкаларда, фольга найчаларида ишлаб чиқарилади, табиий қаттиқ пишлоқдан ёки махсус кукунлардан ишлаб чиқарилади.

Россия ишлаб чиқаришининг стандарт универсал линиясининг нархи 25 минг долларни ташкил қилади. Асосий бирликлар: кучли гўшт майдалагич, эритиш идиши, вакуумли шприц, қайчи, тўлдириш машинаси, иш столи, термал тутун камераси (колбаса пишлоқ учун), совитиш мосламаси.

Камроқ тез-тез қайта ишланган пишлоқ термо-кесгичда, майдалагич, гўшт майдалагич ва миксер қуриладиган озиқ-овқат процессори каби махсус ихчам аппаратда тайёрланади. Термо-тўсар бир нечта тайёр дастурларга эга. Унинг нархи 32000 доллар.
Чизиқнинг айрим бирликларини алоҳида сотиб олиш мумкин. Масалан, совитиш камерасининг нархи 3000 доллар, қирқиш машинаси — 1800-2000 доллар, вакуумли шприц — 4700 доллар.

**Хомашё**

Қайта ишланган пишлоқнинг асосий компоненти турли хил сабабларга кўра рад қилинган (асосан ташқи кўриниши, шакли ва нотекислиги туфайли) сотишга яроқсиз қаттиқ табиий пишлоқлардир. Қўшимча таркибий қисмлар эритувчи тузлар (калий, натрий, лимон кислотаси) ва зираворлар, зираворлар, ширин навлар учун шакар, сут маҳсулотлари (сариёғ, сут, творог), хушбўй моддалар ва бошқа хушбўй қўшимчалар. Колбаса пишлоғининг асосини оз миқдордаги ёғ ва реннетли пишлоқлар таркибига кимион ва қалампир қўшилади.

Маҳсулотларнинг нархини пасайтириш учун кўплаб қайта ишланган пишлоқ ишлаб чиқарувчилари асосий таркибий қисм сифатида ёғсиз сут кукуни, ўсимлик ёғлари, стабилизаторлар, ароматизаторлар ва кислоталик регуляторларини қўшиб пишлоқ кукунидан фойдаланадилар. Табиийки, шу тарзда олинган пишлоқ классик усул ёрдамида тайёрланган маҳсулотларнинг таъми ва сифати жиҳатидан пастроқдир. Ишлаб чиқарувчининг фойдаси аниқ — пишлоқ кукуни сотиб олиш 1 кг учун 6,25 долларни ташкил қилади. Ушбу миқдордан сиз 4 килограммгача қайта ишланган пишлоқни тайёрлашингиз мумкин.
Кукунли пишлоқлар пишлоқ эритадиган заводда 7-10 дақиқада ишлаб чиқарилади.

**Ишлаб чиқариш технологияси**

Классик ва қимматроқ технология бўйича қайта ишланган пишлоқларни ишлаб чиқаришнинг технологик жараёни пишлоқларни тайёрлаш билан бошланади, улар қадоқлаш ва парафиндан тозаланади, ювилади ва керак бўлса, зардобга солинади. Кейин пишлоқ майдалаш учун юборилади, у қўшилади ва рецепт бўйича бошқа қўшимчалар билан аралаштирилади.

Ярим соатдан икки соатгача пишиб етиш жараёнида, тузлар пишлоқ массасига яхшилаб кириб бориши керак. Шундан сўнг, аралаш 20 дақиқа давомида буғ генератори ва аралаштиргич билан жиҳозланган эритувчи қозонга ўрнатилади. Ва 70-90 даража ҳароратда, эритиш жараёни содир бўлади.

60 градусгача совитилган масса пломба ва қадоқлаш мосламасига киради. Кейинчалик совитиш совутиш машинасида ёки табиий шароитда 8-9 даражадан юқори бўлмаган ҳароратда амалга оширилади.

**Ходимлар**

Технолог рецептлар ва лаззат турларини ишлаб чиқиш учун жавобгардир. Маҳсулотларнинг сифати унинг тасаввурига ва малакасига боғлиқ бўлади. Шунингдек, линияни сақлаб туриш учун 2 нафар ходим, бухгалтер, хомашё сотиб олиш бўйича менежер (етказиб берувчилар сут маҳсулотлари ишлаб чиқарадиган компаниялар ва пишлоқ ишлаб чиқарувчилар) ва бир нечта савдо менежерлари керак.




Qayta ishlangan pishloq biznesi oʻrtacha boshlangʻich kapitali boʻlgan yangi boshlangʻich tadbirkor uchun juda mos keladi.

Ushbu foydali va talab qilinadigan mahsulotning mashhurligi va yuqori talabidan tashqari, ishlab chiqarish jarayoni ham, arzon narxlardagi uskunalar ajralib turadi. Siz biznes gʻoyani amalga oshirishdan oldin tayyor boʻlishingiz kerak boʻlgan birdan-bir kamchilik bu bozorda yuqori raqobatdir, ammo bu holatda ham sizda yaxshi texnolog va puxta marketing siyosati boʻlsa, siz buni yengishingiz mumkin.


Қайта ишланган пишлоқ бизнеси ўртача бошланғич капитали бўлган янги бошланғич тадбиркор учун жуда мос келади.

Ушбу фойдали ва талаб қилинадиган маҳсулотнинг машҳурлиги ва юқори талабидан ташқари, ишлаб чиқариш жараёни ҳам, арзон нархлардаги ускуналар ажралиб туради. Сиз бизнес ғояни амалга оширишдан олдин тайёр бўлишингиз керак бўлган бирдан-бир камчилик бу бозорда юқори рақобатдир, аммо бу ҳолатда ҳам сизда яхши технолог ва пухта маркетинг сиёсати бўлса, сиз буни енгишингиз мумкин.


medium_goya.png

small_goya.png

thumbnail_goya.png

goya.png

Biznes gʻoya: pishloq ishlab chiqarish

Бизнес ғоя: пишлоқ ишлаб чиқариш

Kichkina oziq-ovqat doʻkonini ochish uchun siz xonani ijaraga olishingiz, u yerda taʼmirlashni amalga oshirishingiz va uskunalar sotib olishingiz kerak. Ushbu maqolada sizga har bir element haqida koʻproq maʼlumot beramiz.

Ijara

Oziq-ovqat doʻkonining xonalari yorugʻ, toza va kommunal xizmatlar bilan taʼminlangan boʻlishi lozim. Metro toʻxtash joyi, jamoat transporti yoki yoʻl tutashgan joylar yaqinida turar-joy hududida xonani ijaraga olish yaxshiroqdir.

Buning uchun sizga 20&nbsp;m&sup2; hajmdagi binolar mos keladi, ammo agar byudjet imkoni boʻlsa, 50&nbsp;m&sup2;ni&nbsp;olish yaxshiroqdir.

Oziq-ovqat doʻkoni uchun joy tanlashda, raqobatchilarga qarash kerak: agar yaqin atrofda shunga oʻxshash doʻkonlar yoki tarmoq supermarketlari boʻlsa, binolar ishlamaydi. Bundan tashqari siz katta taʼmirlashni talab qiladigan xonani olmaysiz: uni tartibga solish qiyin va qimmatga tushadi.

Toshkent shahrida ushbu formatga mos binolarni ijaraga olish oyiga 2000 dollar atrofida turadi. Shahar atrofida siz 14 000 000 soʻm atrofidagi mablagʻga ijaraga olishingiz mumkin. Viloyatlarda binolar ijarasi narxi bundan ancha arzon boʻlishi mumkin.

<img alt="" src="https://biznesrivoj-vds-uploads.s3.eu-north-1.amazonaws.com/ckeditor_images/04-25-2021-12-14-27-1232.jpg" style="height:500px; width:880px" />

Taʼmirlash

Oziq-ovqat doʻkonida siz kosmetik taʼmirlashni amalga oshirishingiz, polga plitkalar qoʻyishingiz va yoritishni yangilashingiz kerak &mdash; bu taxminan 3 8750 dollarni tashkil qiladi.

Agar binolar yaroqsiz boʻlsa va siz elektr energiyasini yetkazib berishingiz yoki ekstraktor qopqogʻini yasashingiz kerak boʻlsa, taʼmirlash qiymati bir necha barobar koʻtariladi. Shu sababli zudlik bilan tayyor santexnika, konditsionerlik tizimi va elektr simlari boʻlgan xonani tanlash muhimdir.

Taʼmirlash qiymati narxiga doʻkon nomi yozilgan taxtacha yasattirish qiymati ham qoʻshilishi kerak.

Uskunalar

Uskunani yangi yoki ishlatilgan holda sotib olish mumkin. Agar ishlatilganini sotib olsangiz, unga kafolat berishingiz kerak yoki sotib olishdan oldin mutaxassis texnik koʻrikdan oʻtkazadi. Doʻkon quyidagilarni talab qiladi:

<img alt="" src="https://biznesrivoj-vds-uploads.s3.eu-north-1.amazonaws.com/ckeditor_images/04-25-2021-12-15-09-1232.jpg" style="font-size:22px; height:500px; width:880px" />

<ul>
	<li>sovutgichli&nbsp;vitrinalar;</li>
	<li>vitrinalar, muzlatgichlar va&nbsp;sovutgichlar, agar muzlatilgan mahsulotlar sotilsa;</li>
	<li>ichimliklar uchun muzlatgichlar;</li>
	<li>maxsus saqlash sharoitlarini talab qilmaydigan mahsulotlar uchun stendlar;</li>
	<li>hisoblagichlar;</li>
	<li>kassa uskunalari;</li>
	<li>isteʼmolchilar burchagi.</li>
</ul>

Tovarlarni sotib olish

Oziq-ovqat doʻkoni bitta oyna boʻlishi yoki maʼlum narsalarni sotishi mumkin. Masalan, qishloq xoʻjaligi mahsulotlari yoki mahalliy manbalardan olingan mahsulotlar.

Qanday boʻlmasin, oʻrtacha doʻkonlar har oyda tovar sotib olishga 40 000 000 dan 70 000 000 soʻmgacha pul sarflaydilar.

Haddan tashqari koʻp tovarlarni sotib olmang: zaxiralar bir oylik oborotdan oshmasligi kerak, ular tez buziladigan mahsulotlar boʻlsa. Agar buzilib ketadigan boʻlsa, bu saqlash muddatiga bogʻliq.

<img alt="" src="https://biznesrivoj-vds-uploads.s3.eu-north-1.amazonaws.com/ckeditor_images/04-25-2021-12-15-28-1232.jpg" style="height:500px; width:880px" />

Yetkazib beruvchilar bilan shartnoma va tovarlarning buyurtmasi oldindan tuziladi. Doʻkon ochilishidan ikki hafta oldin vitrinalar tuzilishi kerak. Tez buziladigan tovarlarni doʻkonga ochilish kuni yoki bir kun oldin olib kelish lozim.

Doimiy xarajatlar uchun&nbsp;50 million soʻm

Har oy ikkita sotuvchisi bor kichik&nbsp;oziq-ovqat doʻkoni egasi ijara haqi, kommunal xizmatlar va Internet, soliqlarni toʻlaydi va ishchilarga ish haqini beradi.

Bu yerda asosiy doimiy xarajatlar:

Maʼmuriy va biznes xarajatlari binolarni saqlash, reklama xarajatlari, sotish uchun bonuslar va foizlar, buxgalteriya hisobini yuritish, yetkazib berish va saqlash xizmatlarini oʻz ichiga oladi.

<img alt="" src="https://biznesrivoj-vds-uploads.s3.eu-north-1.amazonaws.com/ckeditor_images/04-25-2021-12-20-18-1232.jpg" style="height:500px; width:880px" />

Oʻzgaruvchan xarajatlar uchun&nbsp;30 million soʻm

Oziq-ovqat doʻkonining asosiy oʻzgaruvchan xarajatlari tovarlarni sotib olishdir, chunki bu aniq chastotada boʻlmaydi, lekin kerak boʻlganda juda zarur.

Kichkina doʻkon uchun biz oyiga 30 million&nbsp;soʻm garovga qoʻydik, ammo baʼzi bir oylarda bu miqdor koʻproq, baʼzilarida esa kamroq boʻladi.

Vaqti-vaqti bilan qoʻshimcha xarajatlar kelib chiqishi mumkin, masalan:

<ul>
	<li>doʻkon atrofini tozalash;</li>
	<li>bayram uchun doʻkonni bezatish;</li>
	<li>onlayn toʻlov xizmati.</li>
</ul>

Mavsumiy tadbirlar uchun siz 700 000 dan &ndash; 1,5 million&nbsp;soʻmgacha boshqa oʻzgaruvchan xarajatlar uchun esa taxminan 5 million&nbsp;soʻm sarflashingiz mumkin.

<img alt="" src="https://biznesrivoj-vds-uploads.s3.eu-north-1.amazonaws.com/ckeditor_images/04-25-2021-12-16-10-1232.jpg" style="height:500px; width:880px" />

Biznes qancha vaqtda oʻzini oqlaydi?

Oziq-ovqat doʻkoni daromadlarini hisoblash uchun siz moliyaviy modelni tuzishingiz yoki&nbsp;zararsizlanish&nbsp;nuqtasini hisoblashingiz kerak.

Biz taxminan hisoblab chiqdik: barcha xarajatlarni qoʻshdik, bozor uchun oʻrtacha kunlik daromadni taxmin qildik va sof foydani hisobladik. Operatsion xarajatlar sarmoyadan kam boʻlishi muhimdir, chunki barcha tovarlar birdaniga sotilmaydi. Odatda ular 30 foizga kamayadi, ammo barcha xarajatlar emas, yaʼni tovarlarga sarflanadigan xarajatlar &mdash; bu koʻrsatkich oziq-ovqat doʻkonlari tomonidan operatsion xarajatlarni hisoblab chiqishda oʻrtacha olinadi.

Кичкина озиқ-овқат дўконини очиш учун сиз хонани ижарага олишингиз, у ерда таъмирлашни амалга оширишингиз ва ускуналар сотиб олишингиз керак. Ушбу мақолада сизга ҳар бир элемент ҳақида кўпроқ маълумот берамиз.

Ижара

Озиқ-овқат дўконининг хоналари ёруғ, тоза ва коммунал хизматлар билан таъминланган бўлиши лозим. Метро тўхташ жойи, жамоат транспорти ёки йўл туташган жойлар яқинида турар-жой ҳудудида хонани ижарага олиш яхшироқдир.

Бунинг учун сизга 20&nbsp;м&sup2; ҳажмдаги бинолар мос келади, аммо агар бюджет имкони бўлса, 50&nbsp;м&sup2;ни&nbsp;олиш яхшироқдир.

Озиқ-овқат дўкони учун жой танлашда, рақобатчиларга қараш керак: агар яқин атрофда шунга ўхшаш дўконлар ёки тармоқ супермаркетлари бўлса, бинолар ишламайди. Бундан ташқари сиз катта таъмирлашни талаб қиладиган хонани олмайсиз: уни тартибга солиш қийин ва қимматга тушади.

Тошкент шаҳрида ушбу форматга мос биноларни ижарага олиш ойига 2000 доллар атрофида туради. Шаҳар атрофида сиз 14 000 000 сўм атрофидаги маблағга ижарага олишингиз мумкин. Вилоятларда бинолар ижараси нархи бундан анча арзон бўлиши мумкин.

<img alt="" src="https://biznesrivoj.uz/backend/web/uploads/ckeditor_images/04-25-2021-12-14-27-1232.jpg" style="height:500px; width:880px" />

Таъмирлаш

Озиқ-овқат дўконида сиз косметик таъмирлашни амалга оширишингиз, полга плиткалар қўйишингиз ва ёритишни янгилашингиз керак &mdash; бу тахминан 3 8750 долларни ташкил қилади.

Агар бинолар яроқсиз бўлса ва сиз электр энергиясини етказиб беришингиз ёки экстрактор қопқоғини ясашингиз керак бўлса, таъмирлаш қиймати бир неча баробар кўтарилади. Шу сабабли зудлик билан тайёр сантехника, кондиционерлик тизими ва электр симлари бўлган хонани танлаш муҳимдир.

Таъмирлаш қиймати нархига дўкон номи ёзилган тахтача ясаттириш қиймати ҳам қўшилиши керак.

Ускуналар

Ускунани янги ёки ишлатилган ҳолда сотиб олиш мумкин. Агар ишлатилганини сотиб олсангиз, унга кафолат беришингиз керак ёки сотиб олишдан олдин мутахассис техник кўрикдан ўтказади. Дўкон қуйидагиларни талаб қилади:

<img alt="" src="https://biznesrivoj.uz/backend/web/uploads/ckeditor_images/04-25-2021-12-15-09-1232.jpg" style="font-size:22px; height:500px; width:880px" />

<ul>
	<li>совутгичли&nbsp;витриналар;</li>
	<li>витриналар, музлатгичлар ва&nbsp;совутгичлар, агар музлатилган маҳсулотлар сотилса;</li>
	<li>ичимликлар учун музлатгичлар;</li>
	<li>махсус сақлаш шароитларини талаб қилмайдиган маҳсулотлар учун стендлар;</li>
	<li>ҳисоблагичлар;</li>
	<li>касса ускуналари;</li>
	<li>истеъмолчилар бурчаги.</li>
</ul>

Товарларни сотиб олиш

Озиқ-овқат дўкони битта ойна бўлиши ёки маълум нарсаларни сотиши мумкин. Масалан, қишлоқ хўжалиги маҳсулотлари ёки маҳаллий манбалардан олинган маҳсулотлар.

Қандай бўлмасин, ўртача дўконлар ҳар ойда товар сотиб олишга 40 000 000 дан 70 000 000 сўмгача пул сарфлайдилар.

Ҳаддан ташқари кўп товарларни сотиб олманг: захиралар бир ойлик оборотдан ошмаслиги керак, улар тез бузиладиган маҳсулотлар бўлса. Агар бузилиб кетадиган бўлса, бу сақлаш муддатига боғлиқ.

<img alt="" src="https://biznesrivoj.uz/backend/web/uploads/ckeditor_images/04-25-2021-12-15-28-1232.jpg" style="height:500px; width:880px" />

Етказиб берувчилар билан шартнома ва товарларнинг буюртмаси олдиндан тузилади. Дўкон очилишидан икки ҳафта олдин витриналар тузилиши керак. Тез бузиладиган товарларни дўконга очилиш куни ёки бир кун олдин олиб келиш лозим.

Доимий харажатлар учун&nbsp;50 миллион сўм

Ҳар ой иккита сотувчиси бор кичик&nbsp;озиқ-овқат дўкони эгаси ижара ҳақи, коммунал хизматлар ва Интернет, солиқларни тўлайди ва ишчиларга иш ҳақини беради.

Бу ерда асосий доимий харажатлар:

Маъмурий ва бизнес харажатлари биноларни сақлаш, реклама харажатлари, сотиш учун бонуслар ва фоизлар, бухгалтерия ҳисобини юритиш, етказиб бериш ва сақлаш хизматларини ўз ичига олади.

<img alt="" src="https://biznesrivoj.uz/backend/web/uploads/ckeditor_images/04-25-2021-12-20-18-1232.jpg" style="height:500px; width:880px" />

Ўзгарувчан харажатлар учун&nbsp;30 миллион сўм

Озиқ-овқат дўконининг асосий ўзгарувчан харажатлари товарларни сотиб олишдир, чунки бу аниқ частотада бўлмайди, лекин керак бўлганда жуда зарур.

Кичкина дўкон учун биз ойига 30 миллион&nbsp;сўм гаровга қўйдик, аммо баъзи бир ойларда бу миқдор кўпроқ, баъзиларида эса камроқ бўлади.

Вақти-вақти билан қўшимча харажатлар келиб чиқиши мумкин, масалан:

<ul>
	<li>дўкон атрофини тозалаш;</li>
	<li>байрам учун дўконни безатиш;</li>
	<li>онлайн тўлов хизмати.</li>
</ul>

Мавсумий тадбирлар учун сиз 700 000 дан &ndash; 1,5 миллион&nbsp;сўмгача бошқа ўзгарувчан харажатлар учун эса тахминан 5 миллион&nbsp;сўм сарфлашингиз мумкин.

<img alt="" src="https://biznesrivoj.uz/backend/web/uploads/ckeditor_images/04-25-2021-12-16-10-1232.jpg" style="height:500px; width:880px" />

Бизнес қанча вақтда ўзини оқлайди?

Озиқ-овқат дўкони даромадларини ҳисоблаш учун сиз молиявий моделни тузишингиз ёки&nbsp;зарарсизланиш&nbsp;нуқтасини ҳисоблашингиз керак.

Биз тахминан ҳисоблаб чиқдик: барча харажатларни қўшдик, бозор учун ўртача кунлик даромадни тахмин қилдик ва соф фойдани ҳисобладик. Операцион харажатлар сармоядан кам бўлиши муҳимдир, чунки барча товарлар бирданига сотилмайди. Одатда улар 30 фоизга камаяди, аммо барча харажатлар эмас, яъни товарларга сарфланадиган харажатлар &mdash; бу кўрсаткич озиқ-овқат дўконлари томонидан операцион харажатларни ҳисоблаб чиқишда ўртача олинади.

Biznes gʻoya: Oziq-ovqat doʻkoni ochishning bosqichma-bosqich koʻrsatmalari

Бизнес ғоя: Озиқ-овқат дўкони очишнинг босқичма-босқич кўрсатмалари

“Starbucks” tarixdagi eng yirik kofe brendini yaratib, bir stakan qahvani yuqori sifatli mahsulotga aylantirib, uni dunyo boʻylab millionlab odamlarni qahva madaniyati bilan tanishtirdi. Lekin qanday qilib biznes bunchalik tez va katta oʻsishga muvaffaq boʻldi? Kompaniyaning butun strategiyasi xulq-atvor fanlari va psixologiyasini qoʻllashga asoslangan.

**1. Irratsional baholash: “Starbucks” effekti**

“Starbucks” qimmat ekanligini hammamiz bilamiz. Lekin, aslida, qahva narxini “McDonaldʼs”dagidan 5-6 baravar yuqori belgilash qarori toʻgʻri boʻlib chiqdi.

Iqtisodiyotda irratsional baholash kabi hodisa mavjud. Biz kontekstli belgilarga va ular bizni qanday his qilishiga asoslanib mahsulotni qadrlaymiz.

Masalan, professor Robert Chaldinining “Taʼsir psixologiyasi” kitobida zargar yordamchisi oʻz doʻkonidagi har bir firuza (biryuza) buyumining narxini tasodifan ikki barobarga oshirganligi haqida hikoya qiladi. Shu paytgacha firuzani sotish mumkin emas edi. Narx ikki baravar oshirilgandan soʻng, tovarlar bir necha kun ichida sotildi.

Nega?

Qimmatbaho buyumni koʻrganimizda, biz avtomatik ravishda uni arzon narsaga qaraganda qimmatroq va sifatliroq deb hisoblaymiz. Ayniqsa, ular toʻgʻridan-toʻgʻri raqobatlashsa.

Bu “Starbucks” strategiyasining bir qismi edi. Kompaniya yuqori darajadagi mijozlarga xizmat koʻrsatish, yaxshi stollar, yaxshi musiqa va samimiy baristalarni qoʻshib, ilgari arzon mahsulot uchun yuqori narx oldi.

Narxlarga bu taʼsir shunchalik muhim ediki, tadqiqotchilar buni “Starbucks effekti” deb atashgan. 1990-yilda qahvaning atigi 3 foizi yuqori narxda sotilgan boʻlsa, 2000-yilga kelib, “Starbucks” shiddatli chogʻida bu ulush 40 foizga oʻsdi.

“Starbucks” kundalik kofe qimmat boʻlishi mumkin degan taxminni oʻrnatishga muvaffaq boʻldi va kompaniyaning muvaffaqiyati bozorni oʻzgartirdi.

**2. Oʻtkazib yuborilgan imkoniyatlardan qoʻrqish mijozlarning qaytib kelishini davom ettiradi**

Koʻpchilik FOMO (Fear Of Missing Out ) nima ekanligini biladi — muhim narsani oʻtkazib yuborish qoʻrquvi. Biz yoʻqotishni yomon koʻramiz. Yoʻqotishning psixologik ogʻrigʻi biror narsaga ega boʻlish zavqidan ikki baravar kuchliroqdir.

Ushbu hodisaning ilmiy nomi — yoʻqotishdan voz kechish. “Starbucks” buni juda kuchli deb biladi.

Kompaniya Unicorn Frappuccino yoki mavsumiy qovoqdan ziravorlangan latte kabi cheklangan miqdordagi ichimliklar ishlab chiqarish uchun juda koʻp vaqt va pul sarflaydi.

Ushbu “Starbucks” ichimliklar shunchalik sevilganki, ular bayram mavsumining boshlanishini bildiruvchi bayram stakanlari kabi madaniy hodisaga aylangan. Agar siz yangi ichimlikni sinab koʻrmagan boʻlsangiz va qizil “Starbucks” “koʻzoynak”larini koʻrmagan boʻlsangiz, FOMO effekti darhol boshlanadi.

Bu xaridorlarni doʻkonga jalb qiladi va oʻzlarini eksklyuziv va oʻziga xos narsaning bir qismi kabi his qiladi.

**3. “Starbucks” bir narsaga odatlanishni oson yaratadi**

Buning sababi faqat kofeinda emas, balki foydalanuvchi tajribasida — u xuddi kofein kabi tasir qiladi. Bu, ayniqsa, “Starbucks” ilovasiga tegishli. Bu qahva olish bilan bogʻliq ikkita eng katta muammolarni bartaraf qiladi: toʻlovni kutish va buyurtma uchun navbatda turish.

Ilova oldindan buyurtma berish funksiyasi bilan nafaqat vaqtni tejaydi, balki sevimli ichimliklaringizni ham tejaydi. Bu xaridorlarni ertalabki qatnovda ichimlik ichishga koʻproq odatlantiradi.

**4. Kichik tafsilotlar tajribani yanada shaxsiy qiladi**

Baristalar har doim ham mijozning ismini toʻgʻri tushuna olmasligi mumkin, lekin ular uni stakanga yozganda, ular yanada shaxsiy tajriba yaratadilar.

Va bu odamlarga yoqadi.

Kokteyl effekti shuni koʻrsatadiki, ongimiz ismimiz kabi tegishli maʼlumotlarning koʻlamini boʻrttirishga moyildir. Stakanlardagi nomlar kabi kichik narsalar “Starbucks”ni “McDonaldʼs” yoki “Dunkinʼ Donuts”dan ajratib turadi — xaridorni oʻziga xos his qiladi va yuqori darajadagi tajriba yaratadi.

**5. IKEA effekti: oʻz baristangiz**

“Starbucks”ning eng hiyla-nayranglaridan biri bu odamlarni ichimliklarni moslashtirishga undashdir. Siz yarim qahva, qoʻshimcha muz buyurtma qilishingiz mumkin, aralashtirmang — nima boʻlishidan qatʼiy nazar.

Psixologiya bizga mahsulotni yaratishda ishtirok etganda odamlarga koʻproq yoqishini aytadi. Bu “IKEA effekti” deb ataladi. Tadqiqotchilar ishtirokchilarni ikki guruhga boʻlishdi – biriga tayyor mebellar berildi, ikkinchisiga esa aynan shunday yigʻish taklif qilindi.

Ishtirokchilardan narsalarni baholash soʻralganda, mebel yigʻgan odamlar buning uchun koʻproq narsani taklif qilishdi. Ular oʻzlarining ijodlarini sevib qolishga muvaffaq boʻlishdi.

Hech shubha yoʻqki, “Starbucks” daromadining katta qismi ushbu psixologik tamoyillarni mijozlar tajribasiga qoʻllashdan keladi. Darhaqiqat, kompaniya 30 000 dan ortiq muvaffaqiyatli doʻkonlarni ochishga muvaffaq boʻldi.

**Ushbu tamoyillarni biznesingizga qanday qoʻllaysiz? Oʻzingizga quyidagi savollarni bering.**

• Bizning narxlarimiz mijozlar tanlov qiladigan muhit va kontekstni qanday aks ettiradi?

• Bizning mijozlar tajribamizda xariddan voz kechishga taʼsir qilishi mumkin boʻlgan ikkilanish bormi?

• Bizning tajribamizda mijozlarni oʻzgacha his qilishlari uchun shaxsiylashtirishni qoʻshish imkoniyati bormi?

• IKEA effekti: mahsulotda ishtirok etish xaridorlarni mahsulotni sotib olish yoki sotishda koʻproq ishtirok etishini his qiladimi?


"Starbucks" тарихдаги энг йирик кофе брендини яратиб, бир стакан қаҳвани юқори сифатли маҳсулотга айлантириб, уни дунё бўйлаб миллионлаб одамларни қаҳва маданияти билан таништирди. Лекин қандай қилиб бизнес бунчалик тез ва катта ўсишга муваффақ бўлди? Компаниянинг бутун стратегияси хулқ-атвор фанлари ва психологиясини қўллашга асосланган.

**1. Иррационал баҳолаш: "Starbucks" эффекти**

"Starbucks" қиммат эканлигини ҳаммамиз биламиз. Лекин, аслида, қаҳва нархини "McDonaldʼs"дагидан 5-6 баравар юқори белгилаш қарори тўғри бўлиб чиқди.

Иқтисодиётда иррационал баҳолаш каби ҳодиса мавжуд. Биз контекстли белгиларга ва улар бизни қандай ҳис қилишига асосланиб маҳсулотни қадрлаймиз.

Масалан, профессор Роберт Чалдинининг «Таъсир психологияси» китобида заргар ёрдамчиси ўз дўконидаги ҳар бир фируза (бирюза) буюмининг нархини тасодифан икки баробарга оширганлиги ҳақида ҳикоя қилади. Шу пайтгача фирузани сотиш мумкин эмас эди. Нарх икки баравар оширилгандан сўнг, товарлар бир неча кун ичида сотилди. 

Нега?

Қимматбаҳо буюмни кўрганимизда, биз автоматик равишда уни арзон нарсага қараганда қимматроқ ва сифатлироқ деб ҳисоблаймиз. Айниқса, улар тўғридан-тўғри рақобатлашса.

Бу "Starbucks" стратегиясининг бир қисми эди. Компания юқори даражадаги мижозларга хизмат кўрсатиш, яхши столлар, яхши мусиқа ва самимий баристаларни қўшиб, илгари арзон маҳсулот учун юқори нарх олди.

Нархларга бу таъсир шунчалик муҳим эдики, тадқиқотчилар буни “Starbucks эффекти" деб аташган. 1990 йилда қаҳванинг атиги 3 фоизи юқори нархда сотилган бўлса, 2000 йилга келиб, "Starbucks" шиддатли чоғида бу улуш 40 фоизга ўсди.

"Starbucks" кундалик кофе қиммат бўлиши мумкин деган тахминни ўрнатишга муваффақ бўлди ва компаниянинг муваффақияти бозорни ўзгартирди.

**2. Ўтказиб юборилган имкониятлардан қўрқиш мижозларнинг қайтиб келишини давом эттиради**

Кўпчилик FOMO (Fear Of Missing Out ) нима эканлигини билади — муҳим нарсани ўтказиб юбориш қўрқуви. Биз йўқотишни ёмон кўрамиз. Йўқотишнинг психологик оғриғи бирор нарсага эга бўлиш завқидан икки баравар кучлироқдир.

Ушбу ҳодисанинг илмий номи — йўқотишдан воз кечиш. "Starbucks" буни жуда кучли деб билади.

Компания Unicorn Frappuccino ёки мавсумий қовоқдан зираворланган латте каби чекланган миқдордаги ичимликлар ишлаб чиқариш учун жуда кўп вақт ва пул сарфлайди.

Ушбу "Starbucks" ичимликлар шунчалик севилганки, улар байрам мавсумининг бошланишини билдирувчи байрам стаканлари каби маданий ҳодисага айланган. Агар сиз янги ичимликни синаб кўрмаган бўлсангиз ва қизил "Starbucks" "кўзойнак"ларини кўрмаган бўлсангиз, FOMO эффекти дарҳол бошланади.

Бу харидорларни дўконга жалб қилади ва ўзларини эксклюзив ва ўзига хос нарсанинг бир қисми каби ҳис қилади.

**3. "Starbucks" бир нарсага одатланишни осон яратади**

Бунинг сабаби фақат кофеинда эмас, балки фойдаланувчи тажрибасида - у худди кофеин каби тасир қилади. Бу, айниқса, "Starbucks" иловасига тегишли. Бу қаҳва олиш билан боғлиқ иккита энг катта муаммоларни бартараф қилади: тўловни кутиш ва буюртма учун навбатда туриш.

Илова олдиндан буюртма бериш функцияси билан нафақат вақтни тежайди, балки севимли ичимликларингизни ҳам тежайди. Бу харидорларни эрталабки қатновда ичимлик ичишга кўпроқ одатлантиради.

**4. Кичик тафсилотлар тажрибани янада шахсий қилади**

Баристалар ҳар доим ҳам мижознинг исмини тўғри тушуна олмаслиги мумкин, лекин улар уни стаканга ёзганда, улар янада шахсий тажриба яратадилар.

Ва бу одамларга ёқади.

Коктейль эффекти шуни кўрсатадики, онгимиз исмимиз каби тегишли маълумотларнинг кўламини бўрттиришга мойилдир. Стаканлардаги номлар каби кичик нарсалар "Starbucks"ни "McDonaldʼs" ёки "Dunkin’ Donuts"дан ажратиб туради — харидорни ўзига хос ҳис қилади ва юқори даражадаги тажриба яратади.

**5. IKEA эффекти: ўз баристангиз**

"Starbucks"нинг энг ҳийла-найрангларидан бири бу одамларни ичимликларни мослаштиришга ундашдир. Сиз ярим қаҳва, қўшимча муз буюртма қилишингиз мумкин, аралаштирманг — нима бўлишидан қатъий назар.

Психология бизга маҳсулотни яратишда иштирок этганда одамларга кўпроқ ёқишини айтади. Бу "IKEA эффекти" деб аталади. Тадқиқотчилар иштирокчиларни икки гуруҳга бўлишди – бирига тайёр мебеллар берилди, иккинчисига эса айнан шундай йиғиш таклиф қилинди.

Иштирокчилардан нарсаларни баҳолаш сўралганда, мебель йиғган одамлар бунинг учун кўпроқ нарсани таклиф қилишди. Улар ўзларининг ижодларини севиб қолишга муваффақ бўлишди.

Ҳеч шубҳа йўқки, "Starbucks" даромадининг катта қисми ушбу психологик тамойилларни мижозлар тажрибасига қўллашдан келади. Дарҳақиқат, компания 30 000 дан ортиқ муваффақиятли дўконларни очишга муваффақ бўлди.

**Ушбу тамойилларни бизнесингизга қандай қўллайсиз? Ўзингизга қуйидаги саволларни беринг.**

• Бизнинг нархларимиз мижозлар танлов қиладиган муҳит ва контекстни қандай акс эттиради?

• Бизнинг мижозлар тажрибамизда хариддан воз кечишга таъсир қилиши мумкин бўлган иккиланиш борми?

• Бизнинг тажрибамизда мижозларни ўзгача ҳис қилишлари учун шахсийлаштиришни қўшиш имконияти борми?

• IKEA эффекти: маҳсулотда иштирок этиш харидорларни маҳсулотни сотиб олиш ёки сотишда кўпроқ иштирок этишини ҳис қиладими?


“Starbucks” tarixdagi eng yirik kofe brendini yaratib, bir stakan qahvani yuqori sifatli mahsulotga aylantirib, uni dunyo boʻylab millionlab odamlarni qahva madaniyati bilan tanishtirdi. Lekin qanday qilib biznes bunchalik tez va katta oʻsishga muvaffaq boʻldi? Kompaniyaning butun strategiyasi xulq-atvor fanlari va psixologiyasini qoʻllashga asoslangan.

"Starbucks" тарихдаги энг йирик кофе брендини яратиб, бир стакан қаҳвани юқори сифатли маҳсулотга айлантириб, уни дунё бўйлаб миллионлаб одамларни қаҳва маданияти билан таништирди. Лекин қандай қилиб бизнес бунчалик тез ва катта ўсишга муваффақ бўлди? Компаниянинг бутун стратегияси хулқ-атвор фанлари ва психологиясини қўллашга асосланган.

medium_maqol1.jpg

small_maqol1.jpg

thumbnail_maqol1.jpg

maqol1.jpg

“Starbucks”ni muvaffaqiyatli qilgan besh psixologik hiyla

"Starbucks"ни муваффақиятли қилган беш психологик ҳийла

Biznesga shartli ravishda ikki faktorga bo&lsquo;linadi va ularga turli omillar ta&rsquo;sir qiladi:

<ul>
	<li>mikromuhit: xaridorlar, yetkazib beruvchilar, raqobatchilar, kreditorlar;</li>
	<li>makromuhit: hukumat faoliyati, tabiat hodisalari, jamiyat holati.</li>
</ul>

PEST tahlili &ndash; bu tashkilot faoliyatiga ta&rsquo;sir ko&lsquo;rsatadigan makro muhitning barcha omillarini yagona tizimga to&lsquo;plashning oddiy usuli hisoblanadi. Bu usul uzoq muddatli rejalashtirish uchun alohida yoki SWOT tahlili bilan birgalikda ishlatilishi mumkin. Keyin ish natijalari SWOT jadvalidagi tahdid va imkoniyatlarning asosini tashkil etadi.

Tahlil qilish sabablari:

<ul>
	<li>bozordagi sharoitlar, imkoniyatlar, tahdidlar to&lsquo;g&lsquo;risida aniq tasavvurga ega bo&lsquo;lish;</li>
	<li>biznesni rivojlantirish strategiyasini aniqlash;</li>
	<li>raqobatlashish usulini tanlash;</li>
	<li>xatarlarni boshqarish.</li>
</ul>

PEST tahlil omillari

PEST tahlili to&lsquo;rtta omil guruhining qisqartmasi hisoblanadi:

P - siyosiy;

E - iqtisodiy;

S - ijtimoiy-madaniy;

T - texnologik.

<img alt="" src="https://biznesrivoj-vds-uploads.s3.eu-north-1.amazonaws.com/ckeditor_images/12-10-2020-06-23-13-1232.jpg" style="height:500px; width:880px" />

P harfi siyosiy va huquqiy sektorning barcha hodisalariga ishora qiladi. Ta&rsquo;sir etuvchi omillarni aniqlash uchun firmaning faoliyati amaldagi rejim va qonunchilikka, siyosiy barqarorlikka qanday bog&lsquo;liqligini tushunish kerak. Quyidagi savollarga javob berishga arziydi:

<ol>
	<li>Nafaqat mamlakatda, balki mintaqada, kompaniya faoliyat yuritadigan sohada ham qonunchilikni o&lsquo;zgartirish mumkinmi?</li>
	<li>O&lsquo;zgarishlar kompaniya ishiga, foydasiga qanchalik ta&rsquo;sir qiladi?</li>
</ol>

Odatda, kompaniya faoliyatiga tovarlarga ustama qo&lsquo;shimchani, soliqqa tortishni, tovarlarni sertifikatlashni, mijozlarni jalb qilish usullarini tartibga soluvchi qonunlar ta&rsquo;sir qiladi.

O&lsquo;zgaruvchan qonunchilikdan tashqari, davlat biznesga boshqa vositalar yordamida ta&rsquo;sir qilishi mumkin. Shuning uchun siyosiy omillarni tahlil qilishda mintaqadagi va sanoatdagi korrupsiya darajasi, davlatning xalqaro tashkilotlar va boshqa mamlakatlar bilan munosabatlarini hisobga olish tavsiya etiladi. Masalan, agar kompaniya boshqa mamlakatdan tovar ishlab chiqarish uchun xom ashyo buyurtma qilsa, unda munosabatlarni hisobga olish kerak.

E harfi sanoatning iqtisodiy holatiga ishora qiladi. Bozorni iloji boricha tavsiflovchi oltita asosiy parametrlar mavjud:

<ul>
	<li>iqtisodiy rivojlanish: uning pasayishi, turg&lsquo;unligi yoki o&lsquo;sishi;</li>
	<li>valyuta kurslarining tebranishlari va shu bilan bog&lsquo;liq bo&lsquo;lgan pul zaxiralari qiymatining o&lsquo;zgarishi;</li>
	<li>ishsiz fuqarolarning ulushi va ushbu ko&lsquo;rsatkichning dinamikasi;</li>
	<li>iqtisodiyotning globallashuv darajasi;</li>
	<li>sohada ish haqining o&lsquo;sishi;</li>
	<li>xom ashyoning yuqori narxi;</li>
	<li>maqsadli auditoriya daromadlarining o&lsquo;sishi;</li>
	<li>bank tendensiyalari.</li>
</ul>

<img alt="" src="https://biznesrivoj-vds-uploads.s3.eu-north-1.amazonaws.com/ckeditor_images/12-10-2020-06-30-27-1232.jpg" style="height:500px; width:880px" />

S harfi ijtimoiy-madaniy omillarga ishora qiladi. Ularni tahlil qilish uchun siz bir nechta asosiy parametrlardan boshlashingiz kerak. Birinchidan, demografik o&lsquo;sishni kuzatib borish muhimdir (aholi sonining ko&lsquo;payishi yoki kamayishi).

Kompaniyaning rivojlanishi uchun unga professional xodimlar kerak. Shuning uchun potensial kadrlar &ndash; sohada ishlayotgan va unga aloqador odamlar malakasi darajasi to&lsquo;g&lsquo;risida tasavvurga ega bo&lsquo;lish zarur.

Mahsulotlarga bo&lsquo;lgan talabni boshqarish uchun firma iste&rsquo;molchilarning o&lsquo;ziga xos mentaliteti, madaniy, qadriyatlarini yoki didini o&lsquo;ziga jalb qilishi kerak. Agar odamlar mahsulot yoki xizmatga oid afsonalar, stereotiplarga ega bo&lsquo;lsa, unda tahlillar davomida ularni tekshirish kerak.

T harfi texnologik omillarga ishora qiladi. Ular sohadagi texnologik taraqqiyotni tavsiflaydi. Siz quyidagi parametrlarga e&rsquo;tibor qaratishingiz kerak:

<ul>
	<li>mahsulot yoki xizmatni yaratish va targ&lsquo;ib qilishda foydalaniladigan asosiy texnologiyalardagi o&lsquo;zgarishlarning mavjudligi. Ushbu guruhga nafaqat jihozlarni takomillashtirish, balki biznes yuritishning yangi usullarini joriy etish, ijtimoiy tarmoqlarda targ&lsquo;ib qilish, shuningdek yangi xom ashyolardan foydalanish kiradi;</li>
	<li>internet va mobil qurilmalarning sanoat va bozor rivojlanishiga ta&rsquo;siri darajasi;</li>
	<li>kompaniyaning samarali raqobatlashishiga imkon beradigan IT-yangiliklar.</li>
</ul>

<img alt="" src="https://biznesrivoj-vds-uploads.s3.eu-north-1.amazonaws.com/ckeditor_images/12-10-2020-06-14-21-1232.jpg" style="height:500px; width:880px" />

Boshqa omillar 
Ba&rsquo;zan kengaytirilgan versiyadan mavjud vaziyatni va yuzaga kelishi mumkin bo&lsquo;lgan tahdidlarni chuqurroq anglash uchun foydalaniladi. Ba&rsquo;zi hollarda PESTEL tahlilidan foydalaniladi. Tahlil doirasida tabiiy yoki ekologik omillar (E - ekologik), agar ular kompaniya faoliyatiga ta&rsquo;sir ko&lsquo;rsatsa, qo&lsquo;shimcha ravishda o&lsquo;rganiladi. Masalan, omillar quyidagilar bo&lsquo;lishi mumkin:

<ul>
	<li>mintaqadagi iqlimning xususiyatlari;</li>
	<li>ob-havo;</li>
	<li>ekologik vaziyat va aholining sotib olish qobiliyati o&lsquo;rtasidagi bog&lsquo;liqlik</li>
</ul>

Shuningdek, mintaqaning asosiy daromad guruhi foydali qazilmalarni qazib olish, qishloq xo&lsquo;jaligi mahsulotlarini yetishtirishga to&lsquo;g&lsquo;ri keladigan bo&lsquo;lsa, PESTEL tahlilini o&lsquo;tkazish tavsiya etiladi. Bunday holda, potensial mijozlar va ularning daromadlari iqlim va ekologiyaga bog&lsquo;liq.

PESTEL tahlili doirasida yuridik omillar (L &ndash; huquqiy) siyosiy omillarning katta guruhidan alohida ajralib turadi. Ushbu kichik guruh mehnat qonunchiligi, iste&rsquo;molchilar huquqlarini himoya qilishni o&lsquo;z ichiga oladi.

PESTEL&#39;dan foydalanish sizga aniqroq strategiyani ishlab chiqishga imkon beradi. Atrof-muhit jihatlari maqsadli auditoriyaning aniq portretini yaratishga yordam beradi va huquqiy jihatlar xatarlar ehtimolini kamaytiradi.

PESTEL tahlili sanoat omillarini alohida toifaga ajratishni nazarda tutadi. Bu ma&rsquo;lum bir sohaga xos bo&lsquo;lgan omillar. Bundan tashqari, ekologik va huquqiy omillar o&lsquo;rganiladi. Yana ikkita turi bor:

<img alt="" src="https://biznesrivoj-vds-uploads.s3.eu-north-1.amazonaws.com/ckeditor_images/12-10-2020-06-15-30-1232.jpg" style="height:500px; width:880px" />

<ul>
	<li>STEEP &ndash; axloqiy hodisalarga e&rsquo;tibor qaratadigan klassik tahlil;</li>
	<li>LONGPEST &ndash; bu mahalliy, milliy va global darajada omillarni qo&lsquo;shimcha baholashning klassik versiyasi.</li>
</ul>

Tahlil prinsiplari

Tahlil samarali bo&lsquo;lishi uchun u muayyan prinsiplarga muvofiq amalga oshirilishi kerak. Nafaqat mavjud bo&lsquo;lgan omillarni, balki kelajakda paydo bo&lsquo;lishi mumkin bo&lsquo;lgan omillarni ham tahlil qilish kerak. Shuning uchun tahlilni o&lsquo;tkazish uchun tegishli sohalar mutaxassislarini jalb qilish maqsadga muvofiqdir.

Kompaniyaning muvaffaqiyatli rivojlanish ehtimolini oshirishda o&lsquo;rganish uchun iloji boricha ishonchli va batafsil ma&rsquo;lumotlarni to&lsquo;plash tavsiya etiladi. Kengaytirilgan PESTEL tahlilini ideal tarzda bajarish kerak. Agar siz o&lsquo;zingizni klassik tahlil bilan cheklasangiz, ma&rsquo;lumotlar muhim biznes qarorlarini qabul qilish uchun yetarli bo&lsquo;lmaydi.

Tahlil quyidagi algoritm bo&lsquo;yicha amalga oshiriladi:

<img alt="" src="https://biznesrivoj-vds-uploads.s3.eu-north-1.amazonaws.com/ckeditor_images/12-10-2020-06-22-27-1232.jpg" style="height:500px; width:880px" />

<ul>
	<li>Foyda ta&rsquo;sir qilishi mumkin bo&lsquo;lgan omillarni aniqlash;</li>
	<li>Har bir omil &ndash; uning tabiat va dinamikada qanday o&lsquo;zgarganligi to&lsquo;g&lsquo;risida ma&rsquo;lumot to&lsquo;plash;</li>
	<li>Faktorning qanchalik muhimligini, uning biznesga qanchalik kuchli ta&rsquo;sirini aniqlash;</li>
	<li>Jadvalga omillarni kiritish.</li>
</ul>

Faktorlarni aniqlash uchun siz turli xil mutaxassislar o&lsquo;rtasida so&lsquo;rov o&lsquo;tkazishingiz mumkin. Masalan, savdo menejerlari, bo&lsquo;limlar rahbarlari, muhandislar yoki ishlab chiqarish sohasidagi ishchilar, sotuvchilar bilan suhbatlashing. Qo&lsquo;shimcha ma&rsquo;lumotni bepul manbalardan olish mumkin. Boshqa mamlakatlarda sanoat qanday rivojlanayotgani va biznes qanday muammolarga duch kelganini taqqoslash foydalidir. Ushbu ma&rsquo;lumotlar Internetda, biznes nashrlarida yoki mustaqil bozor ekspertlaridan olinishi mumkin. Yig&lsquo;ilgan ma&rsquo;lumotlarni o&lsquo;rganib chiqib, tahlilchi kelgusi 3-5 yil ichida biznesga ta&rsquo;sir ko&lsquo;rsatadigan omillar ro&lsquo;yxatiga ega bo&lsquo;ladi.

Бизнесга шартли равишда икки факторга бўлинади ва уларга турли омиллар таъсир қилади:

<ul>
	<li>микромуҳит: харидорлар, етказиб берувчилар, рақобатчилар, кредиторлар;</li>
	<li>макромуҳит: ҳукумат фаолияти, табиат ҳодисалари, жамият ҳолати.</li>
</ul>

PEST таҳлили &ndash; бу ташкилот фаолиятига таъсир кўрсатадиган макро муҳитнинг барча омилларини ягона тизимга тўплашнинг оддий усули ҳисобланади. Бу усул узоқ муддатли режалаштириш учун алоҳида ёки SWОТ таҳлили билан биргаликда ишлатилиши мумкин. Кейин иш натижалари SWОТ жадвалидаги таҳдид ва имкониятларнинг асосини ташкил этади.

Таҳлил қилиш сабаблари:

<ul>
	<li>бозордаги шароитлар, имкониятлар, таҳдидлар тўғрисида аниқ тасаввурга эга бўлиш;</li>
	<li>бизнесни ривожлантириш стратегиясини аниқлаш;</li>
	<li>рақобатлашиш усулини танлаш;</li>
	<li>хатарларни бошқариш.</li>
</ul>

PEST таҳлил омиллари

PEST таҳлили тўртта омил гуруҳининг қисқартмаси ҳисобланади:

P - сиёсий;

Е - иқтисодий;

S - ижтимоий-маданий;

Т - технологик.

<img alt="" src="https://biznesrivoj.uz/backend/web/uploads/ckeditor_images/12-10-2020-06-23-13-1232.jpg" style="height:500px; width:880px" />

P ҳарфи сиёсий ва ҳуқуқий секторнинг барча ҳодисаларига ишора қилади. Таъсир этувчи омилларни аниқлаш учун фирманинг фаолияти амалдаги режим ва қонунчиликка, сиёсий барқарорликка қандай боғлиқлигини тушуниш керак. Қуйидаги саволларга жавоб беришга арзийди:

<ol>
	<li>Нафақат мамлакатда, балки минтақада, компания фаолият юритадиган соҳада ҳам қонунчиликни ўзгартириш мумкинми?</li>
	<li>Ўзгаришлар компания ишига, фойдасига қанчалик таъсир қилади?</li>
</ol>

Одатда, компания фаолиятига товарларга устама қўшимчани, солиққа тортишни, товарларни сертификатлашни, мижозларни жалб қилиш усулларини тартибга солувчи қонунлар таъсир қилади.

Ўзгарувчан қонунчиликдан ташқари, давлат бизнесга бошқа воситалар ёрдамида таъсир қилиши мумкин. Шунинг учун сиёсий омилларни таҳлил қилишда минтақадаги ва саноатдаги коррупция даражаси, давлатнинг халқаро ташкилотлар ва бошқа мамлакатлар билан муносабатларини ҳисобга олиш тавсия этилади. Масалан, агар компания бошқа мамлакатдан товар ишлаб чиқариш учун хом ашё буюртма қилса, унда муносабатларни ҳисобга олиш керак.

Е ҳарфи саноатнинг иқтисодий ҳолатига ишора қилади. Бозорни иложи борича тавсифловчи олтита асосий параметрлар мавжуд:

<ul>
	<li>иқтисодий ривожланиш: унинг пасайиши, турғунлиги ёки ўсиши;</li>
	<li>валюта курсларининг тебранишлари ва шу билан боғлиқ бўлган пул захиралари қийматининг ўзгариши;</li>
	<li>ишсиз фуқароларнинг улуши ва ушбу кўрсаткичнинг динамикаси;</li>
	<li>иқтисодиётнинг глобаллашув даражаси;</li>
	<li>соҳада иш ҳақининг ўсиши;</li>
	<li>хом ашёнинг юқори нархи;</li>
	<li>мақсадли аудитория даромадларининг ўсиши;</li>
	<li>банк тенденциялари.</li>
</ul>

<img alt="" src="https://biznesrivoj.uz/backend/web/uploads/ckeditor_images/12-10-2020-06-30-27-1232.jpg" style="height:500px; width:880px" />

S ҳарфи ижтимоий-маданий омилларга ишора қилади. Уларни таҳлил қилиш учун сиз бир нечта асосий параметрлардан бошлашингиз керак. Биринчидан, демографик ўсишни кузатиб бориш муҳимдир (аҳоли сонининг кўпайиши ёки камайиши).

Компаниянинг ривожланиши учун унга профессионал ходимлар керак. Шунинг учун потенциал кадрлар &ndash; соҳада ишлаётган ва унга алоқадор одамлар малакаси даражаси тўғрисида тасаввурга эга бўлиш зарур.

Маҳсулотларга бўлган талабни бошқариш учун фирма истеъмолчиларнинг ўзига хос менталитети, маданий, қадриятларини ёки дидини ўзига жалб қилиши керак. Агар одамлар маҳсулот ёки хизматга оид афсоналар, стереотипларга эга бўлса, унда таҳлиллар давомида уларни текшириш керак.

Т ҳарфи технологик омилларга ишора қилади. Улар соҳадаги технологик тараққиётни тавсифлайди. Сиз қуйидаги параметрларга эътибор қаратишингиз керак:

<ul>
	<li>маҳсулот ёки хизматни яратиш ва тарғиб қилишда фойдаланиладиган асосий технологиялардаги ўзгаришларнинг мавжудлиги. Ушбу гуруҳга нафақат жиҳозларни такомиллаштириш, балки бизнес юритишнинг янги усулларини жорий этиш, ижтимоий тармоқларда тарғиб қилиш, шунингдек янги хом ашёлардан фойдаланиш киради;</li>
	<li>интернет ва мобил қурилмаларнинг саноат ва бозор ривожланишига таъсири даражаси;</li>
	<li>компаниянинг самарали рақобатлашишига имкон берадиган ИТ-янгиликлар.</li>
</ul>

<img alt="" src="https://biznesrivoj.uz/backend/web/uploads/ckeditor_images/12-10-2020-06-14-21-1232.jpg" style="height:500px; width:880px" />

Бошқа омиллар 
Баъзан кенгайтирилган версиядан мавжуд вазиятни ва юзага келиши мумкин бўлган таҳдидларни чуқурроқ англаш учун фойдаланилади. Баъзи ҳолларда PESTEL таҳлилидан фойдаланилади. Таҳлил доирасида табиий ёки экологик омиллар (Е - экологик), агар улар компания фаолиятига таъсир кўрсатса, қўшимча равишда ўрганилади. Масалан, омиллар қуйидагилар бўлиши мумкин:

<ul>
	<li>минтақадаги иқлимнинг хусусиятлари;</li>
	<li>об-ҳаво;</li>
	<li>экологик вазият ва аҳолининг сотиб олиш қобилияти ўртасидаги боғлиқлик</li>
</ul>

Шунингдек, минтақанинг асосий даромад гуруҳи фойдали қазилмаларни қазиб олиш, қишлоқ хўжалиги маҳсулотларини етиштиришга тўғри келадиган бўлса, PESTEL таҳлилини ўтказиш тавсия этилади. Бундай ҳолда, потенциал мижозлар ва уларнинг даромадлари иқлим ва экологияга боғлиқ.

PESTEL таҳлили доирасида юридик омиллар (L &ndash; ҳуқуқий) сиёсий омилларнинг катта гуруҳидан алоҳида ажралиб туради. Ушбу кичик гуруҳ меҳнат қонунчилиги, истеъмолчилар ҳуқуқларини ҳимоя қилишни ўз ичига олади.

PESTEL&#39;дан фойдаланиш сизга аниқроқ стратегияни ишлаб чиқишга имкон беради. Атроф-муҳит жиҳатлари мақсадли аудиториянинг аниқ портретини яратишга ёрдам беради ва ҳуқуқий жиҳатлар хатарлар эҳтимолини камайтиради.

PESTEL таҳлили саноат омилларини алоҳида тоифага ажратишни назарда тутади. Бу маълум бир соҳага хос бўлган омиллар. Бундан ташқари, экологик ва ҳуқуқий омиллар ўрганилади. Яна иккита тури бор:

<img alt="" src="https://biznesrivoj.uz/backend/web/uploads/ckeditor_images/12-10-2020-06-15-30-1232.jpg" style="font-size:22px; height:500px; width:880px" />

<ul>
	<li>STEEP &ndash; ахлоқий ҳодисаларга эътибор қаратадиган классик таҳлил;</li>
	<li>LONGPEST &ndash; бу маҳаллий, миллий ва глобал даражада омилларни қўшимча баҳолашнинг классик версияси. 
	&nbsp;</li>
</ul>

Таҳлил принциплари

Таҳлил самарали бўлиши учун у муайян принципларга мувофиқ амалга оширилиши керак. Нафақат мавжуд бўлган омилларни, балки келажакда пайдо бўлиши мумкин бўлган омилларни ҳам таҳлил қилиш керак. Шунинг учун таҳлилни ўтказиш учун тегишли соҳалар мутахассисларини жалб қилиш мақсадга мувофиқдир.

Компаниянинг муваффақиятли ривожланиш эҳтимолини оширишда ўрганиш учун иложи борича ишончли ва батафсил маълумотларни тўплаш тавсия этилади. Кенгайтирилган PESTEL таҳлилини идеал тарзда бажариш керак. Агар сиз ўзингизни классик таҳлил билан чекласангиз, маълумотлар муҳим бизнес қарорларини қабул қилиш учун етарли бўлмайди.

Таҳлил қуйидаги алгоритм бўйича амалга оширилади:

<img alt="" src="https://biznesrivoj.uz/backend/web/uploads/ckeditor_images/12-10-2020-06-22-27-1232.jpg" style="font-size:22px; height:500px; width:880px" />

<ul>
	<li>Фойда таъсир қилиши мумкин бўлган омилларни аниқлаш;</li>
	<li>Ҳар бир омил &ndash; унинг табиат ва динамикада қандай ўзгарганлиги тўғрисида маълумот тўплаш;</li>
	<li>Факторнинг қанчалик муҳимлигини, унинг бизнесга қанчалик кучли таъсирини аниқлаш;</li>
	<li>Жадвалга омилларни киритиш.</li>
</ul>

Факторларни аниқлаш учун сиз турли хил мутахассислар ўртасида сўров ўтказишингиз мумкин. Масалан, савдо менежерлари, бўлимлар раҳбарлари, муҳандислар ёки ишлаб чиқариш соҳасидаги ишчилар, сотувчилар билан суҳбатлашинг. Қўшимча маълумотни бепул манбалардан олиш мумкин. Бошқа мамлакатларда саноат қандай ривожланаётгани ва бизнес қандай муаммоларга дуч келганини таққослаш фойдалидир. Ушбу маълумотлар Интернетда, бизнес нашрларида ёки мустақил бозор экспертларидан олиниши мумкин. Йиғилган маълумотларни ўрганиб чиқиб, таҳлилчи келгуси 3-5 йил ичида бизнесга таъсир кўрсатадиган омиллар рўйхатига эга бўлади.

PEST-tahlili nima, uni o‘rganish va qo‘llash kompaniyaga nima beradi?

PEST-таҳлили нима, уни ўрганиш ва қўллаш компанияга нима беради?

5-iyul kuni Amazon asoschisi Jeff Bezos kompaniyaning ijroiya raisi boʻlish uchun bosh direktor lavozimidan ketadi. Koʻp yillar davomida u korporativ madaniyatni yaratdi, unda xato biznesning maqbul va hatto zarur qismi hisoblanadi. Qoʻyida kompaniya Bezos rahbarligi paytida yoʻl qoʻygan eng katta 25 xato haqida keltirib oʻtamiz. 

**Tigel**

Amazonʼga bepul oʻyinchi Crucible oʻyinini rivojlanishi uchun besh yil va bir necha million dollar kerak boʻldi. Oʻyin foyda keltirmadi, chunki u yetarli miqdordagi vaqtda oʻyinchilarni jalb qilmadi. Amazon uni 2020-yil iyun oyida doʻkonlardan qaytarib oldi.

**Amazon Spark**

2017-yilda Amazon Instagram uchun vizual xarid qilish platformasi boʻlgan Amazon Sparkʼni ishga tushirdi. Gʻoya xaridorlarga mahsulot fotosuratlari sahifasini koʻrib chiqish, xarid qilish va Amazon.comʼda juda koʻp turli xil takliflarni topish imkonini berdi.

2019-yil oʻrtalarida loyiha yopildi. Endi sahifa #FoundItOnAmazon saytiga tashrif buyuruvchilarni yoʻnaltirmoqda. Kompaniya vakilining soʻzlariga koʻra, Spark butunlay yoʻq boʻlib ketmagan, balki xaridorlarning talablariga muvofiq oʻzgartirilgan.

**Amazon restoranlari**

11-iyun kuni Amazon Geekwireʼga Amazon restoranlarini yopayotganini eʼlon qilgan edi. U 2015-yilda ishga tushirilgan va shu kuni Prime Now uchun ham foydalaniladigan Amazonʼning tezkor yetkazib berish tarmogʻi orqali mahalliy restoranlardan yangi tayyorlangan ovqatlarni yetkazib bergan.
Keyinchalik Amazon restoranlari xizmati AQSHning 20 ta shahri va Londonda paydo boʻldi, u yerda u 2016-yildan 2018-yilgacha ishlagan.

**Amazon Storywriter**

4-may kuni Amazon foydalanuvchilarga elektron pochta orqali Amazon Storywriter va Amazon Storybuilder 30-iyun kuni oʻz faoliyatini toʻxtatishi toʻgʻrisida xabar yubordi. Ularning yordami bilan televideniye va kino ssenariy mualliflari ssenariylarni osongina yaratib, soʻng darhol ularni Amazon Studiosʼga koʻrib chiqish uchun topshirishlari mumkin edi.

Storybuilder va Storywriterʼning taqdiri 2018-yildan beri Amazon skriptlarni koʻrib chiqish dasturini yopganidan beri savol ostida qolmoqda.

**Vaqtinchalik doʻkonlar**

Mart oyida Amazon oʻzining 87 ta pop-up doʻkonlarini yopdi, u yerda Amazonʼning Echo va Fire TV singari aqlli qurilmalariga qiziqqan xaridorlar ularni sotib olishdan oldin ularni real hayotda koʻrishlari mumkin edi.

Chakana sotuvchining soʻzlariga koʻra, kompaniya aksariyat hollarda xaridorlarni yana-da kengroq tajribasini va keng tanlovini taʼminlaydigan Amazon Books va Amazon 4-yulduzlariga koʻproq eʼtibor qaratadi.

**“Dash Button” chiziq tugmasi**

Chiziqli tugmalar Amazonʼda sarf materiallariga buyurtma berishni osonlashtirdi. Buning uchun mahsulotni va uning kerakli miqdorini tugmachaga bogʻlash kerak edi. Buyurtma berish uchun uni bosish kifoya. Qurilma shkafga yoki kir yuvish mashinasiga ulanishi mumkin.

Amazon bu yil “Dash Button”ni sotishni toʻxtatdi. Ammo kompaniya vakilining soʻzlariga koʻra, mahsulot gʻayrioddiy muvaffaqiyatga erishgan, chunki xaridorlarga ekran qurilmalarini ishlatmasdan xarid qilish imkoni berilgan.

Amazon vitse-prezidenti Deniyel Raushning taʼkidlashicha, “Dash Button” aqlli uyga boʻlgan ajoyib qadamdir: “Biz kelajakda har bir uyda 500 tugmacha boʻlishini hisobga olganmiz. Kelajakda uyning oʻziga oʻzi qanday “gʻamxoʻrlik” qilishini, shu jumladan xaridorlar tashvishlanishni istamaydigan kundalik narsalarni toʻldirishni tasavvur qildik.“
AmazonBasics mikrotoʻlqinli pechi endi bodroqqa avtomatik ravishda buyurtma berishga qodir, shuning uchun alohida 5 dollar tugmachasiga ehtiyoj qolmaydi.

**Amazon Tap**

Amazon Tap — bu Alexaʼni qoʻllab-quvvatlaydigan Amazon aqlli karnaylarining koʻchma versiyasi. 2018-yil oxirida ushbu qurilma butunlay ishlab chiqarishni toʻxtatdi va uning sahifasida “sinovdan oʻtgan va yangi ishlashi uchun sertifikatlangan” yangilangan versiyasini sotib olish mumkinligi toʻgʻrisida xabar paydo boʻldi.
Ammo kompaniya deyarli har qanday qurilmada Alexaʼni oʻrnatganligi sababli, Amazon Tap endi koʻp narsaga muhtoj emas.

**“Instant Pickup” — tezda olib ketish**

2017-yilda Amazon qisqa vaqt ichida tovarlarni sotib olishning “Instant Pickup” deb nomlangan yangi usulini taqdim etdi. Ilova orqali isteʼmolchilar, masalan, ichimliklar va zarur narsalarga buyurtma berishi mumkin. Buyurtma berganidan bir necha daqiqa oʻtgach, Amazon xodimi buyurtmani “Instant Pickup”ga joylashtiradi va uni shtrix-kod yordamida olish mumkin.

2018-yilda chakana savdo vakili xizmat yopilishini eʼlon qildi. Biroq, bu aynan qachon sodir boʻlganiga aniqlik kiritilmagan.

**Amazon chiptalari**

Xizmat 2015-yilda Buyuk Britaniyada, AQSH bilan taqqoslaganda eksklyuziv shartnomalari kam boʻlgan bozorda boshlangan. Biroq, u 2018-yilidayoq yopilgan va AQSHning rejalashtirilgan joylashuvi 2017-yilda bekor qilingan.

Joriy yilning boshida Amazonʼning shoʻba korxonasi boʻlgan Whole Foods butun Whole Foods 365 doʻkoni yopilishini eʼlon qildi. Dastlab ular yosh isteʼmolchilarga yoʻnaltirilgan va oʻzlarining tovar nomi ostida byudjet mahsulotlarini taklif qilishgan. Yopilish sababi sifatida kompaniya 365 doʻkon va oddiy Whole Foods tovarlari narxidagi farq unchalik ahamiyatli boʻlmayotganligini keltirdi.

**Mahalliy sotuvchilarning mahsulotlari bilan Amazon Fresh**

Amazon Fresh — bu FreshDirect va Peapodʼga oʻxshash yangi oziq-ovqat yetkazib berish xizmati. 2018-yilda Amazon uchinchi tomon sotuvchilarni platformadan olib tashladi va Mahalliy bozor sotuvchisi tashabbusini yopdi, bu esa sotuvchilarga oʻz mahsulotlarini Amazon Fresh buyurtmalari bilan birga xaridorlarga etkazib berishga imkon berdi.

**Quidsi**

2010-yilda Amazon Quidsiʼni 545 million dollarga sotib oldi. Kompaniya Mark Lor va Vinit Bharara tomonidan tashkil etilgan va Diaper.com internet-doʻkoniga egalik qilgan, u Soap.com, Wag.com, BeautyBar.com, Casa.com va YoYo.comʼga boʻlingan.

Amazon 2017-yilda kompaniyani daromad keltira olmasligini aytib Quidsiʼni yopdi. Keyinchalik Jet.comʼga asos solingan, uni Walmart 3 milliard dollardan koʻproqqa sotib olgan.

**Endless.com**

2007-yilda Amazon oʻzining Endless.com onlayn kiyim doʻkonini ishga tushirdi, u kompaniyaning birinchi mustaqil onlayn brendiga aylandi. Sayt poyabzal va aksessuarlar sotishga ixtisoslashgan.
 
Endless.com 2012-yilda yopilgan va saytga tashrif buyuruvchilar endi Amazon.com/fashion manziliga yoʻnaltirilgan.

**MyHabit.com**

Amazon MyHabit.com flesh-savdosi saytini 2016-yilda yopib qoʻydi. Keyinchalik u Amazon Fashion boʻlimining katta qismiga aylandi. Biroq, Endless.comʼdan farqli oʻlaroq, MyHabit.comʼga havola tashrif buyuruvchilarni Amazon.com/Fashionʼga yoʻnaltirmaydi.

**Amazon veb-doʻkoni**

Amazon bir vaqtlar kichik va oʻrta biznes uchun oʻz doʻkonini tashkil etish va mahsulotlarni Internetda sotish imkonini beradigan platformaga ega edi. 2015-yilda Amazon veb-doʻkon bir yilga yopilishini eʼlon qildi. Keyinchalik, chakana doʻkon Shopify bilan hamkorlikka kirishdi va u mijozlarni ushbu kompaniya xizmatlariga jalb qildi.

**Amazon Destination**

Amazon shuningdek, Amazon Destination deb nomlangan mehmonxonalarni bron qilish saytiga ega edi. Bu Nyu-York va Sietl kabi shaharlarga tez sayohat qilishni rejalashtirishga yordam berish uchun ishlab chiqilgan. Xizmat faoliyati uzoq davom etmadi: 2015-yil apreldan oktyabrgacha.

**Amazon Local**

Amazon Localʼning Groupon va LivingSocialʼni eslatuvchi “qaynoq bitimlari” sayti ham 2015-yilda yopilgan. Uning yopilishi ajablanarli emas edi, chunki boshqa ikkita sayt sezilarli yutuqlarga, soʻngra keskin pasayishlarga duch keldi.

**Amazon Wallet**

Amazon Wallet 2014-yilda turli xil doʻkonlardan sovgʻa va chegirma kartalarini saqlashi mumkin boʻlgan mustaqil Android dasturi sifatida paydo boʻldi. Bunga kredit kartalarini qoʻshish mumkin deb taxmin qilingan edi, ammo loyiha ishga tushirilgandan keyin taxminan olti oy oʻtgach, 2015-yilda yopildi.

**Amazon Local Register**

Ushbu xizmat kichik oflayn biznesga smartfon orqali biriktirilgan 10 dollarlik kartani oʻquvchi yordamida Amazon orqali elektron toʻlovlarni qabul qilishga imkon berdi. 2015-yilda kompaniya qurilmani sotuvdan olib tashladi va 2016-yilda uni qoʻllab-quvvatlashni toʻxtatdi.

**Fire Phone**

2014-yil iyun oyida Bezos tantanali ravishda Fire Phoneʼning chiqarilishini eʼlon qildi, bu asosan telefon formatidagi Fire planshetidir. Sotish boshlanganidan ikki oy oʻtgach, telefon funksiyalarning yetishmasligi va yuqori narxlari uchun yomon baholarga ega boʻldi. Amazon narxni 200 dollardan 0,99 dollargacha tushirdi, biroq bir yil oʻtgach, qurilma bozordan olib tashlandi.

Tanqidchilar Fire Phone Amazonʼning birinchi va eng katta flopi deb hisoblashadi. Oʻsha yilning oktyabr oyida kompaniya oʻzining choraklik hisobotida 170 million dollarni hisobdan chiqarishni eʼlon qildi, bu asosan “Fire Phone inventarizatsiyasini va etkazib beruvchilar oldidagi majburiyatlarni baholash” bilan bogʻliq edi.

**Amazon WebPay**

Amazon WebPay PayPalʼning analogidir, bu oddiy foydalanuvchilar oʻrtasida toʻlovlarni soddalashtiradi. U 2014-yilda yopilib, xaridorlar va sotuvchilar oʻrtasida mablagʻ oʻtkazish uchun xizmat boʻlgan Amazon Payʼga aylandi.

**Amazon Askville**

Bu Yahoo Answers va Google Answersʼga oʻxshaydi, ammo foydalanuvchilar oʻyin davomida savollarga javob berishlarini soʻrashdi. Xizmat 2013-yilda oʻz faoliyatini toʻxtatdi va xabarlar arxivi 2019-yilda oʻchirib tashlandi.

**Amazon PayPhrase**

PayPhrase yordamida Amazon mijozlari tezkor toʻlov uchun noyob soʻz birikmalarini yaratishga muvaffaq boʻlishdi. Ular tanlangan toʻlov usuli va manziliga bogʻlangan va mijozlar buyurtma berish uchun faqat Amazon 1-Clickʼdagi kabi iborani va PIN-kodni kiritishlari kerak edi.

Xizmat 2009-yildan 2012-yilgacha mavjud edi.

**Amazon kim oshdi savdosi**

Amazon 1999-yilda Amazon Auction nomli eBayʼga oʻxshash kim oshdi savdosi saytini ochdi va bir necha yil oʻtib yopildi. Xizmat Amazon Marketplaceʼning kashshofiga aylandi, u yerda uchinchi tomon sotuvchilari Amazon.comʼda sotish uchun oʻz mahsulotlarini roʻyxatga olishadi.


5 июль куни Amazon асосчиси Жефф Безос компаниянинг ижроия раиси бўлиш учун бош директор лавозимидан кетади. Кўп йиллар давомида у корпоратив маданиятни яратди, унда хато бизнеснинг мақбул ва ҳатто зарур қисми ҳисобланади. Қўйида компания Безос раҳбарлиги пайтида йўл қўйган энг катта 25 хато ҳақида келтириб ўтамиз. 

**Tigel**

Amazon'га бепул ўйинчи Crucible ўйинини ривожланиши учун беш йил ва бир неча миллион доллар керак бўлди. Ўйин фойда келтирмади, чунки у етарли миқдордаги вақтда ўйинчиларни жалб қилмади. Amazon уни 2020 йил июнь ойида дўконлардан қайтариб олди.

**Amazon Spark**..

2017 йилда Amazon Instagram учун визуал харид қилиш платформаси бўлган Amazon Spark'ни ишга туширди. Ғоя харидорларга маҳсулот фотосуратлари саҳифасини кўриб чиқиш, харид қилиш ва Amazon.com'да жуда кўп турли хил таклифларни топиш имконини берди.

2019 йил ўрталарида лойиҳа ёпилди. Энди саҳифа #FoundItOnAmazon сайтига ташриф буюрувчиларни йўналтирмоқда. Компания вакилининг сўзларига кўра, Spark бутунлай йўқ бўлиб кетмаган, балки харидорларнинг талабларига мувофиқ ўзгартирилган.

**Amazon ресторанлари**

11 июнь куни Amazon Geekwire'га Amazon ресторанларини ёпаётганини эълон қилган эди. У 2015 йилда ишга туширилган ва шу куни Prime Now учун ҳам фойдаланиладиган Amazon'нинг тезкор етказиб бериш тармоғи орқали маҳаллий ресторанлардан янги тайёрланган овқатларни етказиб берган.
Кейинчалик Amazon ресторанлари хизмати АҚШнинг 20 та шаҳри ва Лондонда пайдо бўлди, у ерда у 2016 йилдан 2018 йилгача ишлаган.

**Amazon Storywriter**

4 май куни Amazon фойдаланувчиларга электрон почта орқали Amazon Storywriter ва Amazon Storybuilder 30 июнь куни ўз фаолиятини тўхтатиши тўғрисида хабар юборди. Уларнинг ёрдами билан телевидение ва кино сценарий муаллифлари сценарийларни осонгина яратиб, сўнг дарҳол уларни Amazon Studios'га кўриб чиқиш учун топширишлари мумкин эди.

Storybuilder ва Storywriter'нинг тақдири 2018 йилдан бери Amazon скриптларни кўриб чиқиш дастурини ёпганидан бери савол остида қолмоқда.

**Вақтинчалик дўконлар**

Март ойида Amazon ўзининг 87 та pop-up дўконларини ёпди, у ерда Amazon'нинг Echo ва Fire TV сингари ақлли қурилмаларига қизиққан харидорлар уларни сотиб олишдан олдин уларни реал ҳаётда кўришлари мумкин эди.

Чакана сотувчининг сўзларига кўра, компания аксарият ҳолларда харидорларни янада кенгроқ тажрибасини ва кенг танловини таъминлайдиган Amazon Books ва Amazon 4-юлдузларига кўпроқ эътибор қаратади.

**“Dash Button” чизиқ тугмаси**

Чизиқли тугмалар Amazon'да сарф материалларига буюртма беришни осонлаштирди. Бунинг учун маҳсулотни ва унинг керакли миқдорини тугмачага боғлаш керак эди. Буюртма бериш учун уни босиш кифоя. Қурилма шкафга ёки кир ювиш машинасига уланиши мумкин.

Amazon бу йил “Dash Button”ни сотишни тўхтатди. Аммо компания вакилининг сўзларига кўра, маҳсулот ғайриоддий муваффақиятга эришган, чунки харидорларга экран қурилмаларини ишлатмасдан харид қилиш имкони берилган.

Amazon вице-президенти Дениел Раушнинг таъкидлашича, “Dash Button” ақлли уйга бўлган ажойиб қадамдир: «Биз келажакда ҳар бир уйда 500 тугмача бўлишини ҳисобга олганмиз. Келажакда уйнинг ўзига ўзи қандай "ғамхўрлик" қилишини, шу жумладан харидорлар ташвишланишни истамайдиган кундалик нарсаларни тўлдиришни тасаввур қилдик."
AmazonBasics микротўлқинли печи энди бодроққа автоматик равишда буюртма беришга қодир, шунинг учун алоҳида 5 доллар тугмачасига эҳтиёж қолмайди.

**Amazon Tap**

Amazon Tap — бу Alexa'ни қўллаб-қувватлайдиган Amazon ақлли карнайларининг кўчма версияси. 2018 йил охирида ушбу қурилма бутунлай ишлаб чиқаришни тўхтатди ва унинг саҳифасида «синовдан ўтган ва янги ишлаши учун сертификатланган» янгиланган версиясини сотиб олиш мумкинлиги тўғрисида хабар пайдо бўлди.
Аммо компания деярли ҳар қандай қурилмада Alexa'ни ўрнатганлиги сабабли, Amazon Tap энди кўп нарсага муҳтож эмас.

**“Instant Pickup” — тезда олиб кетиш**

2017 йилда Amazon қисқа вақт ичида товарларни сотиб олишнинг “Instant Pickup” деб номланган янги усулини тақдим этди. Илова орқали истеъмолчилар, масалан, ичимликлар ва зарур нарсаларга буюртма бериши мумкин. Буюртма берганидан бир неча дақиқа ўтгач, Amazon ходими буюртмани “Instant Pickup”га жойлаштиради ва уни штрих-код ёрдамида олиш мумкин.
 
2018 йилда чакана савдо вакили хизмат ёпилишини эълон қилди. Бироқ, бу айнан қачон содир бўлганига аниқлик киритилмаган.

**Amazon чипталари**

Хизмат 2015 йилда Буюк Британияда, АҚШ билан таққослаганда эксклюзив шартномалари кам бўлган бозорда бошланган. Бироқ, у 2018 йилидаёқ ёпилган ва АҚШнинг режалаштирилган жойлашуви 2017 йилда бекор қилинган.

Жорий йилнинг бошида Amazon'нинг шўъба корхонаси бўлган Whole Foods бутун Whole Foods 365 дўкони ёпилишини эълон қилди. Дастлаб улар ёш истеъмолчиларга йўналтирилган ва ўзларининг товар номи остида бюджет маҳсулотларини таклиф қилишган. Ёпилиш сабаби сифатида компания 365 дўкон ва оддий Whole Foods товарлари нархидаги фарқ унчалик аҳамиятли бўлмаётганлигини келтирди.

**Маҳаллий сотувчиларнинг маҳсулотлари билан Amazon Fresh**

Amazon Fresh — бу FreshDirect ва Peapod'га ўхшаш янги озиқ-овқат етказиб бериш хизмати. 2018 йилда Amazon учинчи томон сотувчиларни платформадан олиб ташлади ва Маҳаллий бозор сотувчиси ташаббусини ёпди, бу эса сотувчиларга ўз маҳсулотларини Amazon Fresh буюртмалари билан бирга харидорларга этказиб беришга имкон берди.

**Quidsi**

2010 йилда Amazon Quidsi'ни 545 миллион долларга сотиб олди. Компания Марк Лор ва Винит Бҳарара томонидан ташкил этилган ва Diaper.com интернет-дўконига эгалик қилган, у Soap.com, Wag.com, BeautyBar.com, Casa.com ва YoYo.com'га бўлинган.
 
Amazon 2017 йилда компанияни даромад келтира олмаслигини айтиб Quidsi'ни ёпди. Кейинчалик Jet.com'га асос солинган, уни Walmart 3 миллиард доллардан кўпроққа сотиб олган.

**Endless.com**

2007 йилда Amazon ўзининг Endless.com онлайн кийим дўконини ишга туширди, у компаниянинг биринчи мустақил онлайн брендига айланди. Сайт пойабзал ва аксессуарлар сотишга ихтисослашган.
 
Endless.com 2012 йилда ёпилган ва сайтга ташриф буюрувчилар энди Amazon.com/fashion манзилига йўналтирилган.

**MyHabit.com**

Amazon MyHabit.com флеш-савдоси сайтини 2016 йилда ёпиб қўйди. Кейинчалик у Amazon Fashion бўлимининг катта қисмига айланди. Бироқ, Endless.com'дан фарқли ўлароқ, MyHabit.com'га ҳавола ташриф буюрувчиларни Amazon.com/Fashion'га йўналтирмайди.
Amazon веб-дўкони
Amazon бир вақтлар кичик ва ўрта бизнес учун ўз дўконини ташкил этиш ва маҳсулотларни Интернетда сотиш имконини берадиган платформага эга эди. 2015 йилда Amazon веб-дўкон бир йилга ёпилишини эълон қилди. Кейинчалик, чакана дўкон Shopify билан ҳамкорликка киришди ва у мижозларни ушбу компания хизматларига жалб қилди.

**Amazon Destination**

Amazon шунингдек, Amazon Destination деб номланган меҳмонхоналарни бронь қилиш сайтига эга эди. Бу Нью-Йорк ва Сиэтл каби шаҳарларга тез саёҳат қилишни режалаштиришга ёрдам бериш учун ишлаб чиқилган. Хизмат фаолияти узоқ давом этмади: 2015 йил апрелдан октябргача.

**Amazon Local**

Amazon Local'нинг Groupon ва LivingSocial'ни эслатувчи «қайноқ битимлари» сайти ҳам 2015 йилда ёпилган. Унинг ёпилиши ажабланарли эмас эди, чунки бошқа иккита сайт сезиларли ютуқларга, сўнгра кескин пасайишларга дуч келди.

**Amazon Wallet**

Amazon Wallet 2014 йилда турли хил дўконлардан совға ва чегирма карталарини сақлаши мумкин бўлган мустақил Android дастури сифатида пайдо бўлди. Бунга кредит карталарини қўшиш мумкин деб тахмин қилинган эди, аммо лойиҳа ишга туширилгандан кейин тахминан олти ой ўтгач, 2015 йилда ёпилди.

**Amazon Local Register**

Ушбу хизмат кичик офлайн бизнесга смартфон орқали бириктирилган 10 долларлик картани ўқувчи ёрдамида Amazon орқали электрон тўловларни қабул қилишга имкон берди. 2015 йилда компания қурилмани сотувдан олиб ташлади ва 2016 йилда уни қўллаб-қувватлашни тўхтатди.

**Fire Phone**

2014 йил июнь ойида Безос тантанали равишда Fire Phone'нинг чиқарилишини эълон қилди, бу асосан телефон форматидаги Fire планшетидир. Сотиш бошланганидан икки ой ўтгач, телефон функцияларнинг етишмаслиги ва юқори нархлари учун ёмон баҳоларга эга бўлди. Amazon нархни 200 доллардан 0,99 долларгача туширди, бироқ бир йил ўтгач, қурилма бозордан олиб ташланди.
 
Танқидчилар Fire Phone Amazon'нинг биринчи ва энг катта флопи деб ҳисоблашади. Ўша йилнинг октябрь ойида компания ўзининг чораклик ҳисоботида 170 миллион долларни ҳисобдан чиқаришни эълон қилди, бу асосан “Fire Phone инвентаризациясини ва этказиб берувчилар олдидаги мажбуриятларни баҳолаш" билан боғлиқ эди.

**Amazon WebPay**

Amazon WebPay PayPal'нинг аналогидир, бу оддий фойдаланувчилар ўртасида тўловларни соддалаштиради. У 2014 йилда ёпилиб, харидорлар ва сотувчилар ўртасида маблағ ўтказиш учун хизмат бўлган Amazon Pay'га айланди.

**Amazon Askville**

Бу Yahoo Answers ва Google Answers'га ўхшайди, аммо фойдаланувчилар ўйин давомида саволларга жавоб беришларини сўрашди. Хизмат 2013 йилда ўз фаолиятини тўхтатди ва хабарлар архиви 2019 йилда ўчириб ташланди.

**Amazon PayPhrase**

PayPhrase ёрдамида Amazon мижозлари тезкор тўлов учун ноёб сўз бирикмаларини яратишга муваффақ бўлишди. Улар танланган тўлов усули ва манзилига боғланган ва мижозлар буюртма бериш учун фақат Amazon 1-Click'даги каби иборани ва ПИН-кодни киритишлари керак эди.

Хизмат 2009 йилдан 2012 йилгача мавжуд эди.

Amazon ким ошди савдоси

Amazon 1999 йилда Amazon Auction номли eBay'га ўхшаш ким ошди савдоси сайтини очди ва бир неча йил ўтиб ёпилди. Хизмат Amazon Marketplace'нинг кашшофига айланди, у ерда учинчи томон сотувчилари Amazon.com'да сотиш учун ўз маҳсулотларини рўйхатга олишади.


5-iyul kuni Amazon asoschisi Jeff Bezos kompaniyaning ijroiya raisi boʻlish uchun bosh direktor lavozimidan ketadi. Koʻp yillar davomida u korporativ madaniyatni yaratdi, unda xato biznesning maqbul va hatto zarur qismi hisoblanadi. Qoʻyida kompaniya Bezos rahbarligi paytida yoʻl qoʻygan eng katta 25 xato haqida keltirib oʻtamiz. 

Tigel

Amazonʼga bepul oʻyinchi Crucible oʻyinini rivojlanishi uchun besh yil va bir necha million dollar kerak boʻldi. Oʻyin foyda keltirmadi, chunki u yetarli miqdordagi vaqtda oʻyinchilarni jalb qilmadi. Amazon uni 2020-yil iyun oyida doʻkonlardan qaytarib oldi.


5 июль куни Amazon асосчиси Жефф Безос компаниянинг ижроия раиси бўлиш учун бош директор лавозимидан кетади. Кўп йиллар давомида у корпоратив маданиятни яратди, унда хато бизнеснинг мақбул ва ҳатто зарур қисми ҳисобланади. Қўйида компания Безос раҳбарлиги пайтида йўл қўйган энг катта 25 хато ҳақида келтириб ўтамиз. 

Tigel

Amazon'га бепул ўйинчи Crucible ўйинини ривожланиши учун беш йил ва бир неча миллион доллар керак бўлди. Ўйин фойда келтирмади, чунки у етарли миқдордаги вақтда ўйинчиларни жалб қилмади. Amazon уни 2020 йил июнь ойида дўконлардан қайтариб олди.


Jeff Bezosning Amazonʼdagi faoliyatida 25 ta eng katta xatolari

Жефф Безоснинг Amazon'даги фаолиятида 25 та энг катта хатолари

Xitoylik taʼsir oʻtkazuvchilar (blogerlar) mahsulot sotish boʻyicha jonli rekordlarni yangilashmoqda va bir necha soat ichida milliardlab dollar ishlab olishmoqda. Mutaxassislar buni mamlakatda elektron tijoratning yuqori darajada rivojlangani, shuningdek, Xitoy mentalitetining oʻziga xos xususiyatlari bilan izohlamoqda. Pandemiya ushbu rivojlanishga oʻz hissasini qoʻshdi, bu esa onlayn savdoning katta oʻsishini tezlashtirdi. Ehtimol, eng yaxshi blogerlar oʻzining soʻnggi milliardlarini topishga shoshilishi kerak, chunki xitoylik isteʼmolchilar koʻproq "tanlaydigan" boʻlib bormoqda va brendlar auditoriya bilan muloqot qilishning yangi usullarini oʻrganmoqda.

**Van Xun (Wan Hoon) iqtisodiyoti**

12 daqiqada 80 ta pushti hashamatli sumkalar va 100 ta Mini Cooper avtomobillarini besh daqiqada sotishi mumkin boʻlgan xitoylik taʼsir oʻtkazuvchilarning hikoyalari 2020-yilda onlayn tijorat portlashidan ancha oldin yuz bergan edi. Hozir Xitoyda elektron tijoratning rivojlanish darajasi yanada yuqori: ChoZan marketing agentligi tadqiqotiga koʻra, internet foydalanuvchilarining 80 foizi tovarlarni onlayn xarid qiladi. Hisobotda aytilishicha, 2021-yilning birinchi choragida Internet-sotuvlar 1,65 trillion dollarga (10,5 trillion yuanga) yetgan, bu Rossiyaning butun 2020-yildagi yalpi ichki mahsuloti bilan solishtirish mumkin va oʻtgan yilning shu davriga nisbatan daromad oʻsishi 33,8 foizni tashkil etadi. 
 
Elektron tijorat muhitidagi shiddatli raqobat sotuvchilarni tovarlarni ilgari surishning yangi usullarini izlashga majbur qilmoqda, shu sababli XXRda jonli translyatsiyalar orqali onlayn savdo rivojlanmoqda. Hatto maxsus atamalar paydo boʻldi — “Vanxun” va «Vanxun-iqtisod». Vanxunlar xitoylik taʼsirchan blogerlar boʻlib, ular oʻzlarining ijtimoiy media akkauntlari orqali turli mahsulotlar bilan oʻz tajribalarini baham koʻrish yoki onlayn platformalarda yashash orqali qulay keksalikda tirikchilik qilishadi. Janr nuqtayi nazaridan, bu eshittirishlar, asosan, 90-yillarning boshlarida Rossiyada mashhur boʻlgan “divandagi doʻkon” (magazin na divane)ga oʻxshaydi. Blogerlar, xuddi “divanda doʻkon”ning taqdimotchilari kabi, mahsulotni targʻib qiladi va shu bilan birga uni qanday ishlatishni koʻrsatadi. Oʻtgan yili ijtimoiy tarmoqlar 242 milliard dollarlik mahsulot sotdi, bu AQSHning ijtimoiy tijorat daromadidan 10 baravar koʻp.

Xitoylik blogerlar reytingiga koʻra, avgust oyida eng daromadli Vanxun Viya 3,55 milliard yuanlik mahsulot sotgan. Va “lab boʻyogʻi qiroli” Nikki Li (Li Jiaqi) — 2,5 milliard yuan. Ostin Li nomi bilan ham tanilgan Nikki Li oktyabrda Bakalavrlar kuni savdolarida 12 soat davomida 1,8 milliard dollarlik mahsulot sotib, rekord oʻrnatdi. “Qora juma”ning osiyolik hamkasbi Viya 14 soat ichida 1,3 milliard dollarlik mahsulot sotdi. IAB Russia prognozlariga koʻra, 2021-yilda barcha rossiyalik blogerlar birgalikda 225-250 million dollar (16,5-18,5 milliard rubl) daromad olishadi. Bir oy ichida Xitoydagi eng yaxshi taʼsir oʻtkazuvchilar qancha olgani bilan solishtirsangiz, rus blogerlarida oʻsish uchun joy borligi ayon boʻladi.

Taʼsir qiluvchilar orqali sotish bozorining hajmi tez surʼatlar bilan oʻsib bormoqda: 2018-yilda u 4,7 milliard dollarni (30 milliard yuan) tashkil etgan boʻlsa, 2020-yilda u ikki baravar koʻpayib, 10,5 milliard dollarni (67 milliard yuan) tashkil etdi. Vanxunlar tomonidan reklama qilinadigan eng mashhur mahsulotlar kiyim-kechak (17%), oziq-ovqat va ichimliklar (16%) va kundalik mahsulotlar (15%).

**Mobil millat, mentalitet va bloger fabrikalari**

Savol tugʻiladi: qanday qilib blogerlar oʻz obunachilariga shunchalik tez va koʻp narsalarni sotib olishadi? Buning bir qancha sabablari bor.
Birinchidan, Xitoyda mobil internet va ijtimoiy tarmoqlar keng tarqalgan. “SCMP Research” kompaniyasining China Internet Report 2021 maʼlumotlariga koʻra, Xitoyda internet foydalanuvchilari soni allaqachon 1 milliard kishiga yaqinlashmoqda va 989 milliondan ortiq — Xitoy umumiy aholisining qariyb 68 foizini tashkil qiladi. Taqqoslash uchun: Qoʻshma Shtatlarda 330 milliondan bir oz koʻproq odam Internetdan foydalanadi — Xitoydan uch baravar kam, Rossiyada esa Global Digital maʼlumotlariga koʻra, 124 million mamlakat aholisining 85 foizini tashkil qiladi, ammo mutlaq maʼnoda bu Xitoy koʻrsatkichlaridan uzoqda. Shu bilan birga, SCMP tahlilchilarining maʼlumotlariga koʻra, xitoylik Internet foydalanuvchilarining deyarli 99 foizi mobil telefonlaridan Internetga kirishadi. Iqtisodiy haqiqat shundaki, oʻrtacha xitoyliklar sotib olishga qodir boʻlgan birinchi internetga ega qurilma mobil telefondir. Shuning uchun ushbu auditoriya uchun ishlaydigan blogerlarga oʻzlarining barcha tarkiblarini kompyuter formatiga emas, balki mobil formatga moslashtirish tavsiya etiladi.

Xitoyliklar oʻrtacha hisobda kuniga qariyb olti soatni internetda, shundan ikki soatini ijtimoiy tarmoqlarda oʻtkazishadi. Jonli efirda blogerlar nafaqat mahsulotlar haqida, balki shaxsiy hayotining tafsilotlari haqida ham gapirib, tomoshabinlarning qiziqishini uygʻotadi. Birgina Douyinʻning (TikTokʻning xitoycha versiyasi) oylik faol auditoriyasi taxminan 475 million kishini tashkil etadi — bu AQSH aholisidan deyarli 1,5 baravar koʻp.

Taobao Liveʻning har oyda 700 million faol foydalanuvchisi bor. Bitta oqimni koʻrishlar soni 250 millionga yetishi mumkin, bu butun Rossiya aholisidan ikki baravar koʻpdir. Bunday keng koʻlamli foydalanuvchilar bazasi Internet xizmatlari va elektron tijoratni rivojlantirish uchun ulkan imkoniyatlarni taqdim etadi, keyin esa taʼsirli marketing. Asosan, barcha asosiy ijtimoiy platformalar endi elektron tijoratni uzluksiz integratsiyalashgan holda jonli efir funksiyasiga ega: ularning oʻz bozorlari bor yoki ular yirik elektron tijorat saytlari bilan sinxronlangan.

Ikkinchidan, obunachilar oʻzlarining taʼsirchanlariga ishonishadi. Accenture tadqiqoti shuni koʻrsatdiki, 1995-yildan keyin tugʻilgan xitoyliklarning 70 foizi xarid qilishdan oldin ijtimoiy tarmoqdagi mahsulot haqida batafsil maʼlumotni blogerlardan izlaydi. Shu bilan birga, oqimlar toʻgʻridan-toʻgʻri reklamaga oʻxshamaydigan tarzda tuzilgan, lekin doʻstining yaqinda sotib olgani unga qanday yoqqanligi haqidagi maxfiy hikoyasiga oʻxshaydi.

Uchinchidan, xitoylik olimlarning fikriga koʻra, ushbu savdo formatining mashhur boʻlishida xitoyliklarning kollektivizmga boʻlgan istagi ham muhim rol oʻynagan. Abonent oʻzini katta jamoaning bir qismi ekanligini tushunadi. Toʻgʻridan-toʻgʻri translyatsiya fenomenining oʻzi bunga hissa qoʻshadi. «Oqim davomida Xitoy bozoriga oʻxshash muhit yaratiladi, u yerda hamma ovora boʻlib, sizni maqtaydi. Bu yevropaliklar uchun gʻayrioddiy, hatto Xitoyda bir necha yil yashagan men uchun ham buni tomosha qilish qiyin, lekin xitoyliklarga yoqadi! ” — deydi Xitoy bilan ishlash boʻyicha Xitoy professional markazi eksperti Anastasiya Potiyevskaya.

Toʻrtinchidan, blogerlar juda yaxshi tayyorlangan. Ulardan baʼzilari kosmetika, kiyim-kechak yoki elektronika boʻlsin, maʼlum bir sohada mutaxassis sifatida harakat qilishlari mumkin. Shuning uchun taʼsir qiluvchi odam nima haqida gapirayotganini biladi. Xitoy uzoq vaqtdan beri tezlatgichlar sanoatini va Vanxun maktablarini yaratdi, bu yerda ularga samarali savdo usullari va tomoshabinlar bilan muloqot qilishda hayotni buzish usullari oʻrgatiladi. Toʻgʻri, bunday fabrikalardagi blogerlarning ogʻir hayoti haqida fosh qiluvchi maqolalar allaqachon paydo boʻlgan — ular goʻyoki koʻp ishlaydilar, kam pul topishadi va yomon sharoitlarda yashashadi.

**Lipstick King Jek Maga qarshi**

Douyin (TikTok)ga 44 milliondan ortiq odam obuna boʻlgan, yuqorida tilga olingan “lab boʻyogʻi qiroli” Li Jiaqi jonli efirda bor-yoʻgʻi besh daqiqa ichida 15 000 dona lab boʻyogʻini sotdi. “Boʻydoqlar kuni” sotuvi chogʻida u kim koʻproq lab boʻyogʻini sotishini bilish uchun Alibaba asoschisi Jek Ma bilan raqobatlashdi. Tadbirkor blogerga yutqazdi: Li Jiaqi 1000 dona lab boʻyogʻini, Jek Ma esa atigi 10 dona lab boʻyogʻini sotdi.

Xorijiy firmalar ham XXR bozorida mashhurlikka erishish uchun xitoylik Vanxunlarning xizmatlaridan foydalanadilar. Ekspert Andrey Tujikovning aytishicha, blogerlar kuchli marketing vositalaridan biri boʻlib, ularsiz ham ularni amalga oshirish mumkin boʻlsada, bu holda savdo tezligi ancha sekinlashadi. Baʼzan xavflarni minimallashtirish va isteʼmolchilarning mahsulotlarga boʻlgan munosabatini sinab koʻrish uchun bir milliongacha auditoriyaga ega blogerlarni tanlashga arziydi. “Agar mahsulot yangi boʻlsa, katta marketing byudjeti boʻlmasa, bir necha millionga yetadigan blogerdan besh daqiqa efir vaqti uchun 10-20 000 yuan (115-130 000 rubl) sarflashni xavf ostiga qoʻymaslik kerak”, deydi Tujikov.

100 000 tagacha obunachini qamrab oluvchi blogerlar faqat sotuvdan olinadigan komissiya (taxminan 15-30%) evaziga translyatsiya qilishlari mumkin. Agar 100 000 dan ortiq obunachi boʻlsa, bloger 1500 dan 10 000 yuangacha (17 000-115 000 rubl) oʻzgarib turadigan belgilangan toʻlovni ham soʻraydi. Odatda, bloger reklama qilingan mahsulot uchun har bir translyatsiya uchun taxminan besh daqiqa vaqt sarflaydi.

Blogerlar platformalarning oʻzlari uchun juda foydali, chunki ular ularga doimiy auditoriya oqimini, shuningdek, reklamalarni tarqatish uchun foydalanuvchi bazasini taqdim etadi. Bunday daromadli biznes, albatta, Xitoy rasmiylari tomonidan eʼtiborsiz qolishi mumkin emas edi.

**Blogerlarga baʼzi xatti harakatlarni kim tomonidan man qilingan?**

Xitoyda blogerlik faoliyati qattiq tartibga solinadi. Masalan, WeChat xavfsizlik markazi 2021-yil iyun oyida jonli efirlarni kunlik monitoring qilish jarayonida aniqlangan 70 dan ortiq “umumiy qoidabuzarliklar” tavsifini eʼlon qildi va taqdimotchilarni hisobni oʻchirib tashlamaslik uchun qoidalarga eʼtibor qaratishga chaqirdi. Masalan “bachkana” harakatlar qilish taqiqlanadi. Shuningdek, tatuirovkalarni ataylab koʻrsatish, shuningdek, bir xil ichki kiyim, bikini yoki hammom sochigʻidagi ayollar tomonidan efir qilish taqiqlanadi. Siyosiy va boshqa nozik mavzularni tilga olish ham qatʼiy taqiqlandi. 

Mashhurlik darajasini oshirish uchun xitoylik taʼsir qiluvchilar barcha imkoniyatlardan foydalanadilar. Masalan, ular mazmunida buddizm mavzusidan foydalana boshlaydilar. Inflyuyenserlar ularning Budda haykali oldida namoz oʻqiyotgani, tirnoqlariga buddist sutralarini chizgan suratlarini joylashtirmoqda. Douyin va Xiaohongshu platformalari shu yilning sentyabr oyida “dindan foyda olish uchun foydalanadigan” taʼsir qiluvchilarni bloklashni boshladi.

Shu bilan birga, taʼsir oʻtkazuvchilar orasida hokimiyat talablariga toʻliq javob beradiganlar ham bor. 100 milliondan ortiq obunachiga ega dunyodagi eng mashhur xitoylik bloger, Gʻarbiy Sichuandagi chekka qishloqda dehqonchilik qilayotgani haqida video suratga olayotgan Li Szыsi “birgalikda” shiori ostida Xitoy qishloqlarini rivojlantirishga toʻliq eʼtibor qaratmoqchi ekanligini aytadi.

**Vanxunning kelajagi**

Xitoyda taʼsir-marketing sanoati oʻsishda davom etmoqda: xitoylik blogerlarning aylanmasi 2021-yil avgust oyida ikki baravar oshdi. Biroq, bu abadiy davom etmaydi. Kuaishou video ilovasida 95,6 million obunachi boʻlgan yetakchi video strimer Sin Yujining soʻzlariga koʻra, blogerlar uchun tomoshabinlar eʼtiborini jalb qilish va ularni mahsulot sotib olishga undash tobora qiyinlashib bormoqda. Mashhur blogerlar borki, ular bir necha soat ichida milliardlab pul ishlashlari mumkin, ular Xitoydagi jami taʼsir oʻtkazuvchilarning atigi 1 foizini tashkil qiladi.

Bundan tashqari, zamonaviy kompaniyalar Vanxunlar bilan hamkorlik qilishdan pul uchun ishlaydigan oʻz blogerlaridan foydalanishga yoʻnaltirishni xohlashadi. Bu savdo komissiyalarini tejaydi — bu sezilarli boʻlishi mumkin. "Oliver Wyman" konsalting kompaniyasidan Deyv Xi CNBCʻga aytganidek, eng yaxshi blogerlar oʻzlari uchun 20-30 foiz saqlashlari mumkin.

Bundan tashqari, endi Vanxunlar virtual taʼsir oʻtkazuvchilar bilan raqobatlashishi kerak. Masalan, Douyinʻning Liu Yoshi (Liu Yoshi) ismli virtual goʻzallik vlogeri bor, uning videolari bir hafta ichida 5 milliondan ortiq obunachilarni toʻplagan.

Boshqacha qilib aytadigan boʻlsak, Xitoyda jonli efir bozori oʻzgarib bormoqda, ammo ushbu savdo kanalidan foydalanish konsepsiyasi hali ham juda samarali va baribir eng baxtli ulkan boyliklarni olib keladi.


Xitoylik taʼsir oʻtkazuvchilar (blogerlar) mahsulot sotish boʻyicha jonli rekordlarni yangilashmoqda va bir necha soat ichida milliardlab dollar ishlab olishmoqda. Mutaxassislar buni mamlakatda elektron tijoratning yuqori darajada rivojlangani, shuningdek, Xitoy mentalitetining oʻziga xos xususiyatlari bilan izohlamoqda.

Хитойлик таъсир ўтказувчилар (блогерлар) маҳсулот сотиш бўйича жонли рекордларни янгилашмоқда ва бир неча соат ичида миллиардлаб доллар ишлаб олишмоқда. Мутахассислар буни мамлакатда электрон тижоратнинг юқори даражада ривожлангани, шунингдек, Хитой менталитетининг ўзига хос хусусиятлари билан изоҳламоқда. 

Xitoydagi blogerlar strimlar (jonli efir) orqali kuniga milliardlab pul ishlashadi: bu qanday ishlaydi va qachon tugaydi?

Хитойдаги блогерлар стримлар  (жонли эфир) орқали кунига миллиардлаб пул ишлашади: бу қандай ишлайди ва қачон тугайди?

2022-yil — oʻz biznesingizni boshlash uchun ajoyib vaqt. Pandemiya koʻplab korxonalarni iqtisodiy nochor ahvolga solib qoʻyganidan soʻng, baʼzi tarmoqlarda boʻshliqlar paydo bo'ldi. Ijara narxlari tushdi va eng yaxshi joylarda joylashgan binolar mavjud boʻldi. Iqtisodiyot biroz mustahkamlangan va cheklovlar qisman olib tashlanganidan keyin oʻz biznesingizni boshlash uchun qulay fursat keldi.

**1. Maʼlumotlarni tahlil qilish agentligi**

Bugungi kunda aksariyat korxonalar maʼlumotlarga u yoki bu tarzda bogʻliq va ular koʻpincha uni aniqlay oladigan hamda biznesga haqiqiy qiymat keltira oladigan mutaxassisga muhtoj. Tahlilchi sifatida siz kompaniyalarga oʻz maʼlumotlarini yaxshiroq tushunishni taʼminlay olasiz va bundan tashqari, oʻrtacha maoshdan ham koʻproq pul topishingiz mumkin. Bu ish uchun asosiy talablar kuchli matematika va mantiqiy qobiliyatdir. Agar sizda butun jamoa boʻlsa, siz katta hajmdagi maʼlumotlarni boshqarishingiz va yirik kompaniyalarga xizmat qilishingiz mumkin.

**2. Kreativlik agentligi yarating**

Kreativlik agentliklari oʻz mijozlariga marketing, grafik dizayn, kontent yaratish, SEO optimallashtirish va ijtimoiy media reklamasi kabi turli xizmatlarni taqdim etadi. Agar sizda turli xil isteʼdodlar boʻlsa, ijodiy agentlikni ochish yaxshi fikr boʻlishi mumkin, chunki bu sizga bir nechta sohalarda ishlash imkonini beradi. Raqamli inqilob tez orada sekinlashishi haqida hech qanday alomat yoʻq, shuning uchun ijodiy agentliklarga talab faqat oʻsib boradi.

**3. Avtomobillarga xizmat koʻrsatish**

Avtomobillar soni tez surʼatlar bilan oʻsib bormoqda, shu bilan birga sifatli xizmatlarga boʻlgan ehtiyojga ham. Katta shaharlarda bu sohada yuqori raqobat mavjud, ammo haydovchilar yaxshi xizmat koʻrsatish uchun uzoq vaqt kutishlari kerak. Shuning uchun, joy hali ham toʻliq toʻldirilmagan. 
Avtoulovlarni taʼmirlash ustaxonasi, shuningdek, maxsus stereo va signalizatsiya, oynani qoraytirish va bozorni yangilash kabi xizmatlarni ham taklif qilishi mumkin. Siz xizmatlar roʻyxatini sozlash va detallashtirishning zamonaviy tendensiyalariga muvofiq toʻldirishingiz mumkin. Ushbu biznesning eng qiziq tomoni shundaki, siz shahar markazida katta narxga ega boʻlgan mulkni qidirishingiz shart emas. 

Siz qulay hududni tanlashingiz va u yerda yashashingiz mumkin. Ha, avtoservisni ochish maʼlumotlarni tahlil qilish yoki onlayn reklama agentligiga qaraganda ancha koʻp sarmoya talab qiladi. Sizga yuklarga xizmat koʻrsatish stansiyalari, gʻildiraklarni tekislash stendlari, toʻgʻrilash uskunalari, diagnostika uskunalari va boshqalar uchun gidravlik lift kerak boʻladi. Ammo bu juda foydali biznes.

**4. Kompyuterlarni taʼmirlash** 

Siz texnologiya dahosimisiz? Nima uchun kompyuter xizmatini ochish orqali texnik qobiliyatingizni daromadga aylantirmaysiz? Dunyo boʻylab milliarddan ortiq kompyuterlar qoʻllanilsa, vaqti-vaqti bilan biror narsaning buzilishi muqarrar. Va bu holda, usta kerak. Kompyuterlarni taʼmirlash ustaxonalari keng koʻlamli korxonalar boʻlib, ular yetarli vaqt va fidoyilik bilan kattaroq, daromadliroq boʻlishi mumkin. Shuningdek, siz smartfonlar, naushniklar va planshetlarni taʼmirlash orqali biznesingizni kengaytirishingiz mumkin.

**5. Nostandart buyurtma mebellarini yaratish**

Buyurtma qilingan mebel hozirda urfda va koʻproq odamlar qiziqarli mebel qismlarini qidirmoqda. Odamlar yuqori sifatli va zamonaviy yechimlar uchun koʻp pul berishga tayyor. Agar sizga yoqsa — bu sohada ishlashni boshlashdan qoʻrqmang. Har doim mijozlar bor. Ushbu ish yoʻnalishiga qoʻyiladigan asosiy talablar yogʻochni qayta ishlashning mukammal mahorati, ijodkorlik va tafsilotlarga eʼtibor berishdir.


2022 йил — ўз бизнесингизни бошлаш учун ажойиб вақт. Пандемия кўплаб корхоналарни иқтисодий ночор аҳволга солиб қўйганидан сўнг, баъзи тармоқларда бўшлиқлар пайдо. Ижара нархлари тушди ва энг яхши жойларда жойлашган бинолар мавжуд бўлди бўлди. Иқтисодиёт бироз мустаҳкамланган ва чекловлар қисман олиб ташланганидан кейин ўз бизнесингизни бошлаш учун қулай фурсат келди.

**1. Маълумотларни таҳлил қилиш агентлиги**

Бугунги кунда аксарият корхоналар маълумотларга у ёки бу тарзда боғлиқ ва улар кўпинча уни аниқлай оладиган ҳамда бизнесга ҳақиқий қиймат келтира оладиган мутахассисга муҳтож. Таҳлилчи сифатида сиз компанияларга ўз маълумотларини яхшироқ тушунишни таъминлай оласиз ва бундан ташқари, ўртача маошдан ҳам кўпроқ пул топишингиз мумкин. Бу иш учун асосий талаблар кучли математика ва мантиқий қобилиятдир. Агар сизда бутун жамоа бўлса, сиз катта ҳажмдаги маълумотларни бошқаришингиз ва йирик компанияларга хизмат қилишингиз мумкин.

**2. Креативлик агентлиги яратинг**

Креативлик агентликлари ўз мижозларига маркетинг, график дизайн, контент яратиш, SEO оптималлаштириш ва ижтимоий медиа рекламаси каби турли хизматларни тақдим этади. Агар сизда турли хил истеъдодлар бўлса, ижодий агентликни очиш яхши фикр бўлиши мумкин, чунки бу сизга бир нечта соҳаларда ишлаш имконини беради. Рақамли инқилоб тез орада секинлашиши ҳақида ҳеч қандай аломат йўқ, шунинг учун ижодий агентликларга талаб фақат ўсиб боради.

**3. Автомобилларга хизмат кўрсатиш**

Автомобиллар сони тез суръатлар билан ўсиб бормоқда, шу билан бирга сифатли хизматларга бўлган эҳтиёжга ҳам. Катта шаҳарларда бу соҳада юқори рақобат мавжуд, аммо ҳайдовчилар яхши хизмат кўрсатиш учун узоқ вақт кутишлари керак. Шунинг учун, жой ҳали ҳам тўлиқ тўлдирилмаган. 

Автоуловларни таъмирлаш устахонаси, шунингдек, махсус стерео ва сигнализация, ойнани қорайтириш ва бозорни янгилаш каби хизматларни ҳам таклиф қилиши мумкин. Сиз хизматлар рўйхатини созлаш ва деталлаштиришнинг замонавий тенденцияларига мувофиқ тўлдиришингиз мумкин. Ушбу бизнеснинг энг қизиқ томони шундаки, сиз шаҳар марказида катта нархга эга бўлган мулкни қидиришингиз шарт эмас. 

Сиз қулай ҳудудни танлашингиз ва у ерда яшашингиз мумкин. Ҳа, автосервисни очиш маълумотларни таҳлил қилиш ёки онлайн реклама агентлигига қараганда анча кўп сармоя талаб қилади. Сизга юкларга хизмат кўрсатиш станциялари, ғилдиракларни текислаш стендлари, тўғрилаш ускуналари, диагностика ускуналари ва бошқалар учун гидравлик лифт керак бўлади. Аммо бу жуда фойдали бизнес.

**4. Компьютерларни таъмирлаш** 

Сиз технология даҳосимисиз? Нима учун компьютер хизматини очиш орқали техник қобилиятингизни даромадга айлантирмайсиз? Дунё бўйлаб миллиарддан ортиқ компьютерлар қўлланилса, вақти-вақти билан бирор нарсанинг бузилиши муқаррар. Ва бу ҳолда, уста керак. Компьютерларни таъмирлаш устахоналари кенг кўламли корхоналар бўлиб, улар етарли вақт ва фидойилик билан каттароқ, даромадлироқ бўлиши мумкин. Шунингдек, сиз смартфонлар, наушниклар ва планшетларни таъмирлаш орқали бизнесингизни кенгайтиришингиз мумкин.

**5. Ностандарт буюртма мебелларини яратиш**

Буюртма қилинган мебель ҳозирда урфда ва кўпроқ одамлар қизиқарли мебель қисмларини қидирмоқда. Одамлар юқори сифатли ва замонавий ечимлар учун кўп пул беришга тайёр. Агар сизга ёқса — бу соҳада ишлашни бошлашдан қўрқманг. Ҳар доим мижозлар бор. Ушбу иш йўналишига қўйиладиган асосий талаблар ёғочни қайта ишлашнинг мукаммал маҳорати, ижодкорлик ва тафсилотларга эътибор беришдир.



2022-yil — oʻz biznesingizni boshlash uchun ajoyib vaqt. Pandemiya koʻplab korxonalarni iqtisodiy nochor ahvolga solib qoʻyganidan soʻng, baʼzi tarmoqlarda boʻshliqlar paydo bo'ldi. Ijara narxlari tushdi va eng yaxshi joylarda joylashgan binolar mavjud boʻldi. Iqtisodiyot biroz mustahkamlangan va cheklovlar qisman olib tashlanganidan keyin oʻz biznesingizni boshlash uchun qulay fursat keldi.

2022 йил — ўз бизнесингизни бошлаш учун ажойиб вақт. Пандемия кўплаб корхоналарни иқтисодий ночор аҳволга солиб қўйганидан сўнг, баъзи тармоқларда бўшлиқлар пайдо бўлди. Ижара нархлари тушди ва энг яхши жойларда жойлашган бинолар мавжуд бўлди. Иқтисодиёт бироз мустаҳкамланган ва чекловлар қисман олиб ташланганидан кейин ўз бизнесингизни бошлаш учун қулай фурсат келди.

large_goya.jpg

medium_goya.jpg

small_goya.jpg

thumbnail_goya.jpg

goya.jpg

2022-yilda biznesni boshlash uchun 5 variant

2022 йилда бизнесни бошлаш учун 5 вариант

PR faqatgina aloqa texnologiyalari emas. Jamoatchilik bilan aloqalar boʻyicha mutaxassislar yoki PR-menejerlar tadbirkor va korxonalarga jamiyatda oʻz obroʻsini oshirishga yordam beradi. Shuningdek, ular xavf tugʻilganda mijozning obroʻsini himoya qilishga yordam beradi.

PR turli pullik va notijorat aloqa kanallaridan foydalanadi, jumladan:

• Anʼanaviy ommaviy axborot vositalari;

• Ijtimoiy tarmoqlar;

• Shaxsiy muloqot.

Reklama uchun bepul platformalar va kanallardan foydalanish oʻzining afzalliklariga ega. Bu jamoatchilikdan pulli reklama singari shubha bilan qabul qilinmaydi.

PR yoki jamoatchilik bilan aloqani nima ekanligini aniqlashtirish oson emas. Ularni marketing yoki reklama bilan toʻliq bogʻlab boʻlmaydi.

2012-yilda Amerika Jamoatchilik bilan aloqalar jamiyati (PRSA) PR nima ekanligi toʻgʻrisida yakuniy qaror qabul qilishdan oldin bir necha mingdan ortiq PR haqida taʼriflarni koʻrib chiqdi va quyidagi xulosani keltirdi:

«Jamoatchilik bilan aloqalar (PR - Public Relations) — bu tashkilotlar va jamoatchilik oʻrtasida oʻzaro manfaatli aloqalarni oʻrnatishga imkon beradigan strategik aloqa jarayoni»

**PRʻning marketing va reklamadan farqi**

PR reklamadan farq qiladi. PR agentliklari pulli aksiyalarga ixtisoslashgan emas.

Aksincha, ular brendni jurnal, gazeta, yangiliklar kanallari, veb-sayt, bloglar va telekoʻrsatuvlarda paydo boʻladigan mahalliy reklamaga yaqin kontent yordamida targʻib qiladilar.

Reklama — bu marketingning bir shakli boʻlib, tovar yoki mahsulot xabardorligini oshirishga, sotish va xaridorlar daromadini koʻpaytirishga qaratilgan. Koʻpincha bu toʻgʻridan-toʻgʻri pullik reklama. PR biroz boshqacha ishlaydi.

PR yanada nozikroq boʻlib, talabni emas, balki kompaniyaning ijobiy imidjini shakllantiradi, buning asosida isteʼmolchilarning ham, sheriklarning ham, hatto davlatning ham manfaatlari shakllanadi.

**Jamoatchilik bilan aloqalar boʻyicha mutaxassis mijozga oʻz gʻoyasi, mahsuloti, pozitsiyasi yoki yutugʻini aks ettiruvchi hikoya yaratishga yordam beradi. Shunday qilib, qaysidir maʼnoda PR odamlari hikoyachilar hisoblanadi.**

Oʻzini reklama platformalarida mukofot uchun aytadigan reklama beruvchilardan farqli oʻlaroq, PR-odamlar boshqa usullarga murojaat qilishadi.

Bu holda reklama usullari anʼanaviy ommaviy axborot vositalarini, ijtimoiy tarmoqlarni yoki nutqni oʻz ichiga oladi, ular ayniqsa keng auditoriyani qamrab oladi. Shuni yodda tutingki, piarchi nafaqat pullik mijozga erishmoqchi — u bu fikrni hammaga yetkazishni istaydi.

**PRʻni qanday bajarishni kichik kompaniya misolida koʻrib chiqamiz**

Kichik kompaniyani koʻrib chiqaylik, u endigina “Eng yaxshi interyer dizayni kompaniyasi” mukofotiga sazovor boʻldi. PR menejeri muxbirdan yangilikni jamoatchilikka yetkazish va sheriklar va mijozlar orasida ishonchni oshirish uchun mahalliy manbaga ushbu yutuq haqida eslatma yozishni soʻrashi mumkin.

Jamoatchilik bilan aloqalar boʻyicha mutaxassis biznes uchun mustahkam obroʻ qozonish bilan bir qatorda, mukofotning oʻzi haqida ham jamoatchilikka maʼlumot olishga yordam beradi. Ular ushbu maʼlumot haqida ijtimoiy tarmoqlarda, oʻz veb-saytlarida eʼlon qilishadi. Shuningdek, bu haqida ommaviy axborot vositalari va televideniyeda intervyu berish orqali buni barchaga targʻib qilishni boshlashadi. Bu orqali ular mijozlar ongiga kompaniya qadriyatlari va yutuqlarini singdirishadi. Ushbu tadbirlardan asosiy maqsad sotuvlarni oshirish emas, kompaniyaning mijozlar bilan aloqalarini yaxshilash, ularga oʻzi haqida eslatish va koʻproq maʼlumot yetkazish.

**Xavflardan himoya sifatidagi PR**

PR faqat keng maʼnoda ijobiy hikoya qilish uchun ishlatilmaydi. U, shuningdek, salbiy hodisalar mijozning obroʻsiga putur yetkazishi mumkin boʻlgan zararni tuzatish ustida ish olib boradi.

**PR turlari**

Keling, PR turlarini batafsil koʻrib chiqaylik. Bu sizga nima ekanligini yaxshiroq tushunishga yordam beradi.

PR sohasida har bir maʼnoda rang boʻyicha tasnif ishlatiladi. Bu shartli tasniflash sizga u yoki bu PR qanday usullar bilan amalga oshirilishini intuitiv ravishda tushunishga imkon beradi.

**Oq PR** — Ijobiy yangiliklar, javoblar va u haqidagi boshqa maʼlumotlar yordamida mijoz obroʻsining klassik shakllanishi.

Masalan, korporativ ijtimoiy masʼuliyat — bu kompaniya oʻzini boshqalarning farovonligi va haqida qaygʻuradigan, atrofda yuz berayotgan hodisalarga befarq boʻlmagan fuqarolar jamoasi sifatida oʻzini namoyon qilishning ajoyib usuli.

Siyosatchilar uchun PR mavsumi saylovdan oldin boshlanadi. Har qanday deputat yoki mansabdor shaxs ishonib topshirilgan hudud boʻylab sayohat qila boshlaydi, aholi bilan muloqot qiladi, muammolarni tinglaydi va ularni hal qilishda qatnashadi.

**Qora PR** — Uning maqsadi imkon qadar raqobatchilar obroʻsiga putur yetkazishdir. Shu maqsadda buyurtma qilingan materiallar yoziladi, boshqa tomonni yoqimsiz nurda ochib beradi, provokatsiyalar uyushtiriladi.

**Kulrang PR** — Boshqa tasniflarga oʻxshab, u oq va qora PR elementlarini birlashtiradi, ikkinchisidan farqli oʻlaroq, u kamroq aniq, bilvosita xarakterga ega.

**Xaki rangli PR**  turi jangovar harakatlar paytida axborot taʼsirini bildiradi.

**Sariq PR** —  sariq matbuotga oʻxshab — eng ishonchli matbuotdagi janjallar va qaynoq faktlarni bildiradi.

**Yashil PR** —  bu tabiatga tahdid soladigan har qanday narsani, xaridorlarning fikrini va obroʻsini yoʻq qilish uchun, ekologik faollarning ishtirokini nazarda tutadi. Masalan, raqobatchi tomonidan zavod qurilishi.

**Fokus boʻyicha PR turlari**

PR boʻlimi yoki agentligining vazifalariga koʻra, jamoatchilik bilan aloqalarni 7 turga boʻlish mumkin:

**1. Ommaviy axborot vositalari bilan munosabatlar.** Ommaviy axborot vositalari bilan yaxshi munosabatlar oʻrnatish va ularning mazmuni manbai sifatida harakat qilish.

**2. Investorlar bilan munosabatlar.** Investorlarning tadbirlarini tashkil qilish, moliyaviy hisobotlar va qoidalarni nashr etish, investor, tahlilchi, ommaviy axborot vositalari va shikoyatlarni koʻrib chiqish.

**3. Hukumat aloqalari (GR):** brendni hukumatga korporativ ijtimoiy javobgarlik, adolatli raqobat, isteʼmolchilar huquqlari va salomatlik va xavfsizlik sharoitida taqdim etish.

**4. Jamiyat bilan munosabatlar.** Brendning ijtimoiy jihatlarini boshqarish va ijtimoiy sohada ijobiy obroʻga ega boʻlish: atrof-muhitni muhofaza qilish, taʼlim va boshqa masalalar.

**5. Ichki munosabatlar.** Tashkilot xodimlariga tashkilotning siyosati, masʼuliyati va oʻz maslahati toʻgʻrisida maslahat berish. Mahsulotlarni sotish va tadbirlar paytida xodimlar bilan hamkorlik qilish.

**6. Mijozlar bilan munosabatlar.** Maqsadli bozor va asosiy mijozlar bilan munosabatlarni boshqarish. Mijozlarning qiziqish va munosabatlari hamda ustuvorligi haqida koʻproq maʼlumot olish, ommaviy axborot vositalarida nashrlar yordamida taʼsir qilish strategiyasini ishlab chiqish imkonini beradigan marketing tadqiqotlarini oʻtkazish.

**7. Marketing kommunikatsiyalari.** Mahsulot chiqarilishi, brend xabardorligi, imidj va joylashishni aniqlash bilan bogʻliq marketing kampaniyalarini qoʻllab-quvvatlash.




PR фақатгина алоқа технологиялари эмас. Жамоатчилик билан алоқалар бўйича мутахассислар ёки PR-менежерлар тадбиркор ва корхоналарга жамиятда ўз обрўсини оширишга ёрдам беради. Шунингдек, улар хавф туғилганда мижознинг обрўсини ҳимоя қилишга ёрдам беради.

PR турли пуллик ва нотижорат алоқа каналларидан фойдаланади, жумладан:

• Анъанавий оммавий ахборот воситалари;

• Ижтимоий тармоқлар;

• Шахсий мулоқот.

Реклама учун бепул платформалар ва каналлардан фойдаланиш ўзининг афзалликларига эга. Бу жамоатчиликдан пулли реклама сингари шубҳа билан қабул қилинмайди.

PR ёки жамоатчилик билан алоқани нима эканлигини аниқлаштириш осон эмас. Уларни маркетинг ёки реклама билан тўлиқ боғлаб бўлмайди.

2012 йилда Америка Жамоатчилик билан алоқалар жамияти (PRSA) PR нима эканлиги тўғрисида якуний қарор қабул қилишдан олдин бир неча мингдан ортиқ PR ҳақида таърифларни кўриб чиқди ва қуйидаги хулосани келтирди:

«Жамоатчилик билан алоқалар (PR - Public Relations) — бу ташкилотлар ва жамоатчилик ўртасида ўзаро манфаатли алоқаларни ўрнатишга имкон берадиган стратегик алоқа жараёни»

**PR'нинг маркетинг ва рекламадан фарқи**

PR рекламадан фарқ қилади. PR агентликлари пулли акцияларга ихтисослашган эмас.

Аксинча, улар брендни журнал, газета, янгиликлар каналлари, веб-сайт, блоглар ва телекўрсатувларда пайдо бўладиган маҳаллий рекламага яқин контент ёрдамида тарғиб қиладилар.

Реклама — бу маркетингнинг бир шакли бўлиб, товар ёки маҳсулот хабардорлигини оширишга, сотиш ва харидорлар даромадини кўпайтиришга қаратилган. Кўпинча бу тўғридан-тўғри пуллик реклама. PR бироз бошқача ишлайди.

PR янада нозикроқ бўлиб, талабни эмас, балки компаниянинг ижобий имиджини шакллантиради, бунинг асосида истеъмолчиларнинг ҳам, шерикларнинг ҳам, ҳатто давлатнинг ҳам манфаатлари шаклланади.

**Жамоатчилик билан алоқалар бўйича мутахассис мижозга ўз ғояси, маҳсулоти, позицияси ёки ютуғини акс эттирувчи ҳикоя яратишга ёрдам беради.** 

**Шундай қилиб, қайсидир маънода PR одамлари ҳикоячилар ҳисобланади.**

Ўзини реклама платформаларида мукофот учун айтадиган реклама берувчилардан фарқли ўлароқ, PR-одамлар бошқа усулларга мурожаат қилишади.

Бу ҳолда реклама усуллари анъанавий оммавий ахборот воситаларини, ижтимоий тармоқларни ёки нутқни ўз ичига олади, улар айниқса кенг аудиторияни қамраб олади. Шуни ёдда тутингки, пиарчи нафақат пуллик мижозга эришмоқчи — у бу фикрни ҳаммага етказишни истайди.

**PR'ни қандай бажаришни кичик компания мисолида кўриб чиқамиз**

Кичик компанияни кўриб чиқайлик, у эндигина «Энг яхши интерьер дизайни компанияси» мукофотига сазовор бўлди. PR менежери мухбирдан янгиликни жамоатчиликка етказиш ва шериклар ва мижозлар орасида ишончни ошириш учун маҳаллий манбага ушбу ютуқ ҳақида эслатма ёзишни сўраши мумкин.

Жамоатчилик билан алоқалар бўйича мутахассис бизнес учун мустаҳкам обрў қозониш билан бир қаторда, мукофотнинг ўзи ҳақида ҳам жамоатчиликка маълумот олишга ёрдам беради. Улар ушбу маълумот ҳақида ижтимоий тармоқларда, ўз веб-сайтларида эълон қилишади. Шунингдек, бу ҳақида оммавий ахборот воситалари ва телевидениеда интервью бериш орқали буни барчага тарғиб қилишни бошлашади. Бу орқали улар мижозлар онгига компания қадриятлари ва ютуқларини сингдиришади. Ушбу тадбирлардан асосий мақсад сотувларни ошириш эмас, компаниянинг мижозлар билан алоқаларини яхшилаш, уларга ўзи ҳақида эслатиш ва кўпроқ маълумот етказиш.

**Хавфлардан ҳимоя сифатидаги PR**

PR фақат кенг маънода ижобий ҳикоя қилиш учун ишлатилмайди. У, шунингдек, салбий ҳодисалар мижознинг обрўсига путур етказиши мумкин бўлган зарарни тузатиш устида иш олиб боради.

**PR турлари**

Келинг, PR турларини батафсил кўриб чиқайлик. Бу сизга нима эканлигини яхшироқ тушунишга ёрдам беради.

PR соҳасида ҳар бир маънода ранг бўйича тасниф ишлатилади. Бу шартли таснифлаш сизга у ёки бу PR қандай усуллар билан амалга оширилишини интуитив равишда тушунишга имкон беради.

**Оқ PR** — Ижобий янгиликлар, жавоблар ва у ҳақидаги бошқа маълумотлар ёрдамида мижоз обрўсининг классик шаклланиши.
Масалан, корпоратив ижтимоий масъулият — бу компания ўзини бошқаларнинг фаровонлиги ва ҳақида қайғурадиган, атрофда юз бераётган ҳодисаларга бефарқ бўлмаган фуқаролар жамоаси сифатида ўзини намоён қилишнинг ажойиб усули.

Сиёсатчилар учун PR мавсуми сайловдан олдин бошланади. Ҳар қандай депутат ёки мансабдор шахс ишониб топширилган ҳудуд бўйлаб саёҳат қила бошлайди, аҳоли билан мулоқот қилади, муаммоларни тинглайди ва уларни ҳал қилишда қатнашади.

**Қора PR** — Унинг мақсади имкон қадар рақобатчилар обрўсига путур етказишдир. Шу мақсадда буюртма қилинган материаллар ёзилади, бошқа томонни ёқимсиз нурда очиб беради, провокациялар уюштирилади.

**Кулранг PR** — Бошқа таснифларга ўхшаб, у оқ ва қора PR элементларини бирлаштиради, иккинчисидан фарқли ўлароқ, у камроқ аниқ, билвосита характерга эга.

**Хаки рангли PR**  тури жанговар ҳаракатлар пайтида ахборот таъсирини билдиради.

**Сариқ PR** —  сариқ матбуотга ўхшаб — энг ишончли матбуотдаги жанжаллар ва қайноқ фактларни билдиради.

**Яшил PR** —  бу табиатга таҳдид соладиган ҳар қандай нарсани, харидорларнинг фикрини ва обрўсини йўқ қилиш учун, экологик фаолларнинг иштирокини назарда тутади. Масалан, рақобатчи томонидан завод қурилиши.

**Фокус бўйича PR турлари**

PR бўлими ёки агентлигининг вазифаларига кўра, жамоатчилик билан алоқаларни 7 турга бўлиш мумкин:

**1. Оммавий ахборот воситалари билан муносабатлар.** Оммавий ахборот воситалари билан яхши муносабатлар ўрнатиш ва уларнинг мазмуни манбаи сифатида ҳаракат қилиш.

**2. Инвесторлар билан муносабатлар.** Инвесторларнинг тадбирларини ташкил қилиш, молиявий ҳисоботлар ва қоидаларни нашр этиш, инвестор, таҳлилчи, оммавий ахборот воситалари ва шикоятларни кўриб чиқиш.

**3. Ҳукумат алоқалари (GR):** брендни ҳукуматга корпоратив ижтимоий жавобгарлик, адолатли рақобат, истеъмолчилар ҳуқуқлари ва саломатлик ва хавфсизлик шароитида тақдим этиш.

**4. Жамият билан муносабатлар.** Бренднинг ижтимоий жиҳатларини бошқариш ва ижтимоий соҳада ижобий обрўга эга бўлиш: атроф-муҳитни муҳофаза қилиш, таълим ва бошқа масалалар.

**5. Ички муносабатлар.** Ташкилот ходимларига ташкилотнинг сиёсати, масъулияти ва ўз маслаҳати тўғрисида маслаҳат бериш. Маҳсулотларни сотиш ва тадбирлар пайтида ходимлар билан ҳамкорлик қилиш.

**6. Мижозлар билан муносабатлар.** Мақсадли бозор ва асосий мижозлар билан муносабатларни бошқариш. Мижозларнинг қизиқиш ва муносабатлари ҳамда устуворлиги ҳақида кўпроқ маълумот олиш, оммавий ахборот воситаларида нашрлар ёрдамида таъсир қилиш стратегиясини ишлаб чиқиш имконини берадиган маркетинг тадқиқотларини ўтказиш.

**7. Маркетинг коммуникациялари.** Маҳсулот чиқарилиши, бренд хабардорлиги, имидж ва жойлашишни аниқлаш билан боғлиқ маркетинг кампанияларини қўллаб-қувватлаш.


PR faqatgina aloqa texnologiyalari emas. Jamoatchilik bilan aloqalar boʻyicha mutaxassislar yoki PR-menejerlar tadbirkor va korxonalarga jamiyatda oʻz obroʻsini oshirishga yordam beradi. Shuningdek, ular xavf tugʻilganda mijozning obroʻsini himoya qilishga yordam beradi.
PR turli pullik va notijorat aloqa kanallaridan foydalanadi, jumladan:


PR фақатгина алоқа технологиялари эмас. Жамоатчилик билан алоқалар бўйича мутахассислар ёки PR-менежерлар тадбиркор ва корхоналарга жамиятда ўз обрўсини оширишга ёрдам беради. Шунингдек, улар хавф туғилганда мижознинг обрўсини ҳимоя қилишга ёрдам беради.
PR турли пуллик ва нотижорат алоқа каналларидан фойдаланади, жумладан:


Eng mashhur

Siz internetda qaysi yo`nalish bo`yicha onlayn kurslarda tahsil olishni xohlagan bo`lardingiz?